به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد، مردم سالاری دینی در کشور ما تاریخچه پرفراز و نشیب دارد. روندی که دشمنان همیشه در تلاش برای قطع آن بودند و هیچ گاه موفق نشدند.

واژه «مردم سالاری دینی»، اصطلاح تازه‌ای در گفتمان سیاسی دنیاست که - بر خلاف واژه هایی، چون جمهوری اسلامی، پارلمان اسلامی و ... که همگی ترکیب‌هایی از یک مفهوم غربی به علاوه یک قید اسلامی هستند - در بستر مبانی سیاسی اسلام و متأثر از آموزه‌های نبوی و علوی روییده و بر آن است تا ضمن پاسداشت حقوق مردم در حوزه سیاست و اداره امور جامعه و پرهیز از الگو‌های حکومتی استبدادی، رعایت اصول و مبانی ارزشی را انجام دهند و بدین ترتیب، نظام اسلامی را از الگو‌های سکولار غربی متمایز می کند.

برای این منظور، در حکومت اسلامی، روش نوینی مورد توجه قرار گرفته که نه استبدادی و نه لیبرالی است. مقام معظم رهبری از این روش حکومتی، به «مردم سالاری دینی» تعبیر کرده اند و در توضیح آن می‌فرمایند:

«این مردم سالاری (دینی) به ریشه‌های دمکراسی غربی مطلقاً ارتباط ندارد؛ این یک چیز دیگر است. اولاً مردم سالاری دینی دو چیز نیست؛ این طور نیست که ما دموکراسی را از غرب بگیریم و به دین سنجاق کنیم تا بتوانیم یک مجموعه کاملی داشته باشیم؛ نه، خود این مردم سالاری هم متعلق به دین است.

بیشتر بخوانید

• انتخابات به سبک ایرانی/ مقایسه فرایند انتخابات در کشور‌های مختلف

مردم سالاری هم دو سر دارد، یک سر آن عبارت است از این که تشکیل نظام به وسیله اراده و رأی مردم صورت بگیرد؛ یعنی مردم نظام را انتخاب می‌کنند؛ دولت را انتخاب می‌کنند... این همان چیزی است که غرب ادعای آن را می‌کند و البته در غرب این ادعا واقعیت هم ندارد. این حرف، متکی به نظرات و حرف‌ها و دقت‌ها و مثال آوردن‌های خود برجستگان ادبیات غربی است.

انتخاب مردم یکی از دو بخش مردم سالاری دینی است. مردم بایستی انتخاب کنند، بخواهند، بشناسند و تصمیم بگیرند تا تکلیف شرعی درباره آن‌ها منجز بشود. بدون شناختن و دانستن و خواستن، تکلیفی نخواهند داشت.

سر دیگر قضیه مردم سالاری (دینی) این است که حالا بعد از آن که من و شما را انتخاب کردند، ما در قبال آن‌ها وظایف جدی و حقیقی داریم...».

ایشان در جای دیگر می‌فرمایند: «مردم سالاری دینی ... یک حقیقت واحد در جوهره نظام اسلامی است؛ چرا که اگر نظامی بخواهد بر مبنای دین عمل کند، بدون مردم نمی‌شود؛ ضمن آن که تحقق حکومت مردم سالاری واقعی هم بدون دین امکان پذیر نیست...».

 مفهوم مردم سالاری دینی، چیست؟

مردم سالاری دینی، ناظر به مدلی از حکومت است که بر مشروعیت الهی و مقبولیت مردم و در چارچوب مقررات الهی استوار است و در راستای حق مداری، خدمت محوری و ایجاد بستری برای رشد و تعالی مادی و معنوی، ایفای نقش می‌کند.۴ این مدل، بر دو پایه استوار است:

  از سویی ریشه در آموزه‌های وحیانی دارد.

این آموزه‌ها را از رهگذر خواست و اراده مردم دنبال می‌کند.

از این رو در نظام مردم سالاری دینی، نظام سیاسی بر دو رکن الهی و انسانی استوار است و این نظام با در نظر داشتن اصول اعتقادی اسلام، رابطه مردم و حکومت را تبیین می‌کند.

اصول مردم سالاری دینی عبارتند  

۱. فضیلت محوری. ۲. هدایت محوری. ۳. حاکمیت الهی. ۴. ایمان دینی. ۵. انتخاب مردمی. ۶. آرمان گرایی. ۷. تکلیف محوری. ۸. شایسته سالاری. ۹. قانون محوری. ۱۰. رضایت مندی.

مدل معنایی رفتار انتخاباتی در نظام مردم سالاری دینی

رأی دادن به عنوان یکی از شناخته شده‌ترین اشکال مشارکت سیاسی از جایگاه ویژه‌ای در ادبیات جامعه شناسی سیاسی برخوردار است.

این کنش سیاسی به مثابه دال از مدلول‌های متفاوتی در گفتمان‌های مختلف برخوردار است.

در گفتمان مردم سالاری دینی رأی دادن صرفاً کنش سیاسی نیست، بلکه امر شرعی و دینی است و از این رو، نوعی تکلیف شرعی در نظر گرفته می‌شود. این در حالی است که رأی دادن در گفتمان دموکراسی غربی امر و وظیفه شهروندی محسوب می‌شود.

در گفتمان دموکراسی غربی همواره از رأی دادن به عنوان کم اهمیت‌ترین نوع مشارکت سیاسی نام برده می‌شود، در حالی که در گفتمان مردم سالاری دینی، رأی دادن از جمله واجبات و وظیفه شرعی است.

انتخابات آزاد شاخصه‌ای از مردم سالاری د رخلافت حضرت امام علی (ع)

یکی از مهمترین مصادیق آزادی سیاسی و دموکراسی ازادی انتخاب حاکم و حکومت و حق رای مردم در تاسیس حکومت و انتخاب حاکم است و انتخابات ازاد با بحث مشروعیت سیاسی و مقبولیت مردمی ارتباط وثیقی پیدا می‌کند که به طور برجسته‌ای در ارا و اندیشه‌ها و سیره عملی امام علی (ع) منعکس شده است هرچند که مشروعیت حکومت از دیدگاه امام جنبه الهی دارد، اما بی تردید در اندیشه ایشان رای مردم تاثیر زیادی در مشروعیت حکومت و تحقق آن ایجاد می‌کند فراز‌های متعددی از نهج البلاغه اشارات وسیعی به انتخاب مردم و نقش آنان در بیعت با حضرت دارد که از باب جدلی است نه احتیاج امام به نشان دادن نقش مردم دراین بیعت.

امروزه در ادبیات سیاسی جهان انتخابات ازاد و مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود از مهمترین ابزار‌های حکومت‌های دموکراتیک است.

انتخابات بارزترین نماد مردم‌سالاری دینی کشور است

جعفر مردانی رییس ستاد انتخابات چهارمحال و بختیاری گفت: ایجاد فضای امن و آرام برای برگزاری انتخابات و تحقق مشارکت حداکثری مهمترین و اصلی‌ترین وظیفه مجریان انتخابات است و انتخابات بارزترین نماد مردم‌سالاری دینی در کشور است.

او افزود: انتخابات بارزترین نماد مردم‌سالاری دینی و نشانه مقبولیت نظام و حکومت است و از اهمیت بالایی در کشور برخوردار است.

مردانی با تاکید بر اینکه شرکت در انتخابات یک حرکت نمایشی نیست بلکه سرمایه‌گذاری در جهت تداوم آرمان‌های نظام است، اظهار داشت: در شرایطی که دشمنان نظام و کشور در صدد ناامید کردن مردم هستند و تلاش دارند تا انتخابات با مشارکت حداقلی برگزار شود، باید تمام توان خود را برای خنثی کردن این توطئه دشمن به کار گرفت و فضای امن و آرامی را برای حضور در پای صندوق‌های رای فراهم کرد.

او ایجاد فضای امن و آرام برای برگزاری انتخابات را مهمترین و اصلی‌ترین وظیفه مجریان انتخابات دانست و افزود: در همین رابطه می‌طلبد تمامی اقدامات و تجهیزات مورد نیاز تامین و فضای مطلوب و به دور از دغدغه با توجه به شرایط شیوع کرونا در استان فراهم شود.

رییس ستاد انتخابات چهارمحال و بختیاری با تاکید بر بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های استان برای برگزاری هر چه بهتر انتخابات اظهار داشت: در صورت نیاز به بالگرد، خودرو و سایر تجهیزات و امکانات باید تلاش شود از ظرفیت‌های استان و شهرستان‌ها استفاده شود.

او از افزایش تعداد شعب اخذ رای در استان با توجه به شیوع ویروس کرونا خبر داد و گفت: تعداد شعب به یک هزار و ۱۶۴ شعبه افزایش یافته است.

این واقعیتی است که نظام جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان نظامی که مردم‌سالاری را به‌عنوان بازوی مؤ‌ید «ارزش‌مداری» مد نظر داشته، از ابتدای پیروزی انقلاب و تأسیس نظام جمهوری اسلامی تا به امروز به کرّات آن مشاهده کرده است. حضور گسترده مردم در صحنه‌های قیام، انتخابات، جنگ، راهپیمائی‌ها و... عامل مؤ‌ثری در حفظ این انقلاب بوده است.

«به‌رغم یکسان تلاش بی‌وقفه‌  دشمنان برای ایجاد خدشه و تردید در افکار عمومی ملت ایران، قشرهای مختلف مردم، استوار، معتقد و مصمم، همچون رودخانه‌ای خروشان به خیابان‌ها آمدند و وحدت خود را یک‌بار دیگر نشان دادند.»

بدین ترتیب مردم‌سالاری دینی به‌عنوان بدیلی مناسب برای دموکراسی غربی در حکومت اسلامی مطرح است. الگوی رفتاری‌که در آن مردم مبنا و محور هستند و حکومت، نخبگان و مسئولان موظف هستند نسبت به، ولی نعمت خود، سپاسگزار و خدمت‌گزار باشند. در عین حال مردم نیز با پایبندی به اصول و مبانی ارزشی، سعی در تحقق آرمان‌های اسلامی و حاکمیت اندیشه‌ی اسلامی دارند.

انتهای پیام/ش