شبکه خبری الجزیره در گزارشی مینویسد: «انتقال این سامانههای دفاع موشکی و پاتریوت از پایگاه هوایی شاهزاده سلطان در حومه ریاض در حالی اتفاق افتاده که کشورهای عرب حوزه خلیج فارس با نگرانی شاهد خروج بی نظم نیروهای آمریکایی ازا فغانستان از جمله تخلیه لحظه آخری از فرودگاه کابل بودند.
در حالیکه دهها هزار نیروی آمریکایی در سراسر شبه جزیره عربستان به عنوان وزنه تعادل در برابر ایران باقی ماندهاند، کشورهای عرب خلیج فارس نگران برنامههای آینده آمریکا هستند، چون ارتش این کشور تهدیدی رو به رشد در آسیا را احساس میکند که مستلزم دفاع موشکی است.
تنشها همچنان ادامه دارد چون به نظر میرسد مذاکرات در وین بر سر توافق هستهای ایران با قدرتهای جهانی متوقف شده است و این مساله خطر رویاروییهای آینده در منطقه را افزایش میدهد.
"کریستیان اولریچسن"، محقق موسسه جیمز ای بیکر سوم برای سیاستهای عمومی در دانشگاه رایس میگوید: خواه ناخواه باید این مساله را درک کنیم که از دیدگاه بسیاری از تصمیم گیرندگان منطقه، ایالات متحده مانند گذشته به خلیج فارس متعهد نیست. از منظر سعودی، آنها اوباما، ترامپ و بایدن، سه رئیس جمهوری معاصر، تصمیمهایی میگیرند که به نظر نوعی رهاکردن دولتهای کشورهای عربی خلیج فارس است.
حمله ۲۰۱۹
پایگاه هوایی شاهزاده سلطان در ۱۱۵ کیلومتری جنوب شرق ریاض میزبان چندین هزار سرباز آمریکایی از زمان حمله پهپادی و موشکی ۲۰۱۹ به پالایشگاه نفت عربستان است. این حمله از سوی حوثیها انجام شد.
درست در جنوب غرب باند این فرودگاه نظامی، یک منطقه به وسعت یک کیلومتر مربع است که موشکهای پاتریوت آمریکایی و تاد در آن مستقر شدهاند. سامانههای تاد میتوانند موشکهای بالستیک را در ارتفاعی بلندتر از پاتریوت منهدم کنند.
در تصاویر ماهوارهای که در اختیار آسوشتیدپرس و اواخر اوت قرار گرفت، نشان داده میشود که برخی از این آتشبارها از منطقه منتقل شده اما فعالیتها و خودروهایی هنوز در آنجا دیده میشوند. تصویر با کیفیت بالای ماهوارهای Planet Lab نیز که روز جمعه گرفته شد، نشان میدهد که سکوهای این آتشبارها در سایت مذکور خالی است و هیچ فعالیت مشهودی دیده نمیشود.
انتقال و جابجایی این موشکهای پاتریوت و آتشبارهای تاد برای چند ماه مورد بحث بود و شایعاتی درباره آنها وجود داشت و یکی از علتهای آن هم تا حدی به دلیل تمایل به مقابله با آنچه مقامات آمریکایی آن را "درگیری قدرتهای بزرگ" یعنی با چین و روسیه میدانند، بود.
اگرچه، این جابجایی درست در زمانی رخ داد که حمله پهپادی حوثیها در عربستان به زخمی شدن هشت تن و تخریب و انهدام یک هواپیمای مسافربری در فرودگاه "ابها" در عربستان منجر شد. عربستان از مارس ۲۰۱۵ درگیر بن بست جنگ با حوثیهای یمن است.
جان کربی، سخنگوی پنتاگون نیز اذعان داشته که این جابجایی صورت گرفته اما گفته است: آمریکا به تعهداتش به متحدان در خاورمیانه کاملا پایبند است. وزارت دفاع آمریکا دهها هزار نیروی و موقعیت قوی خود را در منطقه حفظ میکند.
طرف سعودی هم تایید میکند
وزارت دفاع عربستان سعودی نیز در بیانیهای روابط این کشور با آمریکا را "قوی، دیرینه و تاریخی" توصیف کرد و این صحه گذاشتن درست در زمانی صورت گرفته که خروج سامانههای دفاع موشکی آمریکا را پذیرفته است.
در این بیانیه آمده، ارتش عربستان سعودی میتواند از اراضی، دریاها و حریم هوایی خود دفاع کرده و از مردم خود محافظت کند. جابجایی برخی از قابلیتهای دفاعی ایالات متحده در منطقه از طریق درک مشترک و تغییر استراتژیهای دفاعی به عنوان ویژگی استقرار و اراده عملیاتی انجام میشود.
با این حال و با وجود این تضمینها، ترکی الفیصل، رئیس سابق اطلاعات عربستان جابجایی این سامانههای دفاع موشکی آمریکا را به صورت مستقیم به روابط ایالات متحده با ریاض ربط میدهد.
او در مصاحبهای با شبکه خبری CNBC گفت: فکر میکنم ما باید در مورد تعهد آمریکا اطمینان خاطر داشته باشیم. به نظر میرسد خروج موشکهای پاتریوت از عربستان در زمانی صورت گرفته که این کشور قربانی تهدید حملات موشکی و حملات هواپیماهای بدون سرنشین است - نه فقط از یمن، بلکه از جانب ایران.
ژنرال لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا نیز در سفر خود به خاورمیانه در روزهای اخیر قرار بود به عربستان برود اما به دلیل آنچه مقامات آمریکایی از آن به عنوان مشکلات برنامهریزی یاد کردند، این سفر لغو شد. عربستان سعودی از بحث در مورد اینکه چرا سفر آستین پس از خروج پدافند موشکی اتفاق نیفتاد، خودداری کردهاند.
عربستان سعودی آتشبارهای موشکی پاتریوت خود را حفظ کرده و معمولا دو موشک را به یک هدف شلیک میکند. این به یک امر گرانقیمت در میان درگیریها با حوثیها تبدیل شده، چون هر موشک پاتریوت بیش از سه میلیون دلار هزینه دارد. این کشور همچنین ادعا میکند که تقریبا هر موشک و هواپیمای بدون سرنشین پرتاب شده به این کشور را رهگیری میکند؛ این میزان موفقیت فوقالعاده بالایی است که پیشتر توسط کارشناسان زیر سوال رفته است.
در حالیکه یونان در ماه آوریل سال جاری میلادی با قرض دادن موشک پاتریوت به عربستان سعودی موافقت کرد، زمان بندی خروج سامانههای دفاع موشکی آمریکا از این کشور در شرایطی است که عدم اطمینان بیشتری در مورد وضعیت این کشور در منطقه وجود دارد. عربستان و دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس دیپلماسی خود را با ایران از سر گرفتهاند.
اوریچسن همچنین ادامه میدهد: ما در اظهارات جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا درباره افغانستان دیدیم که او واضح و مشخص اعلام کرد به دنبال قرار دادن منافع آمریکا در جایگاه نخست است و بدیهی است که این مساله نارضایتی شرکا و متحدان در سراسر جهان را در پی داشته باشد چون آنها انتظار داشتند رئیس جمهوری که بعد از دونالد ترامپ میآید، رفتار متفاوتتری داشته باشد. بایدن اما همان رویکرد "نخست آمریکا" را دارد فقط با لحنی متفاوت.»/ ایسنا