صاحب‌خبر - عدم ترخیص کالاهای اساسی از گمرک در شرایطی است که در حال حاضر شاهد آن هستیم که گاها همان کالایی که در گمرک مانده و با مشکلی از سوی یکی از دستگاه های امر تجارت و واردات از جمله بانک مرکزی، وزارت صمت، سازمان ملی استاندارد، وزارت بهداشت و یا گمرک مواجه است، در داخل به دلیل کمبود گران شده یا برای تامین آن صف های طولانی تشکیل می شود. افزایش یک میلیون تنی در یک ماه! آخرین وضعیت کالاهای اساسی در گمرک و بنادر نشان می‌دهد که تا ۲۶ اردیبهشت‌ماه مجموع کالاهای اساسی شامل موجودی و آنچه در شناورهای پای اسکله و منتظر در لنگرگاه وجود دارد به بیش از ۵.۸ میلیون تن می‌رسد که در قیاس با نیمه فروردین ماه یک میلیون تن بر این دپو افزوده شده است. این در حالی است که حدود ۴.۵ میلیون تن از آن در شش قلم کالای اساسی در گمرک و بنادر دپو شده و بیش از ۱.۲ میلیون تن نیز در شناورهایی است که این کالاها را حمل کرده و به سمت بنادر آمده است؛ به طوری که ۱۵ شناور کنار اسکله و در حال تخلیه کالاهای اساسی هستند که بیش از ۴۰۵ هزار تن کالا شامل جو، ذرت، دانه‌های روغنی، گندم، روغن و برنج را با خود حمل کردند. همچنین ۲۲ فروند شناور حاوی ۸۳۱ هزار تن کالای اساسی شامل جو، ذرت، گندم، سویا، دانه‌های روغنی و حبوبات در لنگرگاه منتظر هستند. از ۴.۵ میلیون تن کالای دپو شده نیز در حال حاضر ۱۲۴.۴ هزار تن گندم، ۱.۹ میلیون تن ذرت، ۷۵۰.۹ هزار تن جو، ۶۶۴.۷ هزار تن سویا، ۳۹.۱ هزار تن برنج، ۲۶۰.۷ هزار تن شکر، ۴۲۵.۵ هزار تن روغن خام و ۳۲۲.۶ هزار تن دانه‌های روغنی در بنادر قرار دارد. کاهش 53 درصدی ترخیص کالاهای اساسی به گواه آمارها، ترخیص کالاهایی مانند روغن خام، دانه‌های روغنی، کنجاله سویا، جو و ذرت از نظر وزنی ۵۳ درصد و از نظر ارزشی ۲۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته؛ به نحوی که طی این مدت، یک میلیون و ۱۱۷ هزار و ۴۶۹ تن از این اقلام ترخیص شده که این رقم در مدت مشابه سال قبل ۲ میلیون و ۳۶۷ هزار و ۵۸۴ تن بوده است. در عین حال، ارزش روغن خام، دانه‌های روغنی، کنجاله سویا، جو و ذرت ترخیص شده در سال جاری ۴۸۶ هزار و۳۹۶ دلار و در مدت مشابه سال قبل ۶۲۵ هزار و ۷۶۳ دلار بوده است؛ ضمن اینکه در بحث تأمین ارز این کالاها اگرچه در مجموع نسبت به سال گذشته ۹۰ درصد رشد را شاهد هستیم اما درباره کالاهایی مانند ذرت و دانه‌های روغنی به ترتیب ۴۵ و ۹۴ درصد کاهش را شاهد هستیم. این در حالی است که در مدت مشابه سال ۱۳۹۹ معادل، ۳۳۸ هزار و ۴۲۳ دلار ارز برای واردات این اقلام تأمین شده و این رقم امسال به ۶۴۴ هزار و ۶۶۲ دلار رسیده است. تخصیص قطره چکانی ارز در این زمینه، مجید موافق قدیری، رئیس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان درباره توقف تخصیص ارز به نهاده‌های دامی از اواخر اسفندماه سال گذشته و تأثیر آن بر تأمین نهاده‌ها و تولیدات محصولات پروتئینی در ماه‌های آینده، گفت: تخصیص ارز به نهاده‌های مانده در گمرکات قطره چکانی است که این در شرایط حساس فعلی امر مطلوبی نیست و احتمال دارد در آینده ما را با مشکل مواجه کند. 5 عامل اصلی رسوب کالا در گمرکات مهدی میراشرفی، رئیس کل گمرک در این باره گفت: در راس عواملی که باعث رسوب کالا در گمرکات می شود باید به موضوع تحریم ها اشاره کرد. وی اظهار داشت: سایر موارد رسوب کالا در گمرکات کشور به تحریم مرتبط نیست و ناشی از مسائل داخلی است. رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران بیان داشت: در دنیا در حال حاضر در مرزها بحثی وجود دارد به عنوان مدیریت هماهنگ مرزی و همچنین مدیریت یکپارچه مرزی و همچنین تک ایستگاه شدن فرآیند واردات و صادرات که متاسفانه در کشور ما در این باب چندان از این مسائل استفاده نمی شود. وی در ادامه به عوامل داخلی رسوب کالا در گمرکات اشاره کرد و گفت: تعدد قوانین و مقررات یکی از این عوامل است و در دنیا که قدمت 250 سال قدمت قانونگذاری دارد 3 هزار مورد قانونی دارند در کشور ما با سابقه 100 ساله قانونگذاری 11 هزار مورد قانونی وجود دارد و در بحث تجارت بیش از هزار مورد قانونی داریم. میراشرفی اظهار داشت: حتی 220 هزار بخشنامه و دستورالعمل وجود دارد این در حالی است که سازمان شفاف سازی بین المللی به جهت ارتقا سلامت و کاهش فساد اولین توصیه اش کاهش قوانین و مقررات است. وی افزود: براساس برآورد انجام شده در گمرک در سال گذشته هر دو روز یک بخشنامه در بخش صادرات به گمرک ابلاغ شده است و لذا 150 بخشنامه متضاد، متناقض و کند کننده برای صادرات ابلاغ شده و در سال جاری نیز 11 بخشنامه در بحث صادرات ابلاغ شده و لذا این نیز یکی از عوامل کندی در امر تجارت است. البته در بحث واردات شرایط ابلاغ بخشنامه ها بدتر است. میراشرفی بیان داشت: عامل سوم داخلی برای رسوب کالا در گمرکات بحث تعدد سازمان‌ها است و شاید ایران یکی از کشورهایی است که بیشترین سازمان در تجارت کشور اعمال مقررات دارند و شاید بیش از 25 سازمان مرتبط با تجارت هستند. وی بیان داشت: عامل چهارم داخلی برای رسوب کالا اطاله صدور مجوزها است و ممکن است صدور برخی مجوزها چند ماه طول بکشد و در کشور ما گاهی 4 مرجع واحد برای صدور برخی از مجوزها با مرجع های مختلف ورود می کند. رییس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: در کشوری که 25 سازمان برای تجارت کشور تصمیم گیر هستند غیر از عامل تحریم ها اگر فقط یکی از این سازمان ها با سایر سازمان ها هماهنگ نباشد می تواند به تجارت کشور لطمه بزند. به نظر می‌رسد اگر تصمیم گیران از هم اکنون تدبیر جدی برای وضعیت پیش آمده در حوزه ترخیص و توزیع کالاهای اساسی نکنند، در آینده‌ای نزدیک با شرایطی بسیار دشوارتر از آنچه سال قبل شاهد بودیم، مواجه خواهیم شد.∎​