به گزار مفدا، هر ساله ۳۱ ماه می روز جهانی بدون دخانیات  و امسال ۴ تا ۱۰ خرداد ماه هفته‌ی جهانی بدون دخانیات نام دارد. همه این واقعیت را می‌دانیم که استعمال دخانیات برای سلامتی ضرر دارد و آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO) نیز این مورد را تایید می‌کند و سالانه حدود ۸ میلیون نفر در سراسر جهان در اثر عوارض مصرف دخانیات جان خود را از دست می‌دهند.

ترک استعمال دخانیات برای بسیاری از افراد آسان نیست اما آنان باید بدانند که با ترک کردن سیگار از تغییرات مثبت بر سلامت در طولانی‌مدت بهره‌مند خواهند شد.

در سراسر جهان برای جلب توجه و تشویق افراد در راستای ترک محصولات دخانی، خواستار اجرای عدم مصرف این محصولات در یک بازه زمانی ۲۴ ساعته می‌باشد، این روز برای جلب توجه نسبت به شیوع گسترده تأثیرات تنباکو بر سلامت انسان در نظر گرفته شده که در حال حاضر منجر به مرگ و میری بالغ بر ۶ میلیون نفر در سال می‌شود و در کنار این معضل، حدود ۶۰۰۰۰۰ نفر مرگ غیرمستقیم تنها به دلیل استنشاق دود سیگار افراد سیگاری حاصل می‌گردد.[۱] کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۱۹۸۷ میلادی روز جهانی بدون دخانیات را ایجاد کردند، در طول این سال‌های گذشته تاکنون، این روز برگزیده، باعث رویارویی و بعضاً مقاومت‌هایی در سراسر جهان از جانب دولت‌ها، سازمان‌های بهداشت عمومی، افراد سیگاری، تولیدکنندگان محصولات دخانی و صنعت دخانیات گردیده.

مزایای سلامتی ترک سیگار

 طی ۲۰ دقیقه ضربان قلب و فشارخون افت می‌کند.

بعد از ۱۲ ساعت، سطح مونوکسید کربن در خون به حالت عادی کاهش می‌یابد.

 بعد از دو تا ۱۲ هفته، گردش خون بهبود و عملکرد ریه افزایش می‌یابد.

 بعد از یک تا ۹ ماه، سرفه و تنگی نفس کاهش می‌یابد.

 پس از گذشت یک سال، در نیمی از افرادی که سیگار را ترک کردند، خطر ابتلا به بیماری انسداد قلبی کاهش می‌یابد.

 بعد از پنج تا ۱۵ سال، خطر سکته مغزی کاهش می‌یابد.

بعد از گذشت ۱۰ سال، در نیمی از این افراد خطر ابتلا به سرطان ریه کاهش می‌یابد.

 بعد از ۱۵ سال، خطر بیماری عروق کرونر کاهش می‌یابد.

اهمیت ترک دخانیات در زمان همه‌گیری کووید-۱۹ مهمتر از گذشته است، زیرا سیگار کشیدن عامل خطرناک شناخته‌شده در عفونت‌های تنفسی است و شدت این بیماری را افزایش می‌دهد. ویروس این بیماری در مرحله اول به ریه‌ها حمله می‌کند و سیگار کشیدن عملکرد ریه‌ها را مختل  و بدن را برای مقابله با کروناویروس و بیماری‌های دیگر با مشکل روبرو می‌کند.

بر اساس اطلاعات تحلیل‌شده از سال ۲۰۱۵، ۱۷ درصد از جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله جهان سیگار می‌کشند. با ابداع سیگار الکترونیکی مشکلات کودکان و نوجوانان در این مورد نیز افزایش‌یافته و احتمال ابتلا به سیگار در آینده دو برابر شده است، نه‌تنها نیکوتین موجود در سیگار الکترونیکی کودکان و نوجوانان را به‌شدت وابسته می‌کند، بلکه به مغز در حال رشد کودکان نیز آسیب می‌رساند.

به همین دلیل باید اقدامات بیشتری برای محافظت از این گروه آسیب‌پذیر انجام شود. در صنعت دخانیات مشهور است، شخصی که قبل از ۲۰ سالگی سیگار کشیدن را آغاز کند، نه‌تنها احتمال اعتیاد در وی افزایش می‌یابد بلکه توانایی وی برای کنترل عدم استعمال دخانیات طی زندگی آینده نیز مختل می‌شود.

دخانیات و صنایع وابسته چگونه جوانان را فریب می‌دهند؟

استفاده از طعم‌دهنده‌هایی که برای جوانان در تنباکو و محصولات نیکوتین جذاب است باعث ترغیب جوانان به دست‌کم گرفتن خطرات مربوط به‌سلامتی و آغاز استعمال دخانیات می‌شود.

طراحی‌های براق و محصولات جذاب  که حمل آنها نیز آسان است برای جوانان فریبنده خواهد بود.

تبلیغ محصولاتی با عنوان جایگزین‌های "کاهش‌دهنده آسیب" یا "پاک‌کننده" با سیگارهای معمولی که اثبات این ادعاها غیرعلمی است.

حمایت از افراد مشهور، تاثیرگذار و مسابقات حمایت مالی از برندهای مختلف برای تبلیغ دخانیات و محصولات نیکوتین در شبکه‌های اجتماعی یکی دیگر از این ترفندهاست.

بازاریابی در فروشگاه‌ها ازجمله قرارگیری این محصولات در نزدیکی شیرینی، تنقلات یا نوشابه و ایجاد حق بیمه فروشندگان برای اطمینان از نمایش محصولات آنها در محل‌هایی که موردتوجه جوانان است.

فروش سیگارهای تک و سایر محصولات دخانی و نیکوتین در نزدیکی مدارس، که دسترسی کودکان به دخانیات و نیکوتین را ارزان و آسان کند.

بازاریابی غیرمستقیم محصولات دخانی در فیلم‌ها، برنامه‌های تلویزیونی و نمایش‌های آنلاین نیز از ترفندهای این صنعت محسوب می‌شود.

فروش دخانیات در ماشین‌های فروش نیز باعث جذب کودکان و جوانان به خرید محصولات دخانی شده است.

جهان دیگر نسل جدیدی که فریب دروغ‌های صنعت دخانیات را باور کرده پذیرا نیست. این صنعت وانمود می‌کند که آزادی فردی را ترویج می‌کند، اما سودهای پایدار خود را تضمین می‌کند.

سازمان بهداشت جهانی از تاثیرگذاران در رسانه‌های اجتماعی، در خانه و یا در کلاس درس می‌خواهد که با جوانان در ارتباط باشند و بتوانند ترفندهای این صنایع را در معرض نمایش بگذارند تا نسل جدیدی از مصرف‌کنندگان دخانیات ایجاد نشوند.

حمایت از زنان باردار برای ترک سیگار

ترک سیگار بهترین کاری است که زنان باردار برای خود و کودک خود انجام می‌دهند. البته انجام این کار دشوار است اما مادران می‌خواهند بهترین زندگی را برای کودک خود ایجاد کنند و در این مسیر تلاش خواهند کرد. در کشورهای مختلف مراکز ترک اعتیاد خدمات تلفنی و آنلاین به مادران باردار برای موفقیت در ترک سیگار ارائه می‌دهند.

تقریبا نیمی از خانم‌های باردار با این خدمات استعمال سیگار را با موفقیت ترک کردند. متخصصان می‌گویند: "مهم نیست که در چه مرحله‌ای از بارداری قرار دارید، برای ترک سیگار هرگز دیر نیست".

در موفقیت ترک سیگار زنان باردار، شریک زندگی و افراد خانواده بسیار تاثیرگذار هستند و برای کمک بیشتر به آنان می‌توان از پزشک عمومی، پزشک زنان و کارکنان بهداشتی کمک گرفت.

با ترک سیگار زنان باردار مزایای آن را احساس خواهند کرد و مونوکسید کربن و سایر مواد شیمیایی به‌سرعت در بدن آنان کاهش می‌یابد و اکسیژن بیشتری در خون وجود خواهد داشت که در سلامت مادر و کودک تاثیرگذار است.

اقدامات فیفا در کاهش استعمال دخانیات

فیفا از مسؤولیت خود در این مورد آگاه و سال‌ها متعهد به مقابله با استعمال دخانیات و اثرات مضر آن بوده است. این تلاش‌های فیفا از سال ۱۹۸۶ با اعلام عدم تبلیغات حامیان مالی در صنعت دخانیات آغاز شد. از سال ۲۰۰۲، سیگار کشیدن در جام‌های جهانی فیفا ممنوع شده است و تمام مسابقات فیفا در سال ۲۰۱۷ عاری از دخانیات شد. فیفا حامی رویدادهای ورزشی بدون دخانیات است و شیوه زندگی سالم و مرفه را برای همه ترویج می‌کند.

شعار سازمان جهانی بهداشت در سال جاری با عنوان «تعهد برای ترک دخانیات»  ( Commit to quit ) اعلام شده است و در این راستا مقرر است، فعالیت ها و اقداماتی برای افزایش آگاهی عمومی، به خصوص جوانان، در خصوص تاثیرات مضر مصرف دخانیات، از سرطان تا بیماری های تنفسی مزمن، اهمیت کاهش و ترک مصرف دخانیات و همچنین خطرات مواجهه با دود دست دوم و سوم، تمرکز یابد.

روز شمار هفته ملی بدون دخانیات

با توجه به اپیدمی کووید ۱۹ و اهمیت ترک مواد دخانی به ویژه قلیان در ارتقای سلامت مردم، همچنین اجرای برنامه شهرها و روستاهای بدون دخانیات با تاکید بر ممنوعیت پایدار عرضه قلیان، شعار ملی امسال «تعهد من، ترک قلیان»  تعیین و عناوین ایام هفته ملی بدون دخانیات (۴ تا ۱۰ خرداد) به شرح زیر اعلام شد:

سه شنبه چهارم خرداد: «تعهد من؛ ترک قلیان برای پیشگیری از بیماری های واگیر و غیر واگیر از جمله کووید ۱۹»

 چهارشنبه پنجم خرداد: « ترک قلیان با حمایت جوانان متعهد»؛ 

پنجشنبه ششم خرداد: «تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت خانواده های مسئولیت پذیر»؛ 

جمعه هفتم خرداد: «تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت قانون گذاران و دولتمردان»،

 شنبه هشتم خرداد: « تعهد من؛ ترک قلیان با سازمان های مردم نهاد؛ 

یکشنبه نهم خرداد: « تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت صنایع سلامت محور»

 دوشنبه دهم خرداد: « تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت نظام سلامت توانمند»

گردآورنده: فاطمه طبری

طراح: شایان ثابتی