مشکلات اینترنت کشور در دو ماه گذشته افزایش درخورتوجهی یافته و وضعیت اختلال اینترنتی در ایران به اوج خود در شهرهای مختلف رسیده است. با گذشت یک هفته از دستور فوری وزیر ارتباطات برای بررسی دلایل کندی کیفیت اینترنت، شواهد نشان می‌دهد که این مشکل همچنان پابرجاست. اما اپراتورهای اینترنت ثابت اعلام می‌کنند که مشکل کاهش سرعت و افت کیفیت اینترنت در کشور مربوط به این شرکت‌ها نیست و به‌خاطر کمبود پهنای باند در کشور است. همچنین شنیده‌ می‌شود که در دو ماه گذشته، افزایش پهنای باند شرکت ارتباطات زیرساخت متوقف شده است. این اظهارات در حالی است که طی دو سال گذشته نیز با شروع سال تحصیلی و استفاده دانشجویان از کلاس‌های آنلاین، مشکلات مشابه ایجاد و کیفیت اینترنت افت کرد. در آن زمان نیز دستورات مقطعی برای حل مشکل داده شد اما به نظر می‌رسد که موضوع افت کیفی اینترنت مشکلی است که باید ریشه‌ای حل شود و باید برای آن راهکار اساسی در نظر گرفت. کاربران فضای مجازی در دو ماه گذشته، از کندی سرعت اینترنت در ساعات مختلف شبانه‌روز انتقاد دارند و این نارضایتی بارها از سوی کاربران و کسب و کارها در شبکه‌های اجتماعی مورد بحث و اظهارنظر قرار گرفته است. حتی عده‌ای از کاربران و رسانه‌ها این افت کیفیت را به اجرای طرح حمایت از حقوق کاربران فضای مجازی و خدمات پایه کاربردی ارتباط دادند و کاهش دستوری پهنای باند را دلیل اختلال اینترنت عنوان کرده‌اند. به همین دلیل هفته گذشته ۱۲ مهرماه عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، با اشاره به دریافت گزارشات مردمی از طریق سامانه ۱۹۵ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و گلایه کاربران از کندی شبکه در ساعات پیک مصرف در برخی از نقاط کشور، دستور پیگیری دقیق و رسیدگی سریع به این موضوع را داد. بر این اساس رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی موظف شد تا با همکاری مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، پس از بررسی دقیق گزارشات مردمی، راهکارهای رفع سریع اشکالات ارتباطی را ارایه و گزارش اقدامات اجرایی را به مردم اطلاع‌رسانی کند. سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز در جلسه‌ای با حضور مدیران ارشد اپراتورهای همراه و ثابت و شرکت ارتباطات زیرساخت شرایط فعلی و راهکارهای رفع اختلال‌ها را بررسی کرد؛ جلساتی که در دولت قبل هم بارها برگزار شد اما در نهایت منتج به راهکار اساسی برای حل مشکل نشد.

      پاسخگویی غیرشفاف رگولاتوری  به کندی اینترنت

با وجودی که طبق دستور وزیر ارتباطات، رگولاتوری ملزم شد تا گزارش اقدامات اجرایی را اطلاع‌رسانی کند و برای رفع سریع مشکل، راهکار ارایه دهد اما تاکنون اطلاع‌رسانی جامع و شفافی از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، مطابق با دستور وزیر ارتباطات صورت نگرفته است و همچنان کیفیت اینترنت برای کاربران رضایت‌بخش نیست و کندی دسترسی، مشکلات عدیده‌ای را برای کاربران تجاری و کسب‌و‌کارها و نیز کاربران خانگی که مجبور به استفاده از اینترنت برای آموزش مجازی هستند، ایجاد کرده است. در این باره حتی مدیرکل حفاظت از حقوق مصرف‌کننده رگولاتوری در گفت‌وگویی مشکل کندی اینترنت در سطح کشور را به‌نوعی تکذیب و تاکید کرد: «اپراتورها در تکنولوژی‌های مختلف سقف و کفی را در نظر دارند و تعهداتشان مشخص است، اما بررسی‌هایی که داریم در تک‌تک شهرها اپراتورها بالاتر از تعهدات‌شان عمل کرده‌اند و اگر غیر این باشد پیگیری می‌کنیم.» حسین فلاح جوشقانی، رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، به‌تازگی در گفت‌وگو با ایرنا اعلام کرد که «پیرو شکایت‌های مطرح‌شده درباره کندی اینترنت، نقاط دارای مشکل در شبکه هم در اپراتورها و هم در شرکت ارتباطات زیرساخت شناسایی و مقرر شد که در اسرع وقت هم اپراتورها و هم شرکت ارتباطات زیرساخت نسبت به توسعه‌های لازم، اقدام کنند.» به گفته وی «با آغاز سال تحصیلی جدید از مهرماه و برگزاری اغلب کلاس‌های دانشجویان و دانش‌آموزان به صورت مجازی میزان و حجم استفاده از اینترنت به‌صورت قابل توجهی افزایش یافته که این امر موجب کندی سرعت اینترنت در برخی نقاط و در ساعات پیک استفاده شده و این شلوغی در ساعات پیک درنهایت باعث نارضایتی برخی از مشترکان شد.» فلاح اضافه کرده طبق جلسه‌ای که با اپراتورها، مخابرات و شرکت زیرساخت داشته‌اند، نقاط دارای مشکل در شبکه هم در اپراتورها و هم در شرکت ارتباطات زیرساخت شناسایی و مقرر شده که در اسرع وقت هم اپراتورها به‌ویژه شرکت مخابرات ایران و هم شرکت ارتباطات زیرساخت نسبت به توسعه‌های لازم اقدام کنند و سازمان تنظیم هم مسوول پیگیری موضوع تا انجام کامل اقدامات خواهد بود و امیدواریم با انجام این اقدامات، مشکل کندی اینترنت در ساعات پیک در برخی نقاط کشور حل و رضایت مردم حاصل شود.

      مشکل مربوط به افزایش پهنای باند است

انتظار برای حل نقاط دارای ضعف در شبکه ارتباطی کشور و افزایش کیفیت خدمات اپراتورهای اینترنت در حالی است که برخی خبرها از وجود مشکل در کمبود افزایش پهنای باند اینترنت کشور حکایت دارد. به نحوی که مدیران برخی اپراتورهای اینترنتی اذعان دارند که مشکل از زیرساخت‌های خدماتی آنها نبوده بلکه پهنای باندی که از شرکت ارتباطات زیرساخت دریافت می‌کنند کاهش یافته و با افت کیفیت مواجه است. این در حالی است که با افزایش مصرف اینترنت در کشور، نیاز است که ماهانه به میزان پهنای باند کشور افزوده شود اما این طور که گفته می‌شود شرکت ارتباطات زیرساخت برای خرید پهنای باند بین‌الملل با مشکلاتی روبرو است و به همین دلیل ظرفیت پهنای باند اینترنت کشور به حد اشباع رسیده و این مشکل در زمان پیک مصرف، نمود بیشتری دارد. مدیران برخی شرکت‌های اینترنتی، در گفت‌وگو با زومیت، اعلام می‌کنند که این مشکل ربطی به زیرساخت‌های شبکه آنها ندارد و پهنای باندی که از شرکت ارتباطات زیرساخت می‌گیرند، با کاهش و کیفیت پایین مواجه می‌شود. به‌گفته آنها، اینترنت در یک ماه گذشته در بعضی ساعت‌ها دچار پکت‌لاست (packet loss) می‌شود. این در حالی است که از زمان تغییر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات افزایش ماهانه و موردنیاز کشور در زمینه پهنای باند بین‌الملل اتفاق نیفتاده و کشور با کاهش پهنای باند اینترنت مواجه است. گفته می‌شود شورای عالی فضای مجازی که طبق دستوری باید مجوز واردات پهنای باند را به شرکت زیرساخت بدهد، مجوز واردات پهنای باند را برای این شرکت صادر نکرده است. شرکت ارتباطات زیرساخت که طی سال‌های اخیر در پاسخگویی به رسانه‌ها بسیار ضعیف عمل کرده است این‌بار نیز به این اخبار و گزارش‌ها واکنشی نشان نداده است. از سوی دیگر رگولاتوری نیز تاکنون آماری از بابت میزان شکایات مردمی از کیفیت اینترنت، وضعیت مناطقی که بیشترین مشکل دسترسی به اینترنت دارند، متوسط حجم پهنای باند مصرفی و سرعت دسترسی کاربران و نیز میزان پهنای باندی که هم‌اکنون کشور در اختیار دارد، اعلام نکرده است. با این حال به نظر می‌رسد با وجودی که جلسات متعددی در دولت قبل نیز برای حل مشکل اینترنت برگزار شد اما دستورات مقطعی، مشکل کیفیت اینترنت را حل نکرد، بهتر است مدیران وزارت ارتباطات در راستای شفاف‌سازی بیشتر اقدامات و پاسخ به مطالبه مردم، زمان‌بندی مشخصی برای حل مشکل ارایه دهند.