به گزارش روز شنبه گروه علم و آموزش ایرنا، حسن ملکی در نشست نقش متقابل والدین و معلمان برای هدایت دانش آموزان دوره ابتدایی در آموزش مجازی افزود: برای یک معلم سواد دیجیتالی شامل سواد پایه رایانه، شناخت شبکه‌های اینترنتی، شناخت و تفکر محاسباتی و تولید محتوای چند رسانه‌ای است. به طور طبیعی معلمانی که از سواد دیجیتالی بالایی برخوردار هستند، می‌توانند، یافته‌های علمی و روشی را زودتر به دست آورند.

وی ادامه داد: بر همین مبنا باید بدانیم دانش‌آموزان در فضای مجازی اساساً به چه چیزهایی نیاز دارند؛ زیرا ممکن است شرایطی نظیر کرونا، در جهان امروز مجدداً تکرار شود و با عوامل مشابه رو به رو شویم؛ بنابراین لازم است که درباره مهارت‌های لازم دانش‌آموزان و معلمان فکر کنیم.

کسب صلاحیت معلم، لازمه آموزش خود نظم‌دهی در فضای مجازی

معاون وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: تعامل در آموزش مجازی به عنوان یکی از عوامل کارآیی معلم حذف شده است؛‌ در حالی که بسیاری از اهداف تعلیم و تربیت از طریق تعامل مستقیم شاگرد و معلم تحقق می یابد. یادگیری در فضای مجازی به سه انتظام فهم درست هدف های یادگیری، مدیریت و ارزیابی عملکرد رفتارهای شاگردان در فرایند یادگیری نیاز دارد که هر سه در مهارت خود نظم دهی ظاهر می شود.

وی با بیان اینکه کمبود خودنظم دهی، باعث افت تحصیلی نامریی می شود، یادآور شد: در خصوص محورهای خودنظم دهی، می توان مدیریت زمان، خطرپذیری و مواجهه منطقی با عدم قطعیت ها، مهارت مدیریت تغییر در موقعیت های مختلف، توجه به احساسات و واکنش ها را بیان کرد. لازمه آموزش خودنظم دهی در فضای مجازی، کسب صلاحیت در معلمین و خانواده به عنوان رکن دیگر تعلیم و تربیت است. نقش والدین به عنوان همکار معلم در دوره ابتدایی بیش از دوره متوسطه است. در فضای مجازی، والدین نیازمند ارتقای آگاهی خود و فرزندان در زمینه سواد رسانه ای هستند.

معاون وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: به طور کلی باید مقصد را آموزش های ترکیبی قرار دهیم یعنی خود را از شیوه های آموزشی مدرن محروم نکنیم، ولی از هویت زدایی از آموزش های سنتی هم پرهیز کنیم. چیزی که امسال برای مدارس کشور تحت عنوان برنامه درسی ترکیبی ارسال کرده ایم و در مدارس اجرا می شود با همین نگاه تدوین شده و بنا داریم برای سال‌های بعدی این رویکرد ترکیبی را تقویت کنیم.

زمینه ‌های بازگشت از آموزش مجازی به حضوری و ترکیبی بررسی شود

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این نشست گفت: لازم است زمینه بازگشت از آموزش کاملا مجازی به حضوری یا ترکیبی فراهم و راهکارهای این انتقال به بحث گذاشته شود.

محمدرضا نیلی احمدآبادی رییس هسته پژوهشی یادگیری سیار و عضو هیات علمی گروه تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی به تشریح سابقه همایش یادگیری سیار از نظر تا عمل و نیز پیش همایش آن با عنوان شبکه آموزشی دانش آموزان ) پرداخت و افزود: امسال هم دومین همایش یادگیری سیار یازدهم اسفندماه برگزار می شود.

به گزارش دانشگاه علامه طباطبایی، وی در ادامه با اشاره به علت انتخاب دو کلید واژه دوره ابتدایی و مشارکت اولیا و معلمین در آموزش مجازی در عنوان نشست اظهار داشت: حساسیت دوره ابتدایی به عنوان دوره پایه برای تمام مراحل تحصیلی و شکل گیری هویت دانش آموز در آن و همچنین گزارش های پژوهشی مبنی بر افت کیفیت در ابتدایی و تداخل آموزش با خانه در شرایط بحرانی کرونا باعث شد تا با حضور مدیران و صاحبنظران تعلیم و تربیت جلسه تشکیل شود. همچنین با توجه به تصمیم مسئولان کشور مبنی بر بازگشایی مدارس که از اردیبهشت ماه سال جاری اعلام شد، لازم است زمینه بازگشت از آموزش کاملا مجازی به حضوری یا ترکیبی فراهم و راهکارهای این انتقال به بحث گذاشته شود.

نباید از ارزشیابی غافل شد

همچنین در این نشست  سعید ربوشه معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران به بیان چالش های دوران کرونایی که گریبانگیر آموزش دانش آموزان و اولیای آنها شده، پرداخت و به صورت مشخص عوامل دخیل در آموزش مجازی دانش آموزان را در دو دسته عوامل انسانی شامل دانش آموز، کادر آموزشی، اولیا و عوامل غیرانسانی شامل محیط یادگیری، محتوا و برنامه درسی، فناوری و ارزشیابی دانست.

وی گفت: دانش آموزان بدون آگاهی، تسلط و مهارت های لازم، وارد دنیای مجازی شده اند و همین امر باعث به خطر افتادن هویت فردی و جمعی آنها شده است. از آنجا که دانش آموزان ابتدایی به ویژه در سه پایه اول نمی توانند بین تجارب قبلی و تجارب فعلی پیوند برقرار کنند دچار آسیب های جسمی، عاطفی، اجتماعی و مهارتی شده و در نتیجه افت تحصیلی اتفاق می افتد. در این بین کادر آموزشی شامل معلم، مدیر، معاون آموزشی و همچنین اولیا نیز منشا بروز برخی مشکلات در آموزش مجازی شده اند و این مشکلات به دلیل نداشتن کفایت سواد و تسلط دیجیتال و عدم تغییر نقش و وظایف متناسب با شرایط و اقتضائات کروناست.

معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران خاطرنشان کرد: اولیا مداخلات غیرکارشناسانه در کار معلمان دارند که این نیز به نوبه خود مشکلاتی را به همراه دارد. در آموزش های آنلاین با حذف یا تحدید فضاهای آموزشی مانند کلاس، حیاط، آزمایشگاه، نمازخانه و گردش های علمی همگی که به نوعی موجب از دست رفتن فرصت های تربیتی می شوند رو به رو هستیم.

به گفته ربوشه، یکی از چالش های اصلی در آموزش های مجازی به محتوا و برنامه درسی بازمی گردد. فراوانی تولیدات محتوایی بدون توجه به جذابیت های زمینه و برانگیختن حس عاطفی و تناسب نداشتن حجم محتوا با شرایط مجازی، نمودهایی از این ادعا هستند. کاهش استفاده از بازی های فیزیکی و قصه گویی به عنوان دو بستر مناسب یادگیری در آموزش های حضوری و مشکلات زیرساختی در بخش فناوری مانند سرعت کم اینترنت، مشکلات شاد، و دسترسی نداشتن به پلتفرم های تعاملی نیز از جمله چالش های آموزش های امروزی به شمار می روند.

وی افزود: نباید از بحث ارزشیابی غافل شویم؛ ابهام در روایی و اعتبار یادگیری دانش آموزان دوره ابتدایی، خلاء چارچوب دقیق و مدون برای ارزشیابی های توصیفی در بستر مجازی، پوشه کار و آزمون های مهارت محور، همگی از نگرانی هایی است که در ارزشیابی دانش آموزان در فضای مجازی وجود دارد و باید برای آن تدابیر لازم اندیشیده شود تا از صحت آزمون ها و نمرات اطمینان حاصل شود.

پناه بردن به آموزش تلفیقی در دوران پساکرونا 

احمد برجعلی رییس دانشگاه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه نشست اظهار داشت:  هدف آموزش و پرورش تربیت جامعه است. در چالش‌های امروزه ۲ نوع مسئله داریم: مسائل مزمنی که از قبل وجود داشته و دوم مسائل جدیدی که بعد از کرونا به وجود آمده است. فناوری های نوین و ثروت اطلاعات باوجود فرصت های ارزشمند ولی فقر توجه ایجاد و از چالش های مهم یادگیری کم رنگ شدن اقتصاد توجه است. سوال این است که چگونه می توانیم در شاگردن انگیزه، خوش بینی و استقلال در یادگیری را ایجاد کنیم. توجه به نیازهای عاطفی ذهنی و روانی دانش آموزان لازم است.

وی ادامه داد: معلم باید امید و اعتماد به نفس بدهد. تدابیر باید به گونه ای باشد که جایگاه معلمان در جامعه از بین نرود. در شرایط کرونایی و پس از کرونا باید از آموزش تلفیقی بهره بریم. باید آموزش خوش بینی را رواج دهیم تا فضیلت بیاید و ذوق خوب کار کردن را به جامعه هدیه دهد. معلم باید به بچه ها کارهای گروهی کوچک بدهد، تا آنها بتوانند تعامل و اجتماعی بودن را یاد گیرند. استادان باید روحیه اعتماد اجتماعی ایجاد کنند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در دوره های آنلاین امتحانات دانش آموزان نیابتی شده و از طرف پدر و مادر به دانش آموزان، کمک می‌شود در نتیجه افزایش نمرات در همه سطوح ایجاد شده و این مطلب مشکل وابستگی به والدین را ایجاد می کند که در آینده عواقب بد و خطرناک آن را خواهیم دید. به طور مثال مادرها وقتی به فرزندان کمک می کنند معدل آنها ۲۰ می شود ولی کودک حس خوبی ندارد؛ زیرا فکر می کند خودش نمره را به تنهایی کسب نکرده پس ضعف دارد. این امر شخصیت وابسته ایجاد خواهد کرد.

وی یادآورشد: نظم یادگیری را رعایت کنیم و والدین نباید به بچه ها یاد بدهند بلکه باید درک مطلب از مطالب فرا گرفته شده را بالا ببرند. معلم ستون فقرات انگیزه دادن به شاگردان است. باید معلمان را حمایت کنیم و متناسب با ظرفیتشان از آنها انتظار داشته باشیم.

کرونا همسویی خانه و مدرسه را فراهم کرد

یاشار نراقی دبیر شورای مرکزی انجمن اولیا و مربیان نیز در این نشست اظهار داشت: کرونا برای همه کشورها فرصت و چالش های زیادی ایجاد کرد. به عنوان مثال در کلاس‌ها را به روی خانه ها باز و باعث پیوند و همسویی خانه و مدرسه شد. 

وی ادامه داد: تله محتوا یعنی ضرورت تمایز بین محتوای مدرسه و خانه، تله چگونگی انتقال مطالب درسی از سوی والدین در مقایسه با معلم، تله خشک بودن یادگیری الکترونیکی، تله انزوا و تله یک نسخه برای همه شاگردان باوجود سبک زندگی متفاوت. بنابراین نظام آموزشی و معلمین باید از ابزارهای متنوع تدریس بهره گیرند.

نراقی درباره راهکارهایی برای همسویی خانه و مدرسه بیان کرد: عدالت دیجیتالی، زیرساخت مناسب برای معلم و شاگرد و خانواده، تمرین مداوم، شفاف سازی انتظارات کادر مدرسه و خانواده برای همدیگر، برنامه ریزی تحصیلی با توافق خانواده و مدرسه از جمله آنهاست. 

نشست نقش متقابل والدین و معلمان برای هدایت دانش آموزان دوره ابتدایی در آموزش مجازی در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.