به گزارش ایمنا، آئین اختتامیه چهارمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران عصر - دوشنبه سوم خرداد - در سالن عباس کیارستمی بنیاد سینمایی فارابی با اجرای حمیدرضا مدقق برگزار شد.
حسین انتظامی (رئیس سازمان سینمایی)، محمد رحمتی (معاون توسعه فناوری و مطالعات سینمایی و رئیس شورای سیاستگذاری جایزه پژوهش سینمایی)، علیرضا تابش (مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی)، بهروز بختیاری (دبیر چهارمین جایزه پژوهش سال سینمایی)، محمدعلی نجفی، احمد الستی، محمدرضا اصلانی، حسن خجسته و جمعی از نویسندگان و پژوهشگران سینما از جمله حاضران در این مراسم بودند.
در ابتدای این مراسم حسین انتظامی ضمن قدردانی از دست‌اندرکاران این جایزه گفت: لازم نیست گلایه‌های طرفینی را در این جلسه بیان کنیم، اما چون همگرایی‌های لازم بین پژوهش و صنعت ایجاد نشده، همواره نسبت به هم گلایه‌هایی دارند. در حوزه صنعت این گلایه وجود دارد که پژوهشی برای بهبود وضعیت صورت نگرفته است و پژوهشگران هم از به کار گرفته نشدن یافته‌های خود در صنعت گلایه‌مند هستند.
وی ادامه داد: این جایزه به همگرایی این دو بخش کمک می‌کند تا پژوهش‌ها کاربردی باشد و دردی را از سینمای ایران دوا کند. با توجه به اینکه سینما، هنر هفتم است، مباحث میان رشته‌ای مطرح می‌شود و در پژوهش‌های سینمایی نیز باید پرداختن به این مباحث پررنگ‌تر شود.
فقدان نگاه پژوهشی مهمترین مشکل آثار سینمایی
در ادامه محمد رحمتی، ضمن گرامیداشت سالروز آزادسازی خرمشهر گفت: در این دوره ما از رویکرد «گردآوری» پژوهش‌های سینمایی به سمت «تألیف» حرکت کردیم تا ارزش افزوده‌ای داشته باشیم. کتاب مجموعه مقالات فارسی یکی از خروجی‌های این جایزه است، ضمن اینکه اولین کتاب مجموعه مقالات انگلیسی در مورد سینمای ایران در فرآیند داوری ثانویه در یکی از انتشارات معتبر بین المللی است. این کتاب نخستین اثری است که سفارش مقالات، داوری اولیه و ویراستاری آن در ایران انجام شده و بدون هیچ هزینه‌ای، پژوهشگران معتبر داخلی و خارجی در آن قلم زدند. هدف از نگارش آن، این بود که سینمای ایران با روایتی منصفانه و همدلانه در محافل علمی دنیا روایت شود.
وی ادامه داد: موضوع گفتمان‌سازی پژوهش در سینمای ایران در این دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران مطرح شد و با هنرمندان در این باره گفت‌وگوهایی انجام شد که امروز در دسترس علاقمندان قرار می‌گیرد. فقدان نگاه پژوهشی یا کم مایگی پژوهش در آثار سینمایی مهمترین مشکل آثار سینمایی از نگاه هنرمندان بود.
رئیس شورای سیاستگذاری جایزه پژوهش سینمایی با اشاره به وضعیت پژوهش در سینمای ایران، تصریح کرد: همواره این ایراد به فضای پژوهش سینمایی وارد است که از خارج سینما به این مسائل این حوزه پرداخته می‌شود، به همین دلیل امسال در فراخوان، سوال «مهمترین مشکل سینمای ایران و راه حل آن» را طرح کردیم و از بزرگان سینمای ایران نیز درخواست کردیم تا مسئله سینما، از درون خود سینما بجوشد. خوشبختانه پاسخ‌های بسیار خوبی دریافت کردیم که دستمایه پژوهش قرار خواهند گرفت. البته به فراخور راه حل‌هایی که بزرگان سینما برای حل مشکل پژوهش در سینما مطرح کردند ما پاسخ جامعی دریافت نکردیم.
رحمتی افزود: همچنین امسال رشد ۲.۷ درصد آثار ارسالی به دبیرخانه را نسبت به سال گذشته تجربه کردیم، البته اذعان داریم که تا «پژوهش محور شدن آثار سینمایی» و «کاربردی تر شدن پژوهش‌های سینمایی» مسیر طولانی در پیش داریم.
در ادامه بهروز محمودی بختیاری دبیر چهارمین جایزه پژوهش سال سینمایی متنی را با محوریت ضرورت پژوهش در سینما قرائت کرد که بدین شرح است:
«با وجود اینکه سینما اندک زمان پس از زایش خود به ایران رسید و تاریخ سینمای ایران سن و سالی در حد تاریخ سینما دارد، پژوهش، تفکر بنیادین در باب مقولات مختلف سینمای ایران در سطح آکادمیک، پدیده‌ای نسبتاً نوظهور است. صادقانه باید اذعان کرد که در دهه گذشته رخدادهای پژوهشی ارزشمندی به وقوع پیوست که حجم آن‌ها شاید از محل حجم آثار پیش از خود بیشتر باشد. با این وجود و با توجه به رشد قابل ملاحظه سینمای ایران در عرصه‌های جهانی، نیاز به پژوهش برای سینما و درباره سینمای ایران همچنان به شدت احساس می‌شود. اینجانب به عنوان معلم درس روش تحقیق در مقاطع تحصیلات تکمیلی گروه هنرهای نمایشی دانشگاه تهران، هم شاهد انگیزه و تلاش جوانان پژوهشگر بوده‌ام و هم در جریان تنگناها و مشکلات پژوهش آن‌ها قرار داشته‌ام. لذا با پذیرش پیشنهاد معاونت محترم پژوهشی سازمان سینمایی کشور دبیری جایزه چهارم پژوهش سینمای سال را پذیرفتم تا ضمن قدردانی از پیشکسوتان پژوهش و آموزش سینما، عرصه ایجاد شده برای تشویق پژوهشگران جوان سینما را به فراخور توانایی خود گسترش دهم. در جایزه امسال برای نخستین بار مقالات تألیفی و چاپ نشده جدید را هم دریافت کردیم و با چشم اندازی به عرصه بین‌الملل از دوستان و همکاران شاغل در دانشگاه‌های خارج از کشور نیز دعوت کردیم تا به جریان پژوهش‌های نوین در سینمای ایران ملحق شوند. در همین جا لازم است از این استادان و اندیشمندان به گرمی سپاسگزاری کنم. بر خود واجب می‌دانم که از تمام کسانی که در این راه پرفراز و نشیب از من حمایت کردند و از هیچ یاوری و مهری دریغ نکردند، سپاسگزاری کنم.»
بزرگداشت احمد الستی
در بخش دیگر این نشست نوبت به پخش کلیپ بزرگداشت احمد الستی، پژوهشگر و نویسنده باسابقه حوزه سینما رسید که شامل پیام ویدئویی سینماگران برای این چهره سرشناس بود.
احمد الستی در این کلیپ گفت: یکی از اهداف بسیار مهم مدرس سینما کمک به دانشجویان علاقه‌مند به حوزه تحقیق و پژوهش است و من خوشحالم که در این زمینه بسیار خوش شانس بودم. جمع زیادی از دانشجویان ما به نگارش مقالات علمی و پژوهش دست زده‌اند و اسامی آن‌ها همواره در جهان مطرح می‌شود.
در ادامه محمدرضا اصلانی، محمد رحمتی و بهروز بختیاری لوح تقدیر و تندیس جایزه پژوهش سال سینمایی را به احمد الستی به پاس سال‌ها فعالیت در حوزه پژوهش سینما تقدیم کردند.
محمودی بختیاری نیز در ستایش این استاد دانشگاه و مترجم، گفت: دکتر الستی فقط یک استاد نیستند، بلکه یک جریان در سینمای ایران و الگوهای دانشگاهی کشور هستند، او مایه فخر دانشگاه تهران هستند و دانشگاه بسیار خوش بخت بود که ایشان به آن پیوست.
در ادامه پیام ویدئویی ژان میشل فردون، استاد دانشگاه سنت اندروز و پاریس که به صورت اختصاصی برای جایزه پژوهش سینمای ایران ارسال شده بود، پخش شد.
معرفی برگزیدگان
در بخش دیگر این مراسم نوبت به معرفی برگزیدگان رسید و رامتین شهبازی، عضو هیأت داوران چهارمین جایزه پژوهش سال سینمای ایران بیانیه هیأت داوران را قرائت کرد.
بر این اساس در بخش مقالات هیچ اثری نتوانست به عنوان اثر برتر انتخاب شود و مقاله‌ای با عنوان «پرفروشی در سینما از دیدگاه نظریه‌های انگیزش و هیجان» به قلم محمدرضا بیاتی به عنوان پژوهش شایسته تقدیر برگزیده شد.
در بخش پژوهش‌های بصری هم اثری به عنوان برتر شناخته نشد و اثر «قصری با دیوارهای قرمز» از عباس رزیجی شایسته تقدیر شناخته شد.
در بخش پایان نامه‌های کارشناسی ارشد هم اثری به عنوان برگزیده شناخته نشد و هیأت داوران پایان‌نامه‌های «بررسی تأثیر ایدئولوژی‌های جامعه بر سینما از ابتدای دهه ۳۰ تا انقلاب ۵۷ با تکیه بر نظریات جامعه‌شناسی مکتب فرانکفورت» به قلم پریسا حاجی نصیر و «واکاوی چگونگی بازنمایی بحران محیط زیست در سینمای مستند ایران (دهه ۹۰)» را به قلم مهسا تکش را شایسته تقدیر دانست.
جایزه ویژه پژوهش سال سینمای ایران نیز با حضور حسین انتظامی در بخش رساله‌های دکتری به رساله‌ای با عنوان «تحلیل جنبه شناختی فیلم با تکیه بر نظریه ادراک ابن سینا» به جواد امین خندقی تعلق گرفت.
در بخش پایانی این مراسم با حضور محمدعلی نجفی از کتاب مجموعه مقالات برگزیده این دوره از جایزه پژوهش سال سینمای ایران رونمایی شد.