آفتاب یزد - یگانه شوق الشعراء
سرقت‌های عجیب و غریب سرقت‌هایی هستند که امروز در جامعه ما به شدت گسترش پیدا کرده اند. اغلب این سرقت‌ها به صورت خرد انجام می‌شوند و وسایلی مورد سرقت قرار می‌گیرند که در ظاهر بسیار بی‌ارزش هستند و برای افراد صرفه اقتصادی چندانی ندارند
. سرقت پل‌های پارکینگ یا وسایل درب‌های پارکینگ منازل برخی از این نوع از سرقت‌ها هستند که موجب تعجب شهروندان شده است و همچنین آن‌ها را نگران امنیت جانی و مالی خود ساخته است
.سرقت دریچه‌های آب و فاضلاب، کابل و سیم برق، دستگیره‌های در، قالپاق ماشین، تابلوهای شهری، دست اندازهای خیابان‌ها و یا حتی نهال‌های تازه کاشته شده در سطح شهر توسط مردم یا شهرداری بخشی از سرقت‌های عجیب و غریبی است که این روزها در تهران و حتی شهرستان‌ها دیده می‌شود.
برخی می‌گویند افراد برای کسب سود اقتصادی به چنین دزدی‌هایی دست نمی‌زنند بلکه دنبال نان شب خود هستند و لذا روزانه برای رفع نیازهای اساسی خود به سرقت‌های این چنینی دست می‌زنند.
برخی دیگر نیز می‌گویند افراد به خود این وسایل نیاز دارند و آن‌ها را سرقت میکنند.
مثلا شخصی که در حال ساخت خانه‌ای برای خود است اما توان خریداری وسایل مورد نیاز را ندارد به سرقت وسایلی مانند دستگیره در و پل پارکینگ دست می‌زند
. در هر صورت این نوع از سرقت‌ها با هر هدفی که انجام می‌شوند به شدت جان و مال مردن را در معرض خطر قرار داده‌اند و آن‌ها را نگران ساخته اند.
از سوی دیگر جنس چنین سرقت‌ها از نوعی است که باعث می‌شود وقت مردم به شدت تلف شود و زندگی روزمره آن‌ها را مختل می‌سازد. از سوی دیگر گسترش این نو ع از سرقت‌ها خبر از فقر شدید مردم و نیازمندی‌های آن‌ها میدهد.
تامین معیشت روزمره
علیرضا شریفی یزدی جامعه شناس و روانشناس اجتماعی در این باره به آفتاب یزد گفت:« چندی پیش یکی از مقامات نیروی انتظامی اعلام کرد که بیش از 50 درصد کسانی که در سال گذشته دستگیر شدند سارق اولی بودند. یعنی این افراد هیچ سابقه‌ای برای سرقت و انگیزه‌ای برای آن در سال‌های قبل نداشتند. وقتی ما با چنین پدیده بزرگی مواجه می‌شویم اولین پیامد پیام این مسئله آن است که بحث مشکلات اقتصادی و معیشتی در کشور ما یکی از بزرگترین عوامل سرقت‌های خرد است. این سرقت‌ها می‌تواند از اتومبیل، امکانات شهری،خانه‌های مردم و یا دست درازی کردن به اموال وزارت نیرو، مخابرات و... باشد.
بسیاری از افراد در راه سرقت‌های خرد جان خود را در معرض خطر جدی قرار می‌دهند و مثلا کابل‌های برق را سرقت میکنند. اگرچه این نوع از وسایل قیمتی ندارند ولی به هر حال به یک مبلغ اندکی فروش می‌روند. پس وقتی که بخش بزرگی از سارقین سارق اولی هستند طبیعتا آن‌ها ساده‌ترین نوع سرقت‌ها را انجام می‌دهند.
قبل‌تر این خرده سرقت‌ها بیشتر توسط معتادین انجام می‌گرفت ولی الان به نظر می‌آید که علاوه بر معتادین کسانی که برای تامین معیشت روزمره خود مشکل دارند دست به این نوع از سرقت‌ها می‌زنند.»
افزایش تعداد معتادین
وی ادامه داد:« این پدیده یک پیام بسیار مهمی دارد و آن است که اگر روند مشکلات اقتصادی به همین شکل افزایش پیدا کند ما باید در سال‌های آینده ناظر و منتظر آُسیب‌های اجتماعی بیشتری باشیم که سرقت‌ها صرفا یکی از آن‌ها است.نکته دومی که اهمیت دارد متاسفانه مطالعات اکتشافی بیانگر افزایش تعداد معتادین در سطح کشور است.
یعنی با همه زحماتی که تشکیلات مبارزه با مواد مخدر، سازمان بهزیستی و سایر دستگاه‌ها می‌کشند اما ما نه تنها نتوانسته‌ایم روند افزایشی معتادین را در جامعه کم کنیم بلکه تعداد آن‌ها در حال افزایش است. یکی از سه عامل خرده سرقت‌ها در هر جامعه‌ای مقوله اعتیاد است. یعنی وقتی در جامعه تعداد معتادین بیشتر می‌شود چرخه‌ای از جرم‌ها و فساد‌ها نیز بیشتر می‌شود که یکی از آن‌ها مقوله سرقت‌های خرد است.
آمار‌ها نشان می‌دهند که روزهایی که یارانه بین مردم توزیع می‌شود به شکل معناداری میزان سرقت‌های ریز در جامعه کاهش پیدا می‌کند. سرقت‌های بزرگ با برنامه و هدفمند است اما سرقت‌های خرد برای تامین نیازهای روزانه و معیشتی مردم صورت می‌گیرد. این پدیده نشان میدهد که شرایط مردم بسیار خاص و در حال عبور از مرحله تاب‌آوری است.
این پدیده باعث ایجاد خطرات زیادی برای جامعه ما می‌شود. ما تا کی می‌توانیم با استفاده از اهرم نیروهای بازدارنده جلوی این نوع این پدیده‌ها را بگیریم؟ از یک جایی به بعد این نوع از اهرم نیز دیگر جواب نمی‌دهد لذا ما باید سریع‌تر به فکر باشیم و امیدوارم که این کار زودتر صورت بگیرد.»
تهیه لقمه ای نان
امیرمحمود حریرچی جامعه شناس نیز به آفتاب یزد گفت: « این طریق از امرار معاش برای تهیه لقمه نانی! بخش اسفناک فقری است که در جامعه ما جاری بوده و از زیر پوشش و حجابی که سردمداران سعی میکنند بر آن بکشند خود را بروز میدهد.
ما فکر می‌کنیم که این دزدی‌ها صرفه اقتصادی ندارند اما برای فردی که محتاج نان شب خود است دزدی نهال به منزله یک روز بیشتر زنده ماندن است. این نوع از سرقت‌ها خطر کمتری برای سارقین دارد زیرا در سرقت‌های بزرگ امکان به دام افتادن سارقین بیشتر است. بیشتر افراد کم سن و سال به این نوع از سرقت‌ها دست می‌زنند.
یک زمانی قالپاق ماشین‌ها را می‌دزدیدند اما الان این نوع از سرقت‌ها تنوع بسیار زیادی پیدا کرده است. فقر در هر جامعه‌ای خود را به شکل‌های بروز میدهد و یکی از شکل‌های بروز آن همین گسترش پدیده سرقت‌های خرد است. مطمئنا گسترش این پدیده در جامعه باعث آسیب‌های گسترده می‌شود و همین افراد بعد از مدتی به سرقت‌های کلان‌تری دست می‌زنند.
ریشه سرقت‌های خرد را من فقر می‌دانم و سهل الوصول بودن آن نیز در گسترش سرقت‌های خرد تاثیرگذار است. برای کسی که نیازمند است دزدیدن یک نهال می‌تواند جنبه حیاتی داشته باشد تا بتواند شکم خود و خانواده خود را سیر کند.»
آسیب‌ها سیستماتیک هستند
سعید معدنی جامعه شناس و استاد دانشگاه نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:« این پدیده نشانگر تنزل شدید جامعه است. یعنی در حقیقت جامعه به رده‌ای از فلاکت اقتصادی رسیده است که این گونه از دزدی‌ها در سطح وسیع انجام می‌شوند. معمولا آسیب‌ها در جامعه سیستماتیک هستند و احتمال دارد یک پدیده‌ای باعث آسیب دیگری شود.
برای مثال یک معتاد برای اینکه به مواد خود دست پیدا کند احتمال دارد دست به هرکاری بزند. پس بدین ترتیب این جرائم سیستماتیک هستند و وقتی اقتصاد جامعه‌ای تنزل پیدا می‌کند و فقیر می‌شود جرائم ریز در آن گسترش پیدا می‌کند. به همین خاطر هم است که این گونه سرقت‌ها صورت می‌گیرد.
سرقت‌های خرد عموما از سمت کسانی انجام می‌شود که محتاج رفع نیازهای روزمره خود هستند و این نوع از سرقت‌ها می‌تواند نیازهای روزمره آن‌ها برآورده کند. وقتی در جامعه بیکاری، بی‌نظمی و بی‌هنجاری وجود دارد هیچ هنجاری دیده نمی‌شود و تمام اخلاقیات به هم می‌ریزد. لذا افراد شرمی ندارند از اینکه یک نهال و یا وسایل بی‌ارزش را سرقت کنند.
از سوی دیگر انسان‌ها هر گونه که ممکن باشد تمایل دارند انتقام ناکامی‌های خودشان را از جامعه بگیرندو این برای یک جامعه بسیار خطرناک است. یعنی کسانی که سرخورده و تحقیر می‌شوند به نوعی انتقام خود را از جهان پیرامون خود می‌گیرند که یکی از روش‌های آن‌ها آسیب رساندن به جامعه و اموال عمومی و شخصی افراد است.»
