آیا آزمون‌های پایه‌های نهم و دوازدهم، حضوری خواهند بود؟
یاسر مختاری
بر اساس آنچه وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده، زمان زیادی تا برگزاری امتحانات باقی نمانده است. بر این اساس امتحانات دو پایه نهم و دوازدهم به صورت حضوری برگزار می‌شوند و شرایط بهداشتی نیز از سوی مرکز سنجش و پایش کیفیت تحصیلی این وزارتخانه برای برگزاری امتحانات با توجه به تجارب برگزاری در دی‌ماه و خردادماه گذشته ابلاغ شده است. این درحالیست که هنوز ستاد ملی کرونا موافقت یا مصوبه‌ای در این رابطه ندارد و وضعیت کرونا نیز با توجه گستردگی ویروس موتاسیون یافته انگلیسی، پیدایش ویروس آفریقایی و احتمال شیوع ویروس‌ هندی، تغییرات زیادی با دو دوره قبلی که امتحانات در دوران کرونا برگزار شد، دارد و خطرناک‌تر از گذشته است.
اعتراض دانش‌آموزان به برگزاری حضوری امتحانات
به گزارش سپید، وزارت آموزش و پرورش بیست و هفتم اردیبهشت‌ماه را برای آغاز امتحانات پایانی سال تحصیلی 1399-1400‌ در نظر گرفته است که این تصمیم در میان دانش‌آموزان به ویژه افرادی که قرار است امتحانات خود را در این شرایط کرونایی به صورت حضوری انجام دهند با اعتراض و مخالفت‌هایی روبه‌رو شده است. این مخالفت‌ها در روزهای گذشته حتی منجر به تجمع گروهی از دانش‌آموزان پایه دوازدهم در برابر اداره‌کل آموزش و پرورش استان اصفهان شد.
برگزاری حضوری امتحانات هنوز مجوز ستادملی را ندارد
علی رغم این مخالفت‌ها وزارت آموزش و پرورش بر تصمیم خود اصرار می‌ورزد. خسرو ساکی رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت تحصیلی این وزارتخانه در این رابطه اظهار کرد: «در مصوبه 987 شورای‌ عالی آموزش و پرورش درباره شرایط بیماری‌های واگیردار مانند کرونا آمده است که امتحانات تمام پایه‌ها به‌استثنای پایه‌های نهم و دوازدهم غیرحضوری است.»
وی درباره دلایل برگزاری امتحانات حضوری در پایه‌های نهم و دوازدهم گفت: «نمرات این دو پایه تحصیلی در سرنوشت آینده دانش‌آموزان تاثیرگذار است. امتحانات پایه نهم در انتخاب رشته تحصیلی و پایه دوازدهم در ورود به دانشگاه (پذیرش رشته‌های بدون آزمون و با آزمون) تاثیر دارد. در مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش برای تعیین زمان برگزاری امتحانات حضوری با ستاد ملی کرونا هماهنگ هستیم و مطابق مجوز صادرشده از سوی آنها اقدام خواهیم کرد.»
رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش در رابطه با مجوز ستاد ملی کرونا برای برگزاری امتحانات حضوری در دو پایه نهم و دوازدهم نیز گفت: «جلسات متعددی داریم، در حال رصد و بررسی هستیم و به‌محض کنترل وضعیت و فراهم شدن شرایط، امتحانات برگزار می‌شود.»
ساکی همچنین در رابطه با امکان تغییر تاریخ امتحانات حضوری به زمانی دیگر، یادآور شد: «بعید می‌دانم تاریخ هم عوض شود هرچند هنوز هیچ فردی نمی‌تواند قطعی صحبت کند. فعلاً تاریخ 27 اردیبهشت برای برگزاری امتحانات پابرجاست.»
ساکی ادامه داد: «در دستورالعمل صادرشده توسط سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی براساس رنگ‌بندی شرایط کرونا محتوای کتاب‌های درسی را تقسیم کردیم مثلاً در شرایط قرمز بخش‌هایی از کتاب درسی حذف می‌شود، مبنای طراحی سوالات امتحانات شرایط قرمز است و حجم کتاب‌های درسی کم شده است.»
آنچه از سخنان ساکی بر می‌آید این است که برگزاری حضوری امتحانات در این شرایط کرونایی هنوز مجوز ستاد ملی کرونا را ندارد. این در حالیست که وزیر آموزش و پرورش در آخرین اظهار نظر خود بر هماهنگی با این ستاد برای برگزاری امتحانات تاکید کرد.
اطمینان به خانواده‌ها
محسن حاجی‌میرزایی در این رابطه اظهار کرد: «به خانواده‌های نگران اطمینان می‌دهم که بدون هماهنگی با ستاد ملی کرونا اقدامی نخواهیم کرد و هر اقدام برای برگزاری امتحانات با هماهنگی آنهاست. اگر در زمان مدنظر شرایط شیوع کرونا و مدیریت فضای سلامت جامعه خوب باشد امتحانات را برگزار می‌کنیم اما اگر شرایط بیماری شدت پیدا کند در زمان برگزاری امتحانات تجدیدنظر می‌کنیم.»
وزیر آموزش و پرورش گفت: «هم‌اکنون برنامه این است بعد از عید فطر آزمون‌ها در همه پایه‌های تحصیلی آغاز شود و تا قبل از 28 خرداد که روز برگزاری انتخابات است به پایان برسد اگر با مشکل مواجه شدیم و مسئولان بهداشتی محدودیت‌هایی را اعمال کردند متناسب با آن محدودیت‌ها ممکن است در تصمیمات ما تغییراتی ایجاد شود.»
وی یادآور شد: «از نظر قانونی موظف هستیم در دو پایه نهم و دوازدهم امتحانات را به‌صورت حضوری برگزار کنیم تا حقوق دانش‌آموزان رعایت شود. امتحانات پایه نهم در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان و امتحانات پایه دوازدهم در پذیرش دانشگاه‌ها تاثیرگذار است بنابراین باید مطمئن و بی‌دغدغه باشد.»
این تصمیم وزارت آموزش و پرورش که با اعتراض جمعی از دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها همراه شده است در شرایطی است که هنوز کشور در پیک چهارم کرونا قرار دارد و آنچه از گفته‌های برخی از کارشناسان نظام سلامت استنباط می‌شود این است که با توجه به خطر ویروس هندی و آفریقایی احتمال پیک پنجم همه‌گیری کرونا نیز وجود دارد.
به گفته مسعود یونسیان عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران اگر جهش‌های جدیدی در کشور شایع شود که سرایت پذیری بیشتری داشته باشند، ممکن است موج پنجم را زودهنگام شاهد باشیم.
اگر چه برخی از شهرهای کشور از شرایط قرمز و نارنجی خارج شده‌اند اما تجربه یک‌سال اخیر نشان می‌دهد این شرایط با ثبات نبوده و هر زمان ممکن است تغییر پیدا کند، لذا با اطمینان نمی‌توان گفت که شرایط برای برگزاری امتحانات حضوری ایمن بوده و خانواده‌ها با آسودگی خاطر بیشتری فرزندان خود را راهی مدارس کنند.
شرایط بهداشتی برگزاری امتحانات حضوری
علی‌رغم این نگرانی‌ها، مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش شرایط بهداشتی برگزاری امتحانات حضوری را نیز ابلاغ کرد. در ابلاغیه این مرکز آمده است: «حفظ سلامت دانش آموزان در برگزاری این امتحانات، اولویت اصلی وزارت آموزش و پرورش و از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است و مطابق ضوابط و پروتکل‌های بهداشتی ستاد ملی مقابله با کرونا برگزار خواهد شد.»
در ادامه، مرکز سنجش وزارت آموزش و پروش شرایط بهداشتی برگزاری امتحانات را چنین تشریح کرد: «برای برگزاری این امتحانات و به منظور حفظ سلامت دانش آموزان و عوامل اجرایی به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است که دانش آموزان در گروه‌های مجزا در جلسات امتحان حاضر شوند. تعداد حوزه‌های برگزاری امتحانات نسبت به شرایط عادی، افزایش بسیاری دارد به طوریکه دانش‌آموزان با فاصله دو متر از یکدیگر در فضایی مناسب که از تهویه کافی برخوردار است روی صندلی قرار می‌گیرند. مراقبین بهداشت و سلامت، دانش آموزان و عوامل اجرایی را هنگام ورود تب سنجی و غربالگری می‌کنند و بر استفاده از ماسک و رعایت موارد بهداشتی در تمام مدت نظارت دارند. همچنین گروه‌بندی و ساماندهی دانش‌آموزان در حوزه‌های اجرا به نحوی است که هنگام ورود و خروج ازدحام ایجاد نشود.»
مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش با تاکید بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در دوره امتحانات نیمه دوم سال تحصیلی، نوشت: «نظافت و گندزدایی اماکنی که مورد استفاده قرار خواهند گرفت، انجام شده و پس از هر امتحان نیز انجام می‌شود. مواد شوینده و ضد عفونی کننده در اختیار دانش آموزان قرار می‌گیرد و برای اطمینان، تعداد کافی ماسک نیز پیش بینی شده است. همچنین سایر اقدامات بهداشتی براساس پروتکل‌های جدید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعمال خواهد شد و ناظرین بهداشت و سلامت اعزامی از سوی آموزش و پرورش و وزارت بهداشت، بر اجرای کامل این پروتکل‌ها در تمامی حوزه‌های برگزاری امتحانات نظارت خواهند کرد.»
همچنین مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی در مورد نحوه طراحی سوالات امتحان نهایی اعلام کرد: «طراحی سوالات امتحانات نهایی پایه دوازدهم توسط مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی انجام می‌شود و دانش آموزان پایه دوازدهم در حوزه‌های برگزاری برای امتحان حضور می‌یابند. سوالات هماهنگ پایه نهم برای هر استان یا منطقه بصورت مجزا طراحی می‌شود و دانش آموزان پایه نهم در مدرسه خود امتحان می‌دهند.»
در ادامه تشریح نحوه ارزشیابی در امتحانات آمده است: «از آنجا که شرایط آموزش در طول سال تحصیلی در مناطق مختلف یکسان نبوده و در مجموع شیوع بیماری فرایند آموزش را تحت تاثیر قرار داده، طراحی سوالات نیز بر مبنای آموزش در شرایط قرمز شیوع بیماری کرونا انجام شده است و دانش‌آموزان می‌توانند برای اطلاع از بارم بندی و حذفیات دروس مختلف، به پایگاه اطلاع رسانی مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی به نشانی www.aee.medu.ir مراجعه کنند.»
با این حال معاونت سلامت و تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش یا دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت هنوز پروتکل رسمی در این رابطه تدوین و منتشر نکرده‌اند. از سوی دیگر همانگونه که عنوان شد به نظر می‌رسد امتحاناتی که پس از عید فطر آغاز خواهند شد هنوز مجوز ستاد ملی کرونا را ندارند.
از سوی دیگر وضعیت کنونی جامعه با وضعیت دی‌ماه و خردادماه که کشور در پیک‌های دوم و سوم بود متفاوت است. ویروس موتاسیون یافته انگلیسی هنوز با سرایت بسیار بالا در کشور گسترده است و بر اساس آنچه علیرضا زالی فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلانشهر تهران گفته، ممکن است علائم جهش آفریقایی که وارد کشور شده هم پس از دو هفته بروز پیدا کند. لذا شرایط بیماری در این زمان کاملا با زمانی که کشور تنها درگیر ویروس ووهان بود تفاوت دارد و نمی‌توان تنها با تکیه بر تجربیات برگزاری امتحانات در آن زمان و بدون توجه به شرایط کنونی بیماری گروهی از دانش‌آموزان در یک مکان گرد آورد و از آنها آزمون گرفت.