عرصه نمایش در زندگی، می‌تواند برطرف کننده بسیاری از نواقص ظاهری یا جبران کمبودهای فروخورده باشد؛ البته فقط در همان کادر نمایش و نه به طور حقیقی در جهان واقعیتها. این نمایش‌، فارغ از ایجاد مانع برای رشد و کمال معنوی وجود، افراد جامعه را به شدت مصرف‌گرا و نمایشگر بار می‌آورد.

افرادی که از فرهنگ و تمدن و هنر، صرفا وانمود کردن به فهم و درک آن را در زندگی‌شان جاری کرده‌اند. در یک جامعه نمایشی، اماکن فرهنگی مثل کتابخانه‌ها، روز به روز به آتلیه‌های عکاسی شبیه‌تر می‌شوند و ما هرروز شاهد افزایش شهروندانی هستیم که سوژه عکاسی شان را قفسه های پر از کتاب قرار داده‌اند؛ بی‌آنکه پس از اتمام عکاسی حتی نگاهی به صفحات آن کتاب‌ها بیندازند. در چنین کنشی، نمایشگر صراحتاً در پی اختفای واقعیت امر یعنی عدم مطالعه کتاب و ساختن واقعیتی غیرحقیقی و جا زدن آن به مثابه اصل است.

صفحات مجازی اکثر افراد، پر است از تصاویری که کتابی در دست گرفته ایم و در کنجی آرام مشغول مطالعه‌ایم؛ اما هم خودمان و هم مخاطبان ما می‌دانند که بسیاری از این تصاویر، صرفا نمایشی است، برای القای این مفهوم که ما کتابخوان هستیم. گرچه نمی‌توان مطلقا و درمورد تمامی افراد، چنین گزاره ای را صادق دانست؛ اما با نگاه مختصری به سرانه مطالعه کشور و میزان سواد اجتماعی و سیاسی و فرهنگی مردم، دور از ذهن نیست که نتیجه بگیریم اکثریت ما دچار فرهنگ شو و نمایش هستیم که نه تنها در مسئله کتابخوانی، بلکه در ابعاد مختلف زندگیمان جاری است.

در حقیقت، افراد از طریق این کنش خودنمایانه بر «فقدان» سرپوش می‌گذاریم و خود را «واجد» امری نشان می‌دهیم که اساساً «فاقد» آن هستیم. این موضوع، نه تنها در تبدیل کتابخانه به آتلیه مصداق پیدا میکند؛ بلکه بسیاری از افرادی که هفتگی یا ماهانه درحال خریدن کتاب هستند، صرفا با هدف کتابدار بودن، اقدام به تهیه کتب مختلف می‌کنند و نه با هدف کتابخوان بودن. نتیجه آنکه در کتابخانه های شخصی ما، پر است از کتاب‌هایی که روزی با اشتیاق آنها را خریداری کرده ایم؛ اما نیم نگاهی به مقدمه آن هم نینداختیم.

آیا کنش‌های نمایشی که تاکید افراطی بر همراه بودن با کتاب دارند، خود نافی این همراهی نیست؟!
امید است روزی برسد که جامعه ما، فرهنگ مطالعه کتاب را آنطور که باید باشد، بپذیرد و به کتاب، به عنوان یک ابزار ارزشمند در جهت تحقق کمال مادی و معنوی و نه یک سوژه عکاسی باشد.

دبیر فرهنگی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان *

انتهای پیام/