به گزارش خبرنگار بخش رسانه ایسنا، این همایش با حضور جمعی از مسوولان کشوری و لشگری و اصحاب رسانه از صبح دوشنبه ـ ۱۷ آبان ماه ـ در تالار وحدت با تلاوت آیاتی چند از کلام الله مجید شروع شد و سپس سرود ملی با قیام حضار پخش شد.

محمدمهدی اسماعیلی ـ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ  که در این همایش حاضر شده بود، در سخنانی اظهار کرد: ما در حوزه رسانه فرهنگ و رسانه وضعیت خاصی در کشورمان داریم.  دوستانمان در پدافند غیر عامل همت کردند و وارد تدوین سند در این حوزه شدند. تعهداتمان در حوزه فرهنگ و رسانه روشن است و چیزی نیست که مغفول باشد. نوع کنشگریمان هم باید روشن باشد. در این چهار دهه درگیری مستقیم با جریان تمدن غربی در حوزه فرهنگی و رسانه ای تعابیر مهمی بود که رهبر عزیز انقلاب در ترسیم میدان درگیری استفاده کردند؛ تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی و جنگ نرم این ها همه تعابیری هست که صحنه درگیری را نشان‌ می دهد.
او با اشاره به چند راهکار مهم و اساسی در این حوزه، خاطرنشان کرد: یکی اینکه حتما جریان رسانه ای ما از وضعیت منفعل و پدافندی فعلی به وضعیت آفندی تغییر کند. این قابلیت و ظرفیت، امروز برای ما وجود دارد. اگر یک روز از بحث تکنولوژی ها و عقب افتادگی های صنعتی صحبت می کردیم امروز با تغییر فضای کنشگری رسانه های بیدار، فرصت جبران عقب افتادگی ها برای ما هست. کما اینکه وضعیت فضای مجازی را بیشتر از اینکه از موضع تهدیدش بخواهم صحبت کنم به عنوان یک زمین بازی جدید می دانم که برای فعالیت های فرهنگی جبهه انقلاب باید تعریف شود.

اسماعیلی تاکید کرد: باید از این وضعیت انفعالی عبور کنیم و این قابلیت و توانمندی امروز در جبهه انقلاب به کثرت وجود دارد. در بخش های مختلف  سیستم حاکمیتی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته تا سایر نهادها هنرمندی شان باید تفهیم شرایط بلوغ این استعدادها و این فضا باشد. ما اثراتش را داریم می بینیم. اثرات حضور قوی جریان انقلاب را در این عرصه می بینیم و این قابلیت را داریم، در عین حال که حتما بایستی به تمهیدات متعدد بیندیشیم تا دچار آسیب نشویم. در این حوزه فضای کنشگری، فعالانه باید عمل کنیم، در حوزه عمومی هم من فکر می کنم مهمترین کار در حوزه پدافند غیرعامل بحث افزایش سواد رسانه ای است. اگر سواد رسانه ای به عنوان یک راهکار جدی در دستور کار متولی حوزه فرهنگ و هنر و رسانه قرار بگیرد حتما ما با یک جهش در فعالیت های آتی خود مواجه خواهیم بود.

وزیر ارشاد هشدار داد: الان جریانی پیوسته در داخل و خارج با پاسکاری دنبال این هستند که فضای مدیریتی کشور را دچار بهم ریختگی کنند. چرا موضوع بنزین جواب نداد در این فضا؟ دلیلش این بود که جمهوری اسلامی در دوره جدید به واسطه اعتماد و سرمایه اجتماعی که آقای رییس جمهور و دولت جدید آفریده به این مرحله از اعتماد متقابل رسیده بود که سیستم عمومی جامعه نسبت به این واکنش نباید از موضع تقابلی با حاکمیت وارد بشود و رسانه ها مثل رسانه ملی نقش خودشان را به خوبی ایفا کردند. برای اینکه سواد رسانه ای در جامعه رشد و تعمیم پیدا کند، به همان اندازه حاکمیت هم باید سرمایه اجتماعی خودش را بالا ببرد. این مسئله ای است که امروز در افکار عمومی و دولت مطرح است.

اسماعیلی به صحبت هایش اضافه کرد: شما اتفاق بنزینی آبان ۹۸ را نگاه کنید. غافلگیر کردن مردم، جامعه را دچار بحران و حیرت کرد که امتیازی نیست. ما بایستی برای همه ی فعالیت های مهم موضعی مشابه (بنزین در آبان ۱۴۰۰) را داشته باشیم.

او سپس به ذکر مثالی پرداخت و گفت: در موضوع کرونا ما اوایل شهریور برای بازگشایی فعالیت ها و عادی شدن امور، افکارسنجی کردیم. ۸۱ درصد مردم با بازگشایی مراکز علمی آموزشی مخالف بودند. دولت کار خودش را انجام داد. واکسیناسیون را ادامه داد و امروز به بالای ۹۰ میلیون رسانده؛ ۶۰ میلیون دُز اول و بالای ۳۰ میلیون دُز دوم را دریافت کردند و یک ایمنی درجامعه اتفاق افتاده است. امروز که ما نظرسنجی می کنیم، ۷۰ درصد موافق بازگشایی فعالیت های اجتماعی هستند. در کمتر از دو ماه و نیم این اتفاق افتاده است. من اگر به عنوان حاکمیت، شهریور ماه اصرار می کردم که حتما باید فعالیت ها از سر گرفته شود با مخالفت اجتماعی فزاینده روبرو می شدم اما آمدم وظایف خودم را انجام دادم، کارم را به شکل قابل قبولی جلو بردم. افکارسنجی ها نشان می دهد ۸۳ درصد مردم از عملکرد دولت در مبارزه با کرونا رضایت کامل دارند. آقای رییس جمهور شهریور ماه فرمودند افکار عمومی را قانع کنید تا فعالیت ها از سر گرفته شود. یک پیوست رسانه ای خوب تدوین شد هر شب جلسه داشتیم من خودم جلسه را اداره می کردم. هفته به هفته از افکار عمومی بازخورد می گرفتیم. تا اینکه در هفته گذشته نزدیک به ۷۰ درصد رسید. هم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صداوسیما این‌ افکارسنجی را انجام داد. ما امروز می توانیم بگوییم از ۱۵ آبان مدارس متوسطه می توانند باز شوند و اول آذر ماه مراکز فرهنگی هنری کنسرت ها و تئاتر ها می توانند با رعایت شیوه نامه های بهداشتی آغاز به کار کنند. اگر به هر دلیل رنگ شهر از نارنجی به قرمز تبدیل شد ما دوباره فعالیت ها را متوقف می کنیم؛ با شفافیت. امیدوارم دوستان عزیزم در بخش های مختلف و همه ما در کنار هم بتوانیم ان شاءالله این مهم را به سرانجام برسانیم.

سیدمحمد هاشمی، معاون حقوقی، امور مجلس و استان‌های وزارت ارشاد هم در این همایش گفت: ما در یک ماه گذشته تجربه موفقی را داشتیم. مسئله اتفاق پمپ‌بنزین ها و کار خوبی که رسانه ملی کرد و رسانه های مجازی و مکتوب هم به پشتیبانی و کمک آمدند. ان شاءالله بقیه رسانه ها هم این کار را انجام دهند تا ما بتوانیم‌ به تعریف رسانه پایدار برسیم.
وی ادامه داد: نمونه دیگر سال های گذشته جنگ سی و سه روزه لبنان در سال ۲۰۰۶ بود. شخص سید حسن نصرالله که کاراکتر رسانه ای و موقعیت ساز را دارد و هوش و ذکاوت برگرفته از ایمان باعث شد هم در جنگ میدان پیروز شوند و هم رسانه ها را قبضه کنند و اعلام کنند پیروز ماییم. اینها توفیقات جبهه حق است. ان شاءالله این جبهه بر مدار حق و همراهی مردم به جلو بتازد. از سردار جلالی که خدومانه و محجوبانه در این عرصه زحمت می کشند تشکر می کنم.

غلامرضا جلالی ـ  رییس سازمان پدافند غیر عامل ـ هم در این همایش با یادی از همه شهدای دفاع مقدس، شهدای مدافعین حرم و شهدای اهل رسانه و فرهنگ کشور، خاطرنشان کرد: ما در موضوع پدافند غیرعامل با چهار مفهوم تهدیدات، آسیب پذیری‌ها، مخاطرات و اقدامات پدافند غیر عامل در برابر این سه عنصر مواجه هستیم. رسانه دچار تحولات بسیار زیادی از جنس فناوری شده است و این شکوفایی رسانه در فعالیت‌های مختلف اثرات بسیار زیادی  در موضوعات مختلف گذاشته است؛ من جمله موضوع دفاع و جنگ؛ به شکلی که چهارچوب اساسی جنگ ها را تغییر داده است. الان جنگ‌ها مردم محور شده و ابزار آن رسانه و افکار عمومی است. در جنگ های گذشته، مثل جنگ جهانی دوم، میزان کشتن مردم قابلیتی بود که کشوری علیه کشور دیگری به کار می‌گرفت، مثل حمله ناجوانمردانه آمریکا به ژاپن. یعنی کشتن مردم هدف بود. وقتی رسانه توسعه پیدا کرد، تعریف مرزهای جغرافیایی از نظر دفاعی و نظامی تغییر کرد. رسانه از مرزها عبور می‌کند و افکار عمومی یک موضوع اساسی شد. بنابراین ابزارهایی که می‌توانند افکار عمومی و نظام محاسباتی مردم کشورها را شکل دهند متاثر از رسانه شکل گرفت. در نتیجه ما شاهد این بودیم که اهداف دستگاه‌های تبلیغاتی رسانه‌ای به تعبیری اثرگذاری بر نظام محاسباتی مردم و دستگاه‌ها شد، به شکلی که بتوانند در طرح‌ها و پروژه‌های مختلف اثرات دلخواه خودشان را اعمال کنند. این تحول رسانه در همه حوزه‌ها شکل گرفت.

او ادامه داد: ما امروز شاهد این هستیم که مثلا وقتی از جنگ سایبری صحبت می کنیم چهار عنصر دارد؛ فناوری سایبری از جنس ویروس و امثالهم، یکی عنصر کارکرد و عدم کارکرد است. مثلا در سامانه سوخت، نظام سوخت رسانی کار کند یا نکند، دو عنصر دیگر آن یکی مردم و یکی رسانه است. رسانه چگونه این حادثه را پوشش دهد به نفع اهداف خودش و بعد مردم را به حوزه اول هدایت کند، ناراحتی و نگرانی و بعد اعتراض و بعد اغتشاش بعد درگیری و آشوب. نهایتا رسانه مهاجم و تهدیدزا دنبال این است که  مردم یک کشور را بر علیه منافع ملی آن کشور سازماندهی کند. پس نقشش خیلی مهم می‌شود. من ضمن احترام به همه حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی که ابعاد دیگر را بررسی می‌کنند، می‌گویم ابعاد دفاع و امنیتش کاملا جدی است؛ آن چیزی که آمریکایی‌ها اسمش را جنگ رسانه‌ای یا مسلح سازی ابزارهای رسانه‌ای گذاشتند، و بعد تعریف کردند به استراتژی‌های تهاجمی و تدافعی برای این کار. مثلا امروزه برای جنگ شبکه اجتماعی، عنوان جنگ به کار برده می‌شود. ما تعریفش نکردیم بلکه در دانشگاه‌های ارتباطات این را می‌گویند. این استراتژی‌ها می گویند اگر مورد حمله قرار گرفتیم چکار کنیم و اگر خواستیم حمله کنیم چکار کنیم.

جلالی افزود: وقتی حضرت آقا می فرمایند باید بازسازی یا بازمهندسی از ساختار رسانه شکل بگیرد نباید ساده اندیش باشیم. البته نمی‌خواهم بگویم همه ابعادش امنیتی و دفاعی است ولی نباید ابعاد امنیتی و دفاعی‌اش حذف شود. رسانه‌ها را معمولا با چهار عنصر اساسی بررسی می‌کنیم. یکی زیرساخت ها و فناوری رسانه؛ زمانی مکتوب بود، زمانی از طریق صدا و سیما و رسانه تصویری بود و الان فضای مجازی. الان ترکیبی از رسانه سنتی و رسانه مدرن را داریم که در کشورها درصدشان با هم متفاوت است. همه کشور ها تلاش می کنند تا رسانه ها را بتوانند کنترل و مدیریت کنند و ابزاری برای برقرای ارتباط بین حکومت با مردم باشد. هم مطالبات مردم را منتقل کند هم نگاه‌های حاکمیت را به مردم منتقل کند. بنابراین در حوزه اول تحولات بسیار زیاد است به شکلی که خودش هم ابعاد زیادی در موضوعات مختلف فرهنگی، سیاسی و اقتصادی ، معیشت و ... دارد. اینجا کارکردهای سلاح گونه و تهدید زا هم برای خودش حفظ می‌کند.

رییس سازمان پدافند غیر عامل، موضوع دوم را ‌محتوا عنوان کرده و گفت: حوادث اخیر به ما نشان داد که حاکمیت پلتفرم بر محتوا حاکمیت جدی هست. اینکه بعضی از ابزارهای فضای مجازی قادرند محتوا خلاف نظرشان را حذف و کنترل کنند مثل حذف محتوای ضد رژیم صهیونیستی، نشان می‌دهد که تا حد زیادی حاکمیت خودش را بر محتوا حفظ کرده است هر چند این رابطه، رابطه ای یک طرفه نیست ما حتما هم محتوا را می‌خواهیم و هم پلتفرم و زیرساخت را به شکلی که کشورهای اصلی دنیا به سمت ملی سازی فضای رسانه‌ای و سایبری حرکت می‌کنند و تعریف یک قلمرو سرزمینی سایبری در این حوزه جزو اهداف خیلی از کشورها است، من جمله اروپایی‌ها، چین و بقیه کشورها؛ به دلیل اینکه حاکمیت ملی آن کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در کنفرانس امنیت سایبری پاریس به مداخله آمریکایی ها علیه دولت ماکرون اعتراض می‌شود. می‌گویند که چرا باید اینترنت کالیفرنیایی مردم را علیه دولت سازماندهی کند. و می گوید ما نیازمند یک رسانه و یک اینترنت اروپایی هستیم. حالا آن‌ها رویکرد خاص خودشان را دنبال می‌کنند. ضمن اینکه عقب ماندگی‌هایی هم در این زمینه دارند. پیرامون بحث عنصر دوم که محتواست باید بحث‌های جدی شود.
غلامرضا جلالی تصریح کرد: موضوع سوم موضوع نظام حکمرانی رسانه‌ای کشور است. ما در دولت دوازدهم شاهد ولنگاری شدیدی در فضای مجازی بودیم. به شکلی که این ولنگاری، نظام حکمرانی رسانه‌ای کشور را تضعیف کرد. به شکلی که امکان استفاده از افکار عمومی و تبدیل مردم عادی به مردم معترض، تبدیل به مردم شاکی و اعتراض کننده و تبدیل آن‌ها به یک عنصر شورشگر و معاند در این فرآیند، خارج از نظام حکمرانی رسانه‌ای ما، قابل اتفاق افتادن است. این نفی استقلال ملی است. اینکه ما اجازه بدهیم رسانه‌بیگانه‌ای زیر ساخت‌هایش را در اینجا جا دهد و دولت ما هیچ مداخله‌ای نداشته باشد و اجازه بدهد که آن‌ها مردم ما را به بازی بگیرند، نوعی ولنگاری است که حضرت آقا چندین مرتبه درباره این موضوع تذکر دادند. ما باید از حوادث گذشته عبرت بگیریم.

او تصریح کرد: ما اجازه دادیم افکار عمومی تحت تاثیر رسانه‌های خارجی خارج از نظام حکمرانی ما شکل بگیرد. یعنی هر نوع پلتفرم خارجی بدون هیچ توافق و اقدامی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ما خودمان خود به خود اجازه می‌دهیم که افکار عمومی تحت کنترل دیگران باشد. به کارگیری افکار عمومی توسط این ابزارها می تواند بسیار خطرناک باشد.‌ اینکه رسانه‌های خارجی فکر و ذهن و رفتار مردم ما را به نفع خودشان شکل دهند و علیه منافع ملی بسیجشان کنند، یک مسئله بسیار تهدید آمیز و مهم است. حتما ضرورت بازنگری دارد. اینکه ما نگاه عبرت آمیز به دولت گذشته داریم یکی از  موضوعاتش همین است که ما نظام حکمرانی رسانه ای مان بهم خورده ؛ یعنی ما هر اقدام اصلاحی که می خواهیم انجام دهیم با افکار عمومی جلوی ما را می گیرند. مثلا دولت می خواهد قیمت حامل‌های انرژی را برای کمک به اقشار ضعیف ثابت نگه دارد، با افکار عمومی به او حمله می‌کنند. ما اسلحه را دادیم دست دیگران که در هر حوزه‌ای که علیه منافع ملی ما هست سازماندهی کنند و به ما حمله کنند. این خودش از خطاهای راهبردی و استراتژیک است که در  دولت گذشته اتفاق افتاد و ان شاءالله در دولت جدید باید تنظیم شود.
جلالی ادامه داد: بخش اول سخت افزار، بخش دوم محتوا و بخش سوم نظام حکمرانی است. بخش چهارم هم راهبرد است. ما فاقد یک راهبرد منسجم  آفندی و پدافندی در حوزه رسانه هستیم. تلاش هایی در بخش‌های مختلف صورت می گیرد ولی اثربخشی راهبرد تمرکز بر چالش‌های اصلی و اولویت‌های اصلی خودمان است. ما باید در دو جنبه راهبرد جامعه داشته باشیم. بخش اول صیانت از افکار عمومی است؛ ما باید از مردممان در برابر تهاجم رسانه‌ای دشمن دفاع کنیم. نباید افکار عمومی را بی دفاع رها کنیم. نباید اجازه دهیم رسانه های بیگانه افکار عمومی و مردم را به بازی بگیرند. این در بخش صیانت است در بخش پاسخ و اقدام ما به ارزش های انقلابی و تفکر اسلامی متکی هستیم. مجموعه نگاه نظام جمهوری اسلامی به دین و مبارزه با ظلم و استکبار دیدگاه‌های بسیار ارزشمندی است و هرجایی که بتوانیم از طریق رسانه منتقل کنیم می‌توانیم  یک اقدام آفندی مهم انجام دهیم. چرا نباید به خودمان در داخل بند باشیم و بازی پوپولیستی رسانه‌ای بخوریم و اجازه دهیم افکار عمومی علیه ملت و اهداف ملی سازماندهی و به کارگیری شود.
رییس سازمان پدافند غیر عامل در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: بنابراین عنصر چهارمی که برای بازنگری نیاز داریم، عنصر  استراتژی و راهبرد منسجم با دو بعد پدافندی و  آفندی است. که در بعد پدافند باید از مردم در برابر تهاجم، حفاظت، صیانت، مراقبت و دفاع کنیم. در بعد آفند هم ارزش‌های اصیل اسلامی و انقلاب اسلامی را از طریق رسانه به دنیا منتقل کنیم. بحمدالله الان از نظر زیر ساختی و ابزار شرایطمان از گذشته خیلی بهتر است ولی از مشکل نبود راهبرد منسجم رنج می‌بریم که ان شاءالله  بتوانیم در چهار چوب به آن برسیم. اگر دشمنان ما از افکار عمومی و از رسانه‌ها و فضای مجازی به عنوان یک سلاح علیه ما استفاده می‌کنند، طبیعتا ما هم باید رویکرد دفاعی داشته باشیم. ما نیازمند الگویی پدافندی و جامع هستیم. ضمن اینکه اجازه دهیم در این الگو حداکثر بهره برداری قانونمند را از فضای رسانه‌ای کشور داشته باشند. اجازه ندهیم دشمنمان از مردم به عنوان ابزار استفاده کنند و به منافع ملی حمله ور شوند. تفکیک مساله دفاع در حوزه رسانه و مساله پوپولیسم مسئله جدی است. ما نباید بازی بخوریم. ما هر چقدر هم سراغ قانون برویم با یک تهاجم رسانه‌ای مواجه می‌شویم. اگر شما می‌خواهید عین اروپا باشید اروپایی ها صرفا با قانونگذاری فضای مجازی را کنترل می کنند. گفتم عین قانون اروپا را بیاورید ترجمه کنید. رسانه قانون می‌خواهد، ضابطه و مقررات می خواهد، نمی شود همین طوری رها شود. در رهاشدگی فضای مجازی بیشترین ضرر را مردم می بینند. مردم این وسط آسیب می بینند و به مشکل می خورند.

به گزارش ایسنا، در این همایش همچنین حجت الاسلام قمی ـ رییس سازمان تبلیغات اسلامی ـ چنین اظهار کرد: هر چه عامل پیروزی ما بوده، در آینده هم عامل پیروزی ما خواهد بود. ما باید دنبال روش پیش رفتن خودمان بگردیم. به میان آمدن مردم ورق این کشور را در انقلاب اسلامی تغییر داد از این به بعد هم همینطور است. برای تحفظ از این مردم عزیز باید همگرایی وجود داشته باشد. مانند ماجرای مبارک و به هنگاهی که برای بنزین در رسانه ملی شاهد بودیم، اما اینها ناکافی است اگر مردم خود را رسانه ندانند گره ما باز نخواهد شد. در پدافند غیرعامل به لایه رسانه پایداری از جنس مردم رسانه بیش از پیش باید اندیشید. امیدوارم محاسبات اینچنین پدافند غیرعامل ما را به نقطه ای آرامش بخش برساند.

در بخش دیگر این مراسم محمد اسکندری، مدیر کل روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پدافند غیرعامل توضیحاتی را درباره مفهوم پدافند غیرعامل ارائه داد.

بر اساس این گزارش ایسنا، در ادامه این همایش سند راهبردی پدافند رسانه کشور رونمایی شد.

تکمیل می شود.