به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مرکز سمنان ، دسته‌ی اول ، قفل شدن حقیقی زانوست که در طی آن یک مانع مکانیکی در داخل مفصل، از حرکت زانو جلوگیری می‌کند. این حالت معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که فرد پای خود را تا حد امکان صاف می‌کند. دسته‌ی دوم، قفل شدن کاذب زانوست که در طی آن، درد شدید به طور موقتی تحرک زانو را محدود می‌کند. قفل شدن حقیقی زانو معمولا نادر است.

قفل شدن حقیقی زانو
مفصل زانو طوری طراحی شده است که می‌تواند خم و راست شده و اندکی نیز بچرخد. اگر چیزی در درون مفصل گیر کند، حرکت پا را محدود کرده موجب خشکی زانو شده و آن را قفل می‌کند. مانند این که زانو کاملا از کار افتاده و نمی‌تواند آن را حرکت داد. معمولا قبل از این که فرد دوباره بتواند پای خود را حرکت دهد، به چند دقیقه حرکت آرام و یا تکان دادن نیاز خواهد بود. در برخی موارد نیز، دخالت متخصص لازم است تا قطعه‌ی مشکل ساز را از سر راه بردارد. به این حالت قفل شدن حقیقی مفصل زانو می‌گویند، زمانی که جسمی به صورت فیزیکی جلوی حرکت مفصل را گرفته باشد.
قفل شدن حقیقی زانو، بسته به موارد مختلف می‌تواند دردناک و یا بدون درد باشد. در این نوع از قفل شدن زانو، معمولا راست کردن پا مشکل شده و فرد نمی‌تواند پای خود را کاملا صاف کند.

قفل شدن حقیقی زانو دلایل مختلفی دارد:

پارگی مینیسک
مینیسک لایه‌ی ضخیمی از غضروف است که سطح درونی مفصل را پوشانده و علاوه بر بازی کردن نقش ضربه گیر، حرکت مفصل را نیز روان‌تر می‌کند. اگر مینیسک پاره شود، تکه‌ی پاره شده‌ی آن ممکن است در مفصل گیر کرده و باعث قفل شدن آن گردد. شایع‌ترین نوع پارگی مینیسک زانو که می‌تواند باعث قفل شدن زانو گردد، “پارگی دسته سطلی” نام دارد. در این حالت، قسمتی از مینیسک پاره شده، ولی همچنان به مینیسک متصل می‌ماند و بدین صورت می‌تواند در اطراف آن ناحیه در حرکت باشد. با حرکت کردن مفصل زانو، این تکه‌ی پاره شده ممکن است به اندازه‌ای بزرگ باشد که در مفصل گیر کرده و باعث قفل شدن آن گردد. پارگی مینیسک یکی از اصلی‌ترین علل درد زانو نیز می‌باشد.
ایجاد آسیب، معمولا در اثر چرخیدن بر روی یک زانو و یا فرسودگی تدریجی مفصل می‌تواند علت پارگی مینیسک زانو باشد. می‌توانید در بخش علائم پاره شدن مینیسک زانو، اطلاعات بیشتری کسب کنید.

استخوان ضعیف و شکننده
عامل دیگری که می‌تواند باعث قفل شدن زانو گردد، زمانی است که تکه‌ای استخوان از مفصل زانو شکسته شده و پس از جدا شدن آزادانه در آن محیط گردش کند. همانند پارگی مینیسک، اگر استخوان شکسته شده نیز به جای اشتباهی برود، می‌تواند در آن جا گیر افتاده و باعث قفل شدن زانو در یک موقعیت خاص گردد.
تکه‌ی استخوان ممکن است در اثر یک آسیب و یا یک عارضه‌ی پزشکی مانند ابتلا به علائم ارتروز زانو و یا استئو کندریت دیسکان، شکسته شده باشد.

آرتروز
آرتروز و روند طبیعی پیر شدن فرد، می‌توانند احتمال قفل شدن زانو را افزایش دهند و علت زانو درد می‌باشد. با گذشت زمان، غضروفی که استخوان‌ها را در زانو پوشش می‌دهد فرسوده شده و به تدریج از بین می‌رود. غضروف تکه تکه شده ممکن است در درون مفصل زانو گیر افتاده و باعث بروز علائم آرتروز زانو شده و خم شدن آن را نا ممکن کند. اگر غضروف کاملا از بین رفته باشد، ممکن است که تراشه‌های استخوانی نیز در مکانیسم مفصل زانو اختلال ایجاد کرده و باعث قفل شدن آن بشوند. به این عارضه استئو کندریت دیسکان می‌گویند.

ورزش شدید
ورزش شدید و یا کشیده شدن ماهیچه‌های ران می‌توانند علت‌های ب قفل شدن زانو باشند. هر گونه ضعف یا گرفتگی در ماهیچه‌های خارجی ران می‌تواند می‌تواند باعث اختلال در تعادل کشکک زانو گردد. کشکک نیز تا زمانی که ماهیچه به حالت عادی خود باز نگردد، در همان حالت باقی خواهد ماند. حتی زمانی که کشکک زانو دوباره به درستی تراز شده و تعادل خود را به دست بیاورد، مدت زمان زیادی برای بازگشت دامنه‌ی حرکتی طبیعی به زانو طول خواهد کشید.

قفل شدن کاذب
در برخی موارد اگر درد به اندازه‌ی کافی شدید باشد می‌تواند زانو را از حرکت عادی خود باز دارد. این اتفاق زمانی می‌افتد که مکانیسم حفاظتی بدن فعال شده و با محدود کردن حرکات، سعی در کاهش هر گونه آسیب احتمالی دارد. این امر معمولا با اسپاسم و گرفتگی ماهیچه‌ها و نگه داشتن پا در یک موقعیت خاص انجام می‌شود. به این حالت، قفل شدگی کاذب زانو می‌گویند. تفاوت این حالت با قفل شدگی حقیقی زانو در این است که چیزی در درون خود مفصل گیر نیافتاده و در حالی که زانو در ابتدا قفل می‌شود، پس از مدت زمان کوتاهی می‌توان دوباره آن را حرکت داد. این عارضه معمولا یک حالت “ناگهانی” است که حرکت فرد را محدود کرده، ولی به سرعت از بین می‌رود. قفل شدن کاذب زانو می‌تواند هم خم شدن و هم راست شدن زانو را محدود کند در حالی که قفل شدن حقیقی معمولا تنها راست شدن زانو را محدود می‌کند.
 قفل شدن کاذب زانو می‌تواند به عوامل زیر مربوط باشد:

تورم

وجود مایع بیش از اندازه در درون کپسول مفصل، می‌تواند حرکت آن را محدود کرده و با دلیل فشار وارده، از خم و راست شدن پا جلوگیری کند.

التهاب

 التهاب ساختار‌های درون و اطراف زانو نیز می‌تواند حرکت آن را محدود کند. شایع‌ترین علل این عارضه، آرتروز روماتوئید و نقرس می‌باشند.

حرکت نامناسب کشکک زانو

وجود مشکل در حرکت کشکک زانو بر روی شکاف جلوی زانو می‌تواند باعث قفل شدن کاذب زانو گردد. این عارضه معمولا بسیار دردناک است.

سندرم پلیکا

علت سندروم پلیکا، ایجاد تنش در پلیکای میانی (یک شکاف بر روی بافت سینوویال پوشاننده‌ی مفصل) بوده و می‌تواند باعث قفل شدن کاذب زانو گردد.

آسیب به زانو

ایجاد هر گونه آسیب به هر یک از ساختار‌های زانو که بتواند درد شدید ایجاد کند، ممکن است باعث اسپاسم عضلانی شده و منجر به قفل شدن زانو گردد. برای مثال می‌توان به پیچ خوردگی رباط زانو اشاره کرد.

درمان
روش درمان قفل کردن زانو، به علت قفل شدن آن بستگی دارد. تنها در موارد شدید، عمل جراحی لازم خواهد بود.
اگر علت قفل شدن زانو پارگی مینیسک است، ممکن است به شما توصیه شود که از روش‌هایی از قبیل یخ درمانی، دارو درمانی، تزریق PRP (پلاسمای غنی شده با پلاکت) و یا فیزیو تراپی استفاده کنید.
استفاده از زانو بند‌های طبی نیز می‌تواند برای کاهش علائم آزار دهنده مناسب بوده و همچنین از آن حمایت کند. زانو بند طبی نه تنها زانو را مستحکم‌تر می‌کند، بلکه آن را گرم نیز نگه می‌دارد. برای انتخاب یک زانو بند طبی مناسب، با پزشک خود مشورت کنید.
در برخی از موارد، می‌توانید با استفاده از یک پد گرم کننده بر روی زانو، از شر خشکی و گرفتگی و درد زانو خلاص شوید. برای بهبودی زانو، دمای پد را بر روی درجه‌های پایین تنظیم کرده و آن را به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه بر روی زانو‌ی آسیب دیده‌ی خود قرار دهید. در صورت دسترسی نداشتن به یک پد گرم کننده، می‌توانید از حوله‌ی گرم و یا کیسه‌ی آب گرم برای درمان قفل شدن زانو نیز استفاده کنید.
فیزیو تراپی و برخی از تکنیک‌های آن، برای باز کردن قفل زانو بسیار موثر اند.
به منظور رهایی از درد و التهاب قفل شدن زانو، دارو‌های مخصوص وجود دارند که احتمالا پزشک آن‌ها را برای شما تجویز خواهد کرد. اگر درد و التهاب بسیار شدید باشند، ممکن است پزشک برای درمانقفل شدن زانوزانو، به شما توصیه کند که تحت عمل جراحی قرار بگیرید.

چند نکته
اگر در زانوی خود احساس درد می‌کنید، فعالیت‌های فیزیکی از جمله کوه نوردی، وزنه برداری، زانو زدن، دویدن و جمباتمه زدن را متوقف کنید. انجام این فعالیت‌ها تنها می‌تواند منجر به آسیب بیشتر به زانو و بد‌تر شدن آن گردد. همچنین، یک لیست از فعالیت‌هایی که برای شما درد ایجاد نمی‌کنند تهیه کرده و انجام این فعالیت‌ها را ادامه دهید.
هنگام خواب در شب، زانو‌های خود را خم نکنید و از چمباتمه زدن در طول خواب خودداری کنید. در عوض سعی کنید که به هنگام خواب، پا‌های خود را کشیده و مستقیم نگاه دارید. با احساس اولین علائم درد، بلافاصله با پزشک خود تماس گرفته و به او مراجعه کنید تا او بتوانید مشکل زانوی شما را تشخیص داده و سریعا یک راه حل برای درمان قفل شدن زانو به شما ارائه دهد.