به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ظاهراً سال 2022 میلادی، برای قزاقستان نیز سال آرامی نیست و شواهد نشان می دهد که این کشور، سال جدید را با شرایطی دشوار و ناآرام، آغاز کرده است.
افزایش قیمت ال.پی.جی یا گاز مایع در قزاقستان، دردسر امنیتی بزرگی به وجود آورد و ده ها هزار معترض را به خیابان ها کشاند. در سرمای زمستان و در شرایطی که بنزین، یک سوخت لوکس و گرانقیمت است، هر 1 لیتر گاز مایع به یک باره از 40 تِنگه قزاقستان به 100 تِنگه و سپس به 120 تِنگه رسید. این یعنی 120 درصد افزایش قیمت در یک بازه زمانی کوتاه.
به همین خاطر صدای اعتراض بلند شد و همچنان که قابل پیش بینی بود، این بار نیز در استان غربی مین قشلاق، صدای اعتراض بلندتر و میزان کنشگری معترضین بیشتر بود. این همان استانی است که 10 سال پیش، در آن و در شهر جانا اوزن این استان، به دنبال اعتراضات گسترده کارگران صنعت نفت و گاز قزاقستان، درگیری روی داد و سرکوب کارگران جان 14 کارگر نفتی را گرفت. اگر چه این بار، درگیری و مقابله منجر به کشته شدن معترضین گزارش نشده، اما بسیاری از شهرها، دچار نا آرامی گسترده شده است.
پلیس قزاقستان صراحتاً هشدار داده و اعلام کرده که نیروهایش را به منظور تامین امنیت و برقراری قانون به خیابان فرستاده و در برخی تصاویر ویدیویی، تصاویری از کامیون ها و نفربرهای ارتشی نیز دیده می شوند.
پلیس قزاقستان، اقدام خود را به عنوان مقابله با تندروی قلمداد کرده و از مردم خواسته بنا به دستور اکید رئیس جمهور، از حضور در امکان عمومی خودداری کنند.
دولت رفت، اعتراض فرو ننشست
استعفای دولت، اولین و مهم ترین اتفاقی بود که پس از اعتراضات گسترده آلماتی، آق تاو، نورسلطان و چند شهر دیگر روی داد. در فرمانی که قاسم جومارت توقایف، رئیس جمهور قزاقستان، صادر کرد، به این اشاره شده که او استعفای دولت را پذیرفته و علیخان اسماعیل اف را به عنوان سرپرست نخست وزیری منصوب کرده است.
وی همچنین روز چهارشنبه در آلماتی بزرگترین شهر و استان موگادیشو در جنوب غرب قزاقستان، به مدت دو هفته وضعیت فوق العاده اعلام کرد. اما این اقدامات، کنترل خشم مخالفین را به دنبال نیاورده است.
خبرهای صبح امروز، حاکی از آن است که استعفای دولت، مردم خشمگین را آرام نکرده و امروز نیز اعتراضات در قزاقستان همچنان ادامه داشت. در بسیاری از مناطق قزاقستان، اینترنت قطع شده اما اخبار منتشر شده توسط خبرنگاران خارجی، به این اشاره دارد که معترضین در شهر آق تپه قزاقستان، حفاظ های امنیتی را رد کرده و به برخی ساختمان‌های دولتی موسوم به آکیمات نفوذ کرده اند.
گفته می شود برخی از آنان تلاش کرده اند وارد مقر رئیس جمهوری قزاقستان شوند اما با واکنش تند و پرتاب گاز اشک آور، روبرو شده اند.
لحن توییت های توکایف رئیس جمهور قزاقستان، چیزی است بین هشدار و دعوت به آرامش.
او نوشته است: «من از معترضان می‌خواهم که به فراخوان گروه‌های مخربی که به دنبال تضعیف یکپارچگی و وحدت کشور ما هستند، گوش ندهند. سایر الزامات اقتصادی و اجتماعی در جلسه کاری من و همکارانم در پایتخت به صورت ویژه بررسی می شود. کمیسیون دستور داده است تا راه حلی قابل قبول برای حل مشکل پیدا شود که به نفع ثبات در کشور ما باشد. به سازمان های مجری قانون دستور داده شده که از نقض نظم عمومی جلوگیری کنند. تظاهرکنندگان باید مسئولیت و آمادگی خود را برای گفتگو نشان دهند.»
توکایف، سیاستمدار باتجربه ای است و اگر چه به اندازه استاد و سلف خود یعنی نورسلطان نظربایف اقتدار نشان نداده، اما برای مقابله با معترضین، جدی و قاطعانه عمل می کند. البته هنوز هم کم نیستند شمار تحلیل گران و منتقدینی که می گویند، قدرت به تمامی در دست نظربایف و اطرافیان اوست و در نتیجه، اقدامی همچون استعفا یا برکناری دولت، مشکلی را حل نمی کند.
در سخنان توکایف، می توان به خوبی متوجه این موضوع شد که خود او نیز، میزان افزایش نرخ سوخت گاز مایع را منطقی نمی داند و معتقد است که باید قیمتی به مراتب پایین تر در نظر گرفته شود. در نتیجه چنین چیزی به معنی کوتاه آمدن و عقب نشینی نسبی دولت و حکومت در برابر معترضین خواهد بود.
با آن که در خیابان ها و گذرگاه های مهم، نیروهای پلیس حضور دارند و تردد ممنوع شده، اما برخی از معترضین، در آمد و رفت هستند. عکس بالا، گروهی از مردم را نشان می دهد که ظاهراً توجهی به اعتراضات ندارند. یک کاربر فضای مجازی در مورد این افراد نوشته است: درگیر شدن با کسانی که چیزی برای از دست دادن ندارند، کار عاقلانه ای نیست.
روسیه و ترکیه چه می گویند؟
موقعیت ژئوپولیتیک قزاقستان، برای روسیه اهمیت حیاتی دارد و ثبات در این کشور، برای مسکو همواره مهم بوده است.
وزارت خارجه روسیه امروز چهارشنبه و به دنبال استعفای دولت و اعلام وضعیت فوق العاده در قزاقستان، در بیانیه ای اعلام کرد:«مسکو از نزدیک و به دقت اوضاع و تحولات قزاقستان را زیر نظر دارد.»
ترکیه نیز کشور دیگری است که در مورد رویدادهای قزاقستان نگران است. سفارت ترکیه در نورسلطان، دقایقی پیش در یک بیانیه رسمی، از همه ترکیه ای های مقیم قزاقستان خواسته، به مقررات منع آمد و رفت پایبند باشند و همچنان که مقامات آلماتی اعلام کرده اند، خود را از شلوغی و ازدحام، دور نگه دارند.
وزارت امور خارجه ترکیه نیز بیانیه صادر کرده و نوشته است: «ما اعتراضاتی را که از 2 تا 3 ژانویه 2022 در قزاقستان آغاز شد و صبح امروز پایان یافت، از نزدیک دنبال می کنیم. ما به حفظ ثبات در کشور دوست، قزاقستان اهمیت می دهیم. آرزوی ما صلح و آرامش مردم برادر قزاق است. ما معتقدیم که دولت قزاقستان بر این بحران غلبه خواهد کرد. ما به درستی مردم قزاقستان اعتماد داریم و امیدواریم که حوادث هر چه زودتر به پایان برسد. برای برادران و خواهران قزاق خود که در این حوادث مجروح شدند آرزوی شفای عاجل داریم.»
در پایان باید گفت، قزاقستان در سالیان گذشته، با وجود درآمدهای کلان، برای کاهش هزینه های سوخت و حامل های انرژی، اقدامات زیرساختی و تاثیرگذار چندانی انجام نداده است. اما در عین حال می توان گفت زمینه خاصی برای گسترده تر شدن اعتراضات، ایجاد بن بست و بروز تحولات سیاسی و ساختاری مهم در قزاقستان وجود ندارد و با عقب نشینی نسبی دولت، خشم معترضین، فروخواهد نشست.
انتهای پیام/
∎