به گزارش خبرگزاری فارس از بجنورد، اسب این موجود اهلی یکی از مفیدترین حیواناتی است که همواره در کنار انسان زیسته. در زمانهای دور از اسب جهت بارکشی (حملونقل)، کار در مزارع و زمینهای کشاورزی، میدانها جنگ و ... استفاده میشد.
اما بعد از جنگ جهانی دوم با ماشینی و صنعتی شدن جهان نقش اسبها کمرنگ شد تا جایی که بسیاری از نژادهای اصیل رو به انقراض نهادند.
در دهههای اخیر وضعیت تغییر کرده و اهمیت پرورش اسب بهویژه در بعد اقتصادی در کانون توجهات جهانی قرار گرفت و امروزه علاقهمندان و طرفداران بسیاری را در سراسر جهان بهخصوص درزمینهٔ ورزش و سرگرمیتوانسته به سمتوسوی خود بکشاند.
در بسیاری از کشورهای جهان پرورش اسب بهعنوان یک صنعت اشتغالزا، درآمدزا و سودآور شناختهشده است. پرورش اسب در ایران باوجود دارا بودن نژادهای اصیل و معروف بینالمللی هنوز آنطور که شایسته است نتوانسته بهدرستی جای خود را پیدا کند.
اسب اصیل ترکمن مهمترین نژاد اسب در ایران
امروزه نژادهای مختلفی از اسب در سراسر دنیا شناختهشده است که ازجمله مهمترین آنها در ایران را میتوان اسب ترکمن، اسب عرب، اسب کردی و اسب قرهباغ را نام برد.
در منطقه خراسانشمالی، بهرهوری ملی از این ذخیره ارزشمند باهدف توسعه و حفاظت از آن و نیز فعال کردن قابلیتهای موجود درزمینهٔ صنعت اسب، ازجمله ایجاد اشتغال مولد و پایدار، صادرات غیرنفتی، ارزآوری برای کشور، محرومیتزدایی و نیز توسعه ورزش مفرح و نشاطآور سوارکاری، میتواند حائز اهمیت باشد.
ویژگیهای اسب ترکمن
بدن کشیده و باریک با شکم لاغر و همچنین گردنباریک و زیبا از خصوصیات بارز این نژاد محسوب میشود . رنگ غالب اسب ترکمن خاکستری است که البته رنگهای دیگری چون کهر، نبله، ابرش و... نیز دراینبین دیده میشود.
خراسانشمالی اصلیترین ذخیرهگاه ژنتیک اسب اصیل ترکمن در ایران و جهان
حضور اقوام ترکمن در خراسانشمالی دلیلی بر این است که استان در پرورش اسب و هنر سوارکاری حرفهایی برای گفتن داشته باشد.
اگرچه پرورش اسب بهصورت سنتی در رازوجرگلان و مانه و سملقان مرسوم است اما آوازه تربیت اسب و باشگاه پرورش اسب چند سالی است از خراسانشمالی به گوش میرسد.
اسب اصیل ترکمن به گواه بسیاری، هویت آن متعلق به خراسانشمالی است و شهرستان رازوجرگلان از مناطق مهم پرورش اسب اصیل ترکمن در استان به شمار میرود.
اهداف اقتصادی در حوزه پرورش اسب
پرورش اسب علاوه بر جنبه سرگرمی و تفریح میتواند درزمینهٔ های جذب گردشگر، ورزش و سوارکاری، بهکارگیری تحقیقات علمی درزمینهٔ اصلاح نژاد بهمنظور حفظ ژنهای برتر و همچنین فراهم نمودن زمینههای اشتغال مستقیم و غیرمستقیم مفید باشد.
صنعت پرورش اسب، یک صنعت پولساز و درآمدزا در بسیاری از کشورهای دنیا تلقی میگردد، در این کشورها بیشترین اهداف اقتصادی و تجاری پرورش اسب درزمینهٔ گردشگری است، بر اساس آمارها و شواهد موجود آمریکا توانسته بیشترین تجارت را از پرورش اسب درزمینهٔ گردشگری کسب کند.
با توجه به توان و ظرفیت بالای نژادهای اصیل داخلی و شرایط مطلوب آب و هوایی، میتوان با گسترش و توسعه پرورش اسب در ایران زمینههای ایجاد اشتغال مستقیم و پنهان را در بخشهای مربیگری، دامپزشکی، پرورش دهندگی، تولید اسب مسابقات، حراج سالانه و خریدوفروشهای فصلی و... را فراهم نمود.
پرورش اسب مهمترین توانمندیهای اقتصادی خراسانشمالی
پرورش اسب از توانمندیهای اقتصادی خراسانشمالی است و از آن بهعنوان صنعتی پردرآمد و اقتصادی یاد میشود.
اسب ترکمن فرصت طلایی برای اقتصاد استان است و این حوزه اقتصادی و اجتماعی اهمیت زیادی برای استان است.
اروپا بزرگترین بازیگر دنیای اسب در سطح جهانی
مطابق آمار منتشرشده شبکه اسب اتحادیه اروپا، تأثیرات اقتصادی صنعت اسب در اتحادیه سالانه به ۱۰۰ میلیارد یورو بالغ میشود. بیش از ۴۰۰ هزار شغل تماموقت در این صنعت شکلگرفته و حدود شش میلیون یا حتی بیشتر اسب در این قاره وجود دارد.
شش میلیون هکتار از علفزارهای اروپا چراگاه اسبان است و شمار سوارکاران در این اتحادیه سالانه پنج درصد افزایش مییابد.
مقایسه بین آمار شبکه اسب اروپا و شورای اسب آمریکا نشان میدهد اروپا در سطح جهانی بزرگترین بازیگر دنیای اسب به شمار میرود. چنین برآورد میشود که مالیاتی که سالانه از محل درآمد صنعت اروپایی اسب به دولتها پرداخت میشود رقمی معادل پنج میلیارد یورو باشد.
بهعنوانمثال وجود ۵۰۰ هزار اسب و ۹ هزار پرورشدهنده در کنار ۵۰ هزار کسبوکار مرتبط با اسب در کشور اسپانیا نشاندهنده اهمیت بخش اسب در این کشور اسب خیز اروپایی است.
جنبه فعالیتهای تولیدی این صنعت چنان گسترشیافته که حرفههایی چون پرورش اسب بهصورت یکرشته تحصیلی در برخی دانشگاهها تدریس شده و بهصورت کاملاً تخصصی درآمده است. همچنین مربیگری سوارکاری و آموزش سوارکاری نیز بهصورت یکرشته تخصصی درآمده است.
این صنعت چنان گسترشیافته که شرکتهای بیمه نیز بخشهای مختلف آن را تحت پوشش خود قرار دادهاند.
تأثیرات اقتصادی هنگفت صنعت اسب در آمریکا
صنعت اسب در آمریکا سالانه اثر مستقیمی معادل ۳۹ میلیارد دلار دارد و با احتساب کل اثرات جانبی این رقم به مجموع ۱۰۲ میلیارد دلار در سال میرسد.
این صنعت سالانه ۴۶۰ هزار شغل مستقیم و درمجموع ۴/۱ میلیون شغل غیرمستقیم در رابطه با بخش اسب ایجاد میکند.
این آمار و ارقام نشان میدهد در میان کشورهای اسب خیز و پرطرفدار این حیوان آمریکا در جایگاه نخست قرار داشته و صنعت اسب در این کشور تأثیرات اقتصادی هنگفتی دارد.
خام فروشی اسبها در خراسانشمالی
وجود حدود ۲ هزار سر اسب اصیل ترکمن در خراسانشمالی بهعنوان قطب این صنعت در کشور نشاندهنده لزوم توجه بیشتر به این صنعت در استان است .
اما اسبداران خراسانشمالی با مشکلات ریزودرشتی مواجه هستند که برخی از آنها به نبود زیرساختهای موردنیاز این صنعت و برخی نیز به دلیل هزینه بالای نگهداری اسب و حمایت نشدن این صنعت از سوی مسئولین از ادامه فعالیت در این عرصه بازمیگردد.
در خراسانشمالی برخی افراد به خام فروشی اسب روی آوردهاند، یعنی بهمحض بالغ شدن و قبل از بهرهبرداریهای دیگر مثل آماده شدن برای مسابقات، آنها را میفروشند.
اگر بتوانیم از خام فروشی اسب جلوگیری کنیم و اسبها را برای کو رس تربیت کنیم، بعدازاینکه اسبها در کو رس مقام کسب کنند ارزش آنها بالا میرود و باقیمت بالایی به فروش میرسند.
«اسب» همسایه غاز است!
طبق اعلام برخی کارشناسان بهترین اسبهای تولیدی استان باقیمتهای میانگین ۲۰ میلیون تومان به فروش میرسد اما، در استانهای برخوردار از آموزش و تربیت اسب و سوارکار، همین اسبها بعد از آموزشهای ۶ ماهه به قیمت بالای ۶۰ میلیون تومان معامله میشوند.
یعنی در یک سال ارزشافزوده سه تا چهار برابر حاصل میشود که تنها راه رفع آن اختصاص بودجه برای آموزش با استخدام مربیان تراز اول ملی است.
هزینه بالای نگهداری اسب، دغدغه اصلی پرورشدهندگان اسب
رضا الهامی یکی از پرورشدهندگان مانه و سملقانی وضعیت صنعت اسب را بسیار ضعیف ارزیابی میکند و میگوید: امکانات و زیرساختهای کافی برای این صنعت را در استان نداریم، اما از خراسانشمالی، بهترین نژاد اسب ترکمن را در ایران دارد.
وی که حدود ۳۰ رأس اسب دارد و برای ۳ نفر اشتغال ایجاد کرده است میافزاید: تولیدکنندگان به علت نبود زیرساختها به خام فروشی روی آوردند و برای کسب درآمد و تهیه نهادههای دامی، کُرههایی که هنوز برای مسابقات آماده نشده باقیمت خیلی پایین به فروش میرسانند و درنهایت اکثر تولیدکنندگان متضرر میشوند.
الهامی بابیان اینکه گردش مالی از محل فروش اسب در دو سال گذشته، ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون بوده میگوید: هرماه حدود یکمیلیون و ۸۰۰ هزار تومان هزینه علوفه و نگهداری هر اسب است که بیشتر از درآمد و گردش مالی آن است.
ساجدی یکی دیگر از تولیدکنندگان که دلپری از مشکلات سر راه این صنعت دارد میگوید: هر اسب ماهانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلو جو و علوفه میخورد.
این پرورشدهنده که ۱۷ سال تجربه دارد میگوید: هر چه کرهاسب میفروشیم صرف تهیه خوراک و هزینه نگهداری برای سایر اسبها میشود و گردش مالی بازگشت ندارد.
نبود پیست سوارکاری استاندارد؛ مهمترین دغدغه پرورشدهندگان اسب
آذری یکی دیگر از پرورشدهندگان اسب در گفتگو با خبرنگار فارس در بجنورد، در خصوص نبود پیست سوارکاری استاندارد در خراسانشمالی، گفت: هماکنون اسبهای آماده کورس در خراسانشمالی وجود دارد، اما زمینی برای سوارکاری وجود ندارد.
وی نبود پیستی مناسب در خراسانشمالی را یکی از مهمترین مشکلات اسبداران بیان کرد و افزود: چرا استانی همانند خراسانشمالی که مهد پرورش اسب اصیل ترکمن است باید فاقد پیستی مناسب برای سوارکاری باشد.
سند چشمانداز اسب اصیل ترکمن تدوین میشود
محمدرضا حسین نژاد، استاندار خراسانشمالی، در کارگروه اسب اصیل ترکمن در بجنورد اظهار کرد: سند چشمانداز اسب اصیل ترکمن با رویکرد تجاریسازی و رونق گردشگری در خراسانشمالی تدوین میشود.
وی گفت: این سند چشمانداز در قالب اهداف کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت با همکاری تمامی دستگاههای اجرایی و فعالان پرورش اسب تدوین میشود تا دیگر فعالیتها برای رشد و توسعه صنعت اسب در استان هدفمند دنبال شود.
حسین نژاد با اشاره به مزیتهای اقتصادی صنعت اسب، گفت: صنعت پرورش اسب از توانمندیهای اقتصادی خراسانشمالی محسوب میشود که متأسفانه از آن بهعنوان صنعتی پردرآمد استفادهنشده است.
نماینده عالی دولت در خراسانشمالی اضافه کرد: صنعت اسب ترکمن قابلیت آن را دارد تا اقتصاد روستاها را در مسیر پیشرفت قرار دهد اما نبود برخی زیرساختها مانع بهرهبرداری از آن شده است.
تخصیص ۳۰ میلیارد تومان برای حمایت از اسبداران
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسانشمالی نیز در این کارگروه، گفت: فعالان پرورش اسب با مشکلات نقدینگی و گردش مالی مواجه هستند که در این راستا با سفر استانی دولت به خراسانشمالی برای حمایت از واحدهای پرورش اسب ۳۰ میلیارد تومان اختصاص یافت.
جانمایی نامناسب برای پیست اسبدوانی باغلق
مدیرکل ورزش و امور جوانان خراسانشمالی نیز با اشاره به جانمایی نامناسب پیست اسبدوانی باغلق در رازوجرگلان، گفت: جانمایی این پیست کارشناسی نیست زیرا که این پیست از نزدیکترین روستا چندین کیلومتر فاصله دارد و انتقال امکاناتی همچون انشعابات آب، برق و گاز به آن هزینههای زیادی میطلبد.
حمید امیری افزود: با توجه به اینکه در سالهای گذشته جرگلان تنها منطقه پرورش اسب بود، ساخت پیست اسبدوانی روستای باغلق نیز در این منطقه آغاز شد اما اکنون شاهد پرورش اسب در سایر شهرستانهای استان نیز هستیم بهگونهای که باید پیستی ساخته میشد تا برای همه استان قابلدسترسی و استفاده باشد.
وی مسافت زیاد این طرح با جاده اصلی و جانمایی آن در مکانی سیل گیر را از مشکلات اصلی تکمیل این پروژه دانست.
توجه به اسب ترکمن باید بیشتر شود
علی مبارکی معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان بابیان اینکه اسب ترکمن، یکی از فرصتهای اقتصادی در استان است، اظهار کرد: پرورش و نگهداری اسب ترکمن میتواند ارزشافزوده فراوانی میتواند برای مردم بهویژه روستاییان داشته باشد بهطوریکه هیچ شاخص پرورش دامی چنین ارزشافزودهای ندارد.
مبارکی اظهار کرد: یکسر کره سهماهه اسب ترکمن که شناسنامه داشته باشد، ۱۲ تا ۱۸ میلیون تومان ارزشگذاری میشود، بنابراین باید توجه به تولید اسب ترکمن و جایگاه اقتصادی آن بیشتر شود.
جایگاه نخست استان در تعداد اسب اصیل ترکمن در کشور
محمدتقی ولیان، سرپرست هیئت سوارکاری خراسانشمالی بابیان اینکه خراسانشمالی رتبه اول در کشور ازلحاظ تعداد اسب اصیل ترکمن را دارد، اظهار کرد: در خراسانشمالی حدود ۲ هزار سر اسب اصیل ترکمن داریم که ازلحاظ تعداد جایگاه اول در کشور راداریم.
وی گفت: باوجود رتبه نخست در کشور ازنظر تعداد اسب اصیل ترکمن ولی به دلیل عدم وجود زیرساختهای مناسب تاکنون نتوانستهایم این صنعت را در سطح کشور معرفی کنیم.
مشکلات زیاد اسبداران در خراسانشمالی
ولیان با اشاره به مشکلات و دغدغههای زیاد اسبداران در استان، افزود: عدم زیرساخت مناسب برای فروش اسب اصیل ترکمن، عدم توجه مناسب در بحث تأمین نهادههای دامی، نبود پیست استاندارد و مناسب برای سوارکاری، عدم برگزاری جشنوارههای زیبایی و مسابقات پرش در استان و هزینههای بالای نگهداری اسب ترکمن از مهمترین مشکلات صنعت اسبداری در استان هستند.
وی ادامه داد: به دلیل عدم وجود زیرساختهای مناسب این صنعت در استان اسبداران اقدام به خام فروشی میکنند و به همین دلیل سودهای هنگفت در این صنعت به جیب سایر استانها میرود.
سرپرست هیئت سوارکاری خراسانشمالی با اشاره به هزینه بالای نگهداری اسب بیان کرد: هزینه نگهداری هر اسب ترکمن اگر تولیدی باشد ۳ و نیم میلیون و اگر اسب کورسی باشد ۵ تا ۷ میلیون تومان هزینه دارد.
سرپرست هیئت سوارکاری خراسانشمالی به تدوین سند چشمانداز اسب اصیل ترکمن با رویکرد تجاریسازی و رونق گردشگری در خراسانشمالی اشاره کرد و گفت: این سند با مشورت دستگاههای ذیربط باید صورت بگیرد و در جلسه بعدی مورد مشورت قرار خواهد گرفت.
انتصاب رئیس کمیته گردشگری اسب ترکمن در استان
ولیان با اشاره به اینکه در بحث گردشگری عملاً هیچ اتفاق در این هیئت رخ نداده است از انتصاب رئیس کمیته گردشگری اسب ترکمن در استان خبر داد.
وی گفت: با انتصاب رئیس کمیته گردشگری اسب ترکمن برنامهریزیهای خوبی در درست انجام است تا بتوانیم برای جذب گردشگران داخلی و خارجی اقدام مناسب را انجام دهیم.
وی همچنین بابیان اینکه این هیئت از بدو تأسیس تاکنون دفتر نداشته است از افتتاح دفتر سوارکاری در استان خبر داد و گفت: کمیتههایی برای برنامهریزی اهداف هیئت مشخصشده و برنامههای هر کمیته اعلامشده است و با توجه به برنامهریزیها اقدامات مفیدی انجام خواهد شد.
طراحی و راهاندازی سایت برای خریدوفروش اسب اصیل ترکمن در استان
ولیان با اشاره به نبود آمار دقیق تعداد اسب در استان، اظهار داشت: برنامهریزی لازم برای توسعه زیرساخت این صنعت در حال انجام است و در حال برنامهریزی و تشکیل یک جامعه آماری از تعداد اسبهای موجود در استان هستیم.
وی همچنین از طراحی و راهاندازی سایت برای خریدوفروش اسب اصیل ترکمن در استان خبر داد و گفت: با تشکیل این سایت و ثبت کلیه اطلاعات فعالان این صنعت اعم از اسبداران و باشگاهداران و چابک سوران در داخل سایت بارگذاری خواهد شد.
تشکیل کمیته آموزش صنعت اسب در استان
سرپرست هیئت سوارکاری خراسانشمالی بابیان اینکه در بحث آموزش سوارکاری اقدامات لازم انجامنشده است، گفت: در این راستا مسئول کمیته آموزش مشخصشده و با همکاری فدراسیون کلاسهای آموزش سوارکاری برای علاقهمندان برنامهریزی و تشکیل خواهد شد.
در پایان با بررسی جایگاه خراسانشمالی ازلحاظ تعداد اسب اصیل ترکمن و بابیان مشکلات اسبداران استان ضرورت توجه به این صنعت مهم و اقتصادی در استان بهعنوان یک صنعت پردرآمد و همچنین نقش مهم این صنعت در جذب گردشگر در استان توجه بیشتر مسئولین امر به این صنعت ضروری به نظر میرسد.
اگر بخواهیم صنعت اسب اصیل ترکمن را به یک صندوق جواهرات تشبیه کنیم اگر این صندوق را بتوانیم با کمک و همراهی همه مردم و مسئولین استان بازکنیم، تمامی منافع و سود حاصل از توسعه این صنعت به همه مردم استان خواهد رسید.
امید است بتوانیم از این ظرفیت مهم در استان در جهت توسعه کمبودهای استان استفاده کرده وان شاالله با کمک همه دوستان از این صنعت اصیل و از این ورزش مفرح بتوانیم سود زیادی را به مردم استان برسانیم.
پایان پیام/م/ی
نظر شما