به گزارش خبرنگار گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس، نشست خبری به مناسبت ثبت اولین نور تلسکوپ ۳.۴ متری رصدخانه ملی ایران امروز با حضور حبیب خسروشاهی،  مدیر این پروژه و با حضور خبرنگاران رسانه های مختلف در محل پژوهشگاه دانش‌های بنیادی برگزار شد.

خسروشاهی ضمن توضیحاتی درباره این طرح از زمان مکان یابی تا تکمیل پروژه در سال جاری گفت: رصدخانه یکی از آرزوهای دیرین منجمان و مردم بوده است. پروژه رصدخانه از بیش از 20 سال پیش به عنوان یکی از طرح های کلان علمی معرفی شد و دومین بزرگترین چشمه نور ایران است.

وی ادامه داد: پروژه از سال 1380 شروع شد و از سال 1380 تا 1386 مکان یابی انجام شد. بعد از فاز مکان یابی طرح برای اجرا به پژوهشگاه دانش بنیادی فرستاده  و از سال 1387 فعالیت ها شروع شد. بیشترین فعالیت ها در دوره ساخت و در 4 سال گذشته بود. از سال 87 کار طراحی مفهومی آغاز و در سال 1391 طراحی مفهومی تکمیل و توسط  داوران بین المللی داوری شد و بعد از تایید طراحی روند اجرایی سرعت گرفته و به امروز رسیده است.

^{حبیب خسروشاهی، مدیر پروژه رصدخانه ملی ایران}

وی درباره مکان رصدخانه گفت: این رصدخانه در قله 3600 متری گرگش واقع شده و دید نجومی قابل مقایسه ای با رصدخانه های دنیا دارد. در پروژه مکان یابی، قله های زیادی مورد مطالعه قرار گرفت و از بین بیش از 40 قله، این قله انتخاب شد که کاری استثنایی در مکان یابی بود.

به گفته وی، تلسکوپ این رصدخانه به نحوی طراحی شده که بتواند تامین کننده نیاز بیشترین گروه از منجمان کشور باشد. تلسکوپ 90 تن وزن دارد و 75 تن بار روی آن قرار می گیرد که یاتاقان باید 75 تن را بی وزن کند. تمامی اجزا و نرم افزارها توسط متخصصان داخلی ساخته شدند و تمامی فعالیت های نجومی را در بر می گیرد. ارتفاع گنبد 22 متر و قطر 16 متر است. خود تلسکوپ نیز 11 متر ارتفاع و قطری 7 متری دارد. تلسکوپ از بیش از ۷۰ هزار قطعه الکترونیکی در سیستم کنترل و ۱۰۰ هزار قطعه مکانیکی بهره برده است. این تلسکوپ برای بخش آبی طیف مرئی استفاده می شود.

ثبت تصویر دو جرم آسمانی توسط تلسکوپ ملی

وی درخصوص ثبت اولین تصویر توسط این رصدخانه افزود: منجمین اینکار را برعهده داشتند و اولین تصویر از اجرام آسمانی پایان هفته اول مهر ثبت شد. اولین نورگیری و تصاویر نجومی از آرپ ۲۸۲ در فاصله ۳۲۰ میلیون سال نوری از زمین دریافت شد. همچنین دومین تصویر دریافت شده از تلسکوپ ملی کهکشان NGC23 بود.

^{تصاویر ثبت شده توسط تلسکوپ ملی}

خسروشاهی ضمن مقایسه کیفیت تصاویر ثبت شده توسط تلسکوپ با دیگر تلسکوپ های نجومی در جهان تصریح کرد: تصویر ثبت شده از این تلسکوپ ملی با تصویر دریافت شده از تلسکوپ فضایی هابل روی زمین برابر است و این تلسکوپ، تلسکوپی با توان تفکیک بالاست.

مقام معظم رهبری، حامی پروژه رصدخانه ملی ایران

این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که باتوجه به فراز و نشیب های پروژه در سال های مختلف و در دولت های مختلف، حمایت مقام معظم رهبری و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری چگونه بوده، گفت:  این طرح مثل هر چیز دیگری برای همه ناشناخته بود، هر بار که جلوتر رفتیم مسئله برای خود ما و کسانی که باهاشون در ارتباط بودیم پیچیده تر می شد.

وی افزود: برای نخستین بار است که چنین پروژه ای در این مقیاس در ایران به اجرا در می آمد و نمی شد پیش از آن تامین بودجه کرد. متاسفانه به دلیل شرایط کشور اختصاص بودجه پیش از طرح انجام نمی گیرد و پول نقد در اختیار مجری قرار نمی گیرد. در آن سال ها شرایط جوری بود که طرح جدی گرفته نشد اما مهم این است که از سال 1387 که تیم اجرایی شکل گرفت، پروژه نسبت به سال های قبل جدی تر جلو رفت.

وی با اشاره به دستور مقام معظم رهبری برای پیش برد پروژه گفت: دکتر لاریجانی در آن زمان درخواست کمک کرد، رهبر انقلاب نیز حمایت کردند و دستور حمایت و پیگیری از سوی ایشان به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری داده شد. پس از دستورات رهبر معظم انقلاب شرایط کار برای ما بهتر شد. البته دشواری هایی با سازمان برنامه و بودجه  داشتیم. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز از سال 1388 در کنار پروژه طراحی و ساخت بودند.

تلسکوپ ملی برای آموزش و تحقیق نیز مورد استفاده قرار می گیرد

خسروشاهی با اشاره به اینکه تلسکوپ هایی که در کلاس 4 ساخته می شوند، تحقیقاتی هستند و برای آموزش به دانشجویان نیز مورد استفاده قرار می گیرد، گفت: این تلسکوپ اجازه می دهد در وسط عالم تحقیقات انجام بدهیم. تلسکوپ های مختلفی در جهان ساخته شده اند که قسمت های مختلف آسمان را رصد کنند و ما با استفاده از این تلسکوپ از سیارات نزدیک تا هفت میلیارد سال نوری را می توانیم رصد کنیم.کهک شان های پر جرم و متوسط  با تلسکوپ ملی ما قابل رصد هستند.

مدیر طرح رصدخانه ملی گفت که نام فنی این تلسکوپ INO340 است و با همین نام نیز در مجلات علمی شناخته می شود اما نام اصلی آن تلسکوپ ملی است زیرا مردم ایران صبر کردند تا نتیجه تلاش ها را ببینند و به همین دلیل تلسکوپ ملی بهترین نام برای آن است.

^{نشست خبری ثبت اولین نور تلسکوپ ۳.۴ متری رصدخانه ملی ایران}

خشروشاهی با بیان اینکه ما در مجموع 10 تلسکوپ در کلاس 4 در جهان داریم، افزود: در نیمکره شمالی در کلاس تلسکوپ 4 متری 10 تلسکوپ داریم. در هند و ترکیه نیز تلسکوپ هایی در این کلاس هستند، اما برتری ما نسبت به آنها این است که این کشورها تلسکوپ را خریدند اما ما آن را ساختیم که هیمن موضوع امتیازی برای ما است. ما به دنبال جذب دیگر کشورها هستیم تا بتوانیم جاده یک طرفه نجوم را با این تلسکوپ ملی دو طرفه کنیم. ما رقیب کشورهای دیگر نیستیم و در کنار هم می خواهیم علم نجوم را بهبود ببخشیم.

پایان پیام/