به گزارش روز دوشنبه ایرنا، آهنگ تحرکات برجامی با افزایش تماس‌ها بین اعضای برجام و رایزنی‌های اروپا و آمریکا طی هفته‌های اخیر شدت گرفته و ناظران امیدوارند که نشست جمعه گذشته کمیسیون مشترک برجام و ادامه آن در روز سه شنبه، زمینه پیشرفت ملموسی را در راستای بازگشت توافق هسته‌ای ایران به مسیر اصلی ایجاد کند.
"سید عباس عراقچی" معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست جمعه گذشته لغو تحریم‌های آمریکا را نخستین گام جهت احیای برجام دانست و تاکید کرد: ایران به محض لغو تحریم‌ها و راستی‌آزمایی آنها، گام‌های جبرانی هسته ای را متوقف خواهد کرد.
شرکت کنندگان در این نشست در راستای بیانیه مشترک وزرا مورخ ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰، چشم‌انداز بازگشت کامل ایالات متحده به برجام را مدنظر قرار دادند و آمادگی خود را جهت بررسی موضوع با نگرش مثبت و در یک تلاش جمعی مورد تاکید قرار دادند.
جن ساکی سخنگوی کاخ سفید نیز به تازگی اعلام کرد: ما برای گفت‌وگو با شرکای اروپایی، چین و روسیه موافقت کرده‌ایم تا موضوعات دخیل برای بازگشت متقابل به اجرای تعهدات برجام مورد بحث قرار گیرد. یک مقام اروپایی نیز چند روز پیش طی اظهارنظری گفت: نشست روز سه‌شنبه کمیسیون مشترک برجام در وین روی نحوه بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای و از سرگیری تعهدات کامل برجام از سوی تهران متمرکز است.
پس از برگزاری نشست روز جمعه کمیسیون مشترک برجام، رسانه‌های مختلف تحلیل‌ها و دیدگاههای خود را در مورد مسئله بازگشت آمریکا به برجام و احیای کامل توافق هسته ای ارائه کردند و اعتقاد داشته اند که امیدها در راستای پیشرفت های برجامی افزایش یافته است.
واشنگتن تایمز طی گزارشی عنوان کرد که توافق هسته‌ای دوران اوباما با ایران بار دیگر احیا می‌شود.
در ادامه این گزارش روزنامه واشنگتن تایمز آمده است: همزمان با مذاکرات نیابتی و غیرمستقیم دولت جو بایدن با تهران، توافق هسته ای دوران ریاست جمهوری باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین آمریکا با ایران بار دیگر احیا می‌شود.
این رسانه آمریکایی نوشت: آمریکا و ایران جمعه گذشته اعلام کردند که در مذاکرات غیرمستقیم با هدف احیای توافق دوران اوباما شرکت خواهند کرد؛ اقدامی که نقطه عطف بزرگی در رویکرد دیپلماتیک دولت بایدن در قبال جمهوری اسلامی خواهد بود.
ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که مذاکرات «گام مثبتی رو به جلو» خواهد بود و نشست مقدماتی سه شنبه در اتریش برگزار خواهد شد.
وی افزود: انتظار نداریم به دلیل مذاکرات دشوار پیش رو، پیشرفتی فوری حاصل شود.
این رسانه در بخش دیگری از گزارش خود آورده است: دونالد ترامپ رئیس جمهوری پیشین آمریکا در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته ای ایران خارج شد و بسرعت تحریم‌های اقتصادی فلج کننده علیه تهران را اعمال کرد. از آن زمان تاکنون ایران تعهدات خود به مفاد توافق را متوقف کرده و غنی سازی اورانیوم را تا سطح نزدیک به ساخت سلاح از سر گرفته است.
در حالی که رئیس جمهور بایدن به طور شفاف خواسته خود را برای اجرای دوباره توافق هسته ای یا توافق دیگری ابراز کرده، دولت او تاکید دارد که ایران نخست باید غنی سازی اورانیوم را متوقف کند. ایران در مقابل می گوید امریکا نخست باید تحریم ها را بردارد و این موضوع در توئیت روز جمعه ظریف مورد تاکید قرار گرفت.
واشنگتن تایمز نوشت: نشست این هفته احتمالا بر چگونگی خروج از چنین بن‌بست‌هایی تمرکز خواهد داشت.
رسانه‌های مختلف آسیایی نیز ضمن اشاره به نشست هفته جاری در وین در ارتباط با احیای برجام و لغو تحریم‌های غیرقانونی آمریکا علیه ایران، خاطرنشان کردند که آمریکا آماده دیدار با طرف ایرانی است اما وزیر خارجه ایران دیدار مستقیم را غیرضروری می‌داند.
اینترنشنال بیزنس تایمز استرالیا با اعلام اینکه آمریکا و ایران مذاکرات غیرمستقیم را برای نجات برجام آغاز می‌کنند، افزود: همزمان با تلاش اتحادیه اروپا برای بازگشت دولت بایدن به توافق هسته ای، آمریکا و ایران این هفته مذاکرات غیرمستقیم را در وین آغاز خواهند کرد. اتحادیه اروپا بعد از یک نشست ویدئو کنفرانسی اعلام کرد که مشارکت کنندگان در برجام این هفته دیدار حضوری در وین خواهند داشت.
بر اساس این گزارش، آمریکا بطور مستقیم شرکت نمی‌کند اما برای اولین بار از زمان خروج دولت سابق آمریکا از برجام یک هیات آمریکایی حاضر خواهد بود. اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد که تماس‌های جداگانه‌ای با آمریکا خواهد داشت.
یک مقام ارشد اتحادیه اروپا هم گفت که بروکسل امیدوار به بازگشت آمریکا به برجام در دو ماه آینده است. اولیانوف دیپلمات روس هم در توییتر نوشت که بازگشت احتمالی آمریکا به برجام آشکارا مستلزم تبعیت کامل آمریکا از برجام است.
برخی تحلیلگران می‌گویند، تردید بایدن برای برداشتن فوری تحریم‌ها راهی برای فشار بر تهران یا حفظ سرمایه سیاسی برای سایر اولویت‌ها است. چرا که توافق هسته‌ای مورد مخالفت حزب جمهوریخواه است. از سوی دیگر جمهوریخواهان به سرعت خبرهای مربوط به نشست وین را محکوم کردند.
اما برخی ناظران می‌گویند که نشست وین راهی برای شکستن بن بست و بازگشت به توافق برجام است. "سوزان دی ماگیو" عضو موسسه کارنگی گفت: مذاکرات تقریب دیدگاه‌ها راه‌حلی ابتکاری برای غلبه بر بن‌بست موجود است.
پایگاه خبری تلگراف هند نیز به نقل از نیویورک تایمز گزارش داد: آمریکا و ایران درباره مذاکرات غیرمستقیم برای بازگشت به برجام موافقت کردند. این رسانه هندی با اشاره به نشست این هفته در وین تاکید کرد "احیای توافق برجام یک بهبود مهم در روابط دو کشور خواهد بود".
چگونگی ترتیب زمانی بازگشت دو کشور به شروط برجام یک مساله دشوار سیاسی و فنی بوده است و هر طرف تاکید کرده که طرف دیگر باید اول اقدام کند. مذاکرات وین که از سه شنبه شروع می‌شود، اولین تلاش جدی دولت بایدن برای مشخص کردن چگونگی تحقق این مساله است.
مذاکرات غیرمستقیم در وین بین ایران و آمریکا با این هدف انجام خواهد شد که نقشه راهی برای هماهنگ کردن گام‌ها برای بازگشت به برجام تهیه شود.
همچنین پایگاه خبری استاف نیوزیلند در گزارشی نوشت: آمریکا و ایران روز جمعه اعلام کردند که مذاکرات غیرمستقیمی را برای تلاش به منظور بازگشت به توافق هسته ای آغاز می‌کنند.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ازسرگیری مذاکرات را یک گام سالم به جلو دانست، اما افزود که اینها روزهای اول است و ما پیشرفت فوری را پیش بینی نمی کنیم؛ زیرا بحث های دشواری در راه است. پرایس گفت که مذاکرات هفته آینده حول کارگروه‌هایی انجام می‌شود که اتحادیه اروپا با سایر طرفها از جمله ایران تشکیل می دهد.
وی افزود: مسائل اصلی که مورد بحث قرار خواهد گرفت، گام‌های هسته‌ای بوده که لازم است ایران برای بازگشت به تبعیت از شروط برجام بردارد و گام‌های لغو تحریم‌ها که لازم است آمریکا بردارد.
پایگاه خبری هندی تایمز ایندیا به نقل از خبرگزاری فرانسه گزارش داد: آمریکا از مذاکرات مستقیم با ایران استقبال می‌کند. این رسانه افزود : آمریکا روز جمعه تایید کرد که این هفته در نشستی در وین درباره توافق هسته‌ای ایران شرکت خواهد کرد و پیشنهاد کرد که جلسه مستقیمی با تهران داشته باشد.
شبکه خبری چینی سی جی تی ان هم در گزارشی اعلام کرد: نمایندگانی از ایران و قدرتهای جهان روز سه شنبه در وین دیدار می‌کنند تا درباره برجام بحث کنند. این مطلب را مقامات ایرانی و اروپایی بعد از مذاکرات مجازی روز جمعه اعلام کردند.
هر چند آمریکا در نشست روز جمعه حضور نداشت اما دولت بایدن روز جمعه تایید کرد که آمریکا موافقت کرده برای شناسایی موضوعات دخیل در بازگشت به تبعیت از برجام با شرکای اروپایی، روسی و چین گفتگو کند.
برخی از رسانه های اسپانیا و منطقه آمریکای لاتین نیز به بررسی چشم‌انداز بازگشت احتمالی واشنگتن و اجرای کامل و موثر توافق هسته ای ۲۰۱۵، پرداختند.
خبرگزاری افه اسپانیا هم با اشاره به نشست مجازی جمعه گذشته کمیسیون مشترک برجام عنوان کرد: به تاکید دولت ایران، از سرگیری گفت‌وگوها مستلزم آن است که در وهله اول، آمریکا تحریم‌های اعمال شده بر ایران را لغو کند.
این رسانه اسپانیایی در ادامه به نقل از اظهارات «عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امورخارجه که ریاست هیات ایران را عهده دار بود، نوشت: پایان تحریم‌های آمریکا اولین گام برای احیای برجام خواهد بود.
روزنامه اسپانیایی ال پائیس نیز در تیتر خود آورد: آمریکا سه شنبه تماس های غیرمستقیم با اعضای گروه ۱+۵ برای بازگشت احتمالی به توافق هسته ای با ایران را از سر خواهد گرفت.
این نشریه اسپانیایی یادآور شد: اتحادیه اروپا که در دوره ۴ ساله ریاست جمهوری دونالد ترامپ، نقشی اساسی در حفظ برجام داشت، روز جمعه به طور قطع اعلام کرد به منظور احیای کامل توافق هسته ای به دنبال از سرگیری تماس‌هایی با تهران و واشنگتن برآمده است.
به این ترتیب که این نهاد اروپایی قصد دارد در نشست روز سه‌شنبه وین، طی تماس‌های جداگانه هم میان اعضای توافق هسته‌ای و همچنین با واشنگتن مسیر مذاکرات را هموار کنند.
شبکه تله سور آمریکای لاتین نیز نوشت: طرف های باقی مانده در برجام روز سه شنبه در نشست وین، با بررسی چشم انداز بازگشت احتمالی واشنگتن، درباره چگونگی اجرای کامل و موثر توافق از سوی همه طرف های برجام به بحث و تبادل نظر خواهند پرداخت و خواستار بازگشت آمریکا به توافق هسته ای خواهند شد.
با این وجود، ایران تاکید می کند که چون آمریکا به طور یکجانبه از برجام خارج شده، می‌بایست بدون هیچ شرطی به این توافق بازگردد.
تله سور اضافه کرد: به گفته این مقام آمریکایی، واشنگتن برای دستیابی به این امر به بهترین شیوه، حتی با برخی اقدامات مقدماتی دوطرفه بین تهران و واشنگتن، با شرکای اروپایی اش رایزنی کرد.
خبرگزاری کوبایی پرنسا لاتینا در این باره نوشت: ایران تاخیر در بازگشت به اجرای برجام را غیرسازنده ارزیابی کرد و بازگشت به آن را به نفع آمریکا و جهان دانست.
پرنسا لاتینا افزود: ایرانیان به جهان، پایبندی به صلح و پرهیز از جنگ را نشان دادند و تاکید کردند که فعالیت های هسته ای آنها صلح آمیز است.
روزنامه صهیونیستی هاآرتص نیز اخیرا با توجه به نزدیک شدن نشست کمیسیون مشترک برجام در وین نوشت: اسرائیل نباید در مذاکرات هسته‌ای دخالت کند.
به نوشته هاآرتص، برغم امتناع ایران از مذاکره مستقیم با ایالات متحده و درخواست لغو کلیه تحریم‌های آمریکا به عنوان شرط بازگشت به تعهدات توافق نامه، تمایل این کشور برای شرکت در مذاکرات می‌تواند به پیشرفت دیپلماتیک منجر شود که احتمالاً در مذاکرات هفته گذشته در میان دو طرف حاصل شده است.
براساس گزارش این روزنامه صهیونیستی، از زمان تصمیم دونالد ترامپ رییس جمهوری پیشین آمریکا به طور فزاینده‌ای مشخص بود که کمپین " فشار حداکثری " علیه ایران که شامل یک سری تحریم‌های سختگیرانه با هدف مجبور کردن ایران برای موافقت با تغییرات در توافق نامه، نتایج خطرناکی به همراه داشته است.
شبکه سی ان ان نیز اخیرا طی گزارشی ضمن اشاره به برگزاری نشست برجام در وین از تغییر لحظه آخری مسئول تیم آمریکا برای حضور در نشست روز سه شنبه هفته جاری کمیسیون مشترک برجام در وین خبر داد.
یک مقام ارشد دولت بایدن گزارش داد که "راب مالی" نماینده ویژه آمریکا در امور ایران ریاست تیم آمریکا در مذاکرات غیرمستقیم برجام که قرار است سه‌شنبه هفته جاری در وین برگزار شود، برعهده خواهد داشت.
این در حالی است که تارنمای آکسیوس روز جمعه گزارش داده بود که انتظار نمی‌رود که مالی در نشست بعدی وین شرکت کند.
در همین حال شبکه الجزیره به نقل از یک منبع آگاه در وزارت خارجه روسیه گزارش داد که مسکو آماده میانجیگری بین تهران و واشنگتن در نشست هفته آینده وین است.
وزارت امور خارجه روسیه با صدور بیانیه ای از همه طرف های برجام خواست برای بازگشت این توافق به حالت اولیه و اجرای کامل آن تلاش کنند.
وزارت امور خارجه روسیه اخیرا طی بیانیه خود خاطرنشان کرد: روز دوم ماه آوریل سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه در نشست برخط کمیسیون مشترک برجام که در سطح مدیران سیاسی وزارتخانه ها برگزار شد، شرکت کرد.
وزارت خارجه روسیه تاکید کرده است: طرف روسی بر این باور است که برجام بدون جایگزین است و از همه طرف های شرکت کننده در آن دعوت به حداکثر تلاش برای بازگرداندن معامله هسته ای به حالت و چارچوب اولیه می کند.
همچنین پایگاه اینترنتی صدای آمریکا نیز نوشت: شورای ملی ایرانیان آمریکا (نایاک)، در جلسه‌ای وضعیت توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام را بررسی کرد. حاضران این جلسه تاکید کردند دولت بایدن باید در بازگشت به این توافق، سرعت بیشتری اختیار کند و وقت را از دست ندهد.
این پایگاه در گزارشی در این باره افزود: در ابتدای این جلسه چند روز پیش که به شکل مجازی و با ویدئو کنفرانس برگزار شد، "کریس مورفی" سناتور دموکرات ایالت کانتیکت و "رو کانا"، نماینده دموکرات کالیفرنیا در مجلس نمایندگان، از سخنرانان ابتدایی بودند.
سناتور مورفی در سخنان خود گفت: وقتی ما در پی بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای بودیم، مخالفان ما گفتند بیرون بودن ما از توافق خوب است چون اجازه می‌دهد تحریم‌های یکجانبه اعمال کرده و بعد وقتی ایران حاضر به گفت‌وگو شد، به دیگر رفتارهای آنها بپردازیم.
سناتور مورفی افزود: یک چیز مثبت این اقدام این بود که به ما چهار سال وقت داد آن را امتحان کرده و ببینیم کار می‌کند یا نه. دولت ترامپ ۱۲ شرط برای ایران گذاشت و فشار حداکثری وارد کرد و صبر کرد تا ایران به میز مذاکره بیاید. ولی این اتفاق نیفتاد. فشار حداکثری، به طور کامل و صد درصد، شکست و ناکامی کامل بود. ایالات متحده بود که این توافق را ترک کرد و این ایالات متحده است که باید به آن بازگردد.
رو کانا نیز گفت: در مورد سیاست ایران، شروع فعالیت دولت بایدن ناامید کننده بوده است. آنها باید زود به توافق بازگردند ولی هنوز تعلل می‌کنند. کارزار فشار حداکثری شکستی مفتضحانه بوده است. ولی هنوز وضعیت قبلی جریان دارد و هنوز توجه لازم نشده است. ما باید تلاش کنیم تا به توافق هسته‌ای بازگشته و باید بازی را متوقف کنیم. وقتی می‌گوییم به توافق باید بازگردیم، یعنی باید به آن بازگردیم. نمیدانم مشکل کجاست ولی به اندازه کافی سریع نبوده است.
پس از آن پنلی با حضور تریتا پارسی، بنیان‌گذار و نایب رئیس اجرایی موسسه کوینسی برای کشورداری مسئولانه، باربارا اسلاوین، کارشناس خارجی شورای آتلانتیک، کلسی دون‌پورت، رئیس موسسه سیاستهای کنترل تسلیحاتی و مقابله با گسترش تسلیحات کشتار جمعی و همچنین پیتر باینارت خبرنگار و تحلیلگر سیاسی برگزار شد و گردانندگی این جلسه بر عهده جمال عبدی بود.
تریتا پارسی در مورد این که آیا زمان برای بازگشت آمریکا به توافق برجام از دست رفته است، گفت: من فکر میکنم زمان هنوز از دست نرفته ولی باید قدرتمندانه عمل کرد و پیشنهادی جدی مطرح کرد؛ چون ماه‌های اول فقط ناامیدی بیشتر به بار آورده و به جای هماهنگی وارد مرحله مذاکره شدیم. ما باید با هماهنگی بازمی‌گشتیم که مشخص شود چطور می‌توان مراحل بازگشت را اجرا کرد ولی وارد مرحله‌ای شدیم که مذاکره در میان آمده است.
باربارا اسلاوین پس از آن افزود: من باور ندارم زمان از دست رفته ولی باید واقعگرا باشیم. انتخابات ریاست جمهوری ایران ۱۸ ژوئن برگزار می‌شود و تا یک ماه دیگر با کاندیداها آشنا می‌شویم و وارد شدن به بحث هسته‌ای بسیار دشوار می‌شود. دولت بعدی ایران تا ماه اوت سرکار نمی‌آید ولی اگر هماهنگی اختیار شده و مراحل بازگشت آمریکا به توافق شروع به اجرا شود، حتی اگر اجرای آن به دولت بعدی ایران بیفتد، ما هنوز برجام را داریم که توافقی اجرایی است و می‌شود آن را مبنا قرار داده و بر اساس آن پیش رفت.
پیتر باینارت در ادامه گفت: من اطلاع دقیقی ندارم که درون دولت بایدن چه می‌گذرد ولی طیف پیشرو به نظرم زور اجرایی زیادی در حوزه سیاست خارجی ندارد. تا وقتی که دولت بایدن شاهد جنبشی نباشد که مجبور باشند بابت آن هزینه بدهند و فقط به فکر امن‌ترین راه سیاسی ممکن باشند، باید مانند قبل با کنگره همراهی کنند و برون‌رفتی در کار نخواهد بود.
روزنامه گاردین نیز اخیرا طی گزارشی عنوان کرد که تحولات اخیر مربوط به توافق هسته‌ای با ایران نشان داده که امیدها برای پیشرفت بر سر مسئله بازگشت آمریکا به برجام افزایش یافته است.
در ادامه این گزارش گاردین آمده است: برخی ناظران نگرانند این هستند که جو بایدن فوریت حصول پیشرفت ها در این زمینه پیش از انتخابات ریاست جمهوری آتی ایران را درک نمی کند.
تارنمای "نورنیوز" نیز طی گزارشی در این رابطه عنوان کرد که نشست وین عرصه‌ای برای آزمایش توان‌مندی ۱+۴ در مسیر فهم کامل ضرورت‌های ایجاد تغییر در بن‌بست موجود و سپس مجاب کردن آمریکا به اجرای تعهدات قانونی خود به ویژه لغو یک‌باره و کامل تحریم‌ها است.
در ادامه این گزارش نورنیوز آمده است: مشخص است که نشست روز سه‌شنبه وین نه یک نشست فوق‌العاده که نشستی عادی در ادامه جلسات قبلی کمیسیون مشترک بوده که هر سه ماه یک بار برگزار می‌شود.
چنانچه پیش از این نیز از سوی مقامات ایرانی به صراحت بیان شده، شرایط ایران برای بازگشت کشورمان به تعهدات برجامی خود چیزی غیر از رفع کامل و یک مرحله‌ای تحریم‌های آمریکا و سپس راستی‌آزمایی آن توسط ایران نیست.
بسیار واضح است که اگر کمیسیون مشترک برجام (۱+۴) موفق شود آمریکا را به هر شیوه‌ای که خود می‌داند به چارچوب‌های مورد نظر ایران که در راس آن لغو تحریم‌ها است، راضی کند، ایران پس از راستی‌آزمایی به تعهدات خود باز خواهد گشت.
روزنامه «داون» چاپ اسلام‌آباد نیز طی گزارشی نوشت: وین شاهد مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا با حضور دیگر اعضای برجام خواهد بود.
این روزنامه پاکستانی افزود: قدرتهای جهانی و ایران طی جلسه اخیر کمیسیون برجام توافق کردند هفته جاری در مورد مذاکرات و دیپلماسی جدید با حضور مقامات آمریکایی شرکت کنند.
روزنامه انگلیسی زبان «اکسپرس تریبیون» پاکستان نیز گزارش داد: اتحادیه اروپا اعلام کرده است که قدرت های جهان و ایران روز جمعه گذشته دیدار و برای گردهمایی هفته آینده در وین به منظور گفت وگو درباره برجام توافق کردند. این اتحادیه در بیانیه خود اظهار داشت: اعضای برجام قرار است در اتریش برای شناسایی روش‌های لغو تحریم و اجرای توافق هسته ای از جمله از طریق تشکیل جلسات گروه کارشناسی دیدار کنند.
نظر شما