به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، بیان واژه «پروژه‌های زیرساختی» چه تصاویری را در ذهن شما تداعی می‌کند، آیا به یاد یک راه آهن شمالی جنوبی در کشور می‌افتید یا یک تونل انتقال آب به منطقه‌ای با منابع آبی فقیر به ذهن شما وارد می‌شود.

به طورکلی پروژه‌های زیرساختی در کشور شامل همه تصاویر ذهنی شما می‌شود و وظیفه کاهش هزینه تولید را به عهده دارد. برای درک بهتر این مفهوم، فرض کنید یک کارخانه فولاد در یک حوضه آبریز برای تامین آب مورد نیاز خود موظف به حفر چاه‌های عمیق پرتعداد با هزینه گزاف دارد که قیمت نهایی محصول این کارخانه را افزایش می‌دهد.

در چنین شرایطی انتقال آب از نقطه دیگر همان حوزه آب‌ریز به این کارخانه با استفاده از یک تونل انتقال زیرساختی می‌تواند، این کارخانه را از پرداخت هزینه گزاف حفر چاه آب بی‌نیاز کرده و هزینه تمام شده محصول نهایی را نیز کاهش دهد.

*توسعه زیرساخت‌ها، منجر به جهش اقتصادی استرالیا شد

به استناد موارد مذکور، می‌توان تصور کرد که توسعه پروژه‌های زیرساختی چگونه می‌تواند زمینه شکوفایی اقتصاد را در کشور مهیا کند. برای مثال کشور استرالیا صاحب بزرگترین معادن سنگ آهن جهان است و اغلب این معادن در اقلیم خشک مرکزی این کشور واقع شده‌اند.

صنعت صادرات سنگ آهن، سال‌های بسیاری به دلیل ناتوانی در انتقال سنگ آهن از مرکز استرالیا به بنادر این کشور در رکود مطلق به سر می‌برد و هزینه گزاف انتقال عملا این ظرفیت عظیم را غیر اقتصادی کرده بود. در چنین شرایطی دولت استرالیا با توسعه زیرساخت حمل و نقل و بهره‌برداری از خطوط راه آهن بنادر این کشور را به معادن آهن متصل کرد. پیامد این اقدام استرالیا را به یکی از قطب‌های سنگ آهن جهان معرفی کرده و انقلابی در معادن استرالیا بر پا کرد.

*توسعه زیرساختی در ایران با سرعت کند انجام می‌شود

با توجه به اهمیت روزافزون توسعه زیرساختی متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد افت توسعه این زیرساخت‌ها در کشور بوده‌ایم. به طور کلی یکی از دلایل اصلی جلوگیری از توسعه زیرساخت‌ها در کشور، اتکا صرف منابع مالی تامین کننده این بخش به بودجه عمرانی دولت است. بودجه‌ای که در سال‌های اخیر نسبت به رقم بودجه عمومی با کاهش مواجه شده و بخش‌های اعظمی از آن نیز محقق نمی‌شود.

نیاز به توسعه زیرساخت‌های اقتصادی و نقش آن در تحقق جهش تولید از یک سو و کمبود منابع دولتی برای سرعت گرفتن ساخت این پروژه‌ها از سوی دیگر این مسئله دشوار را روبروی ما قرار می‌دهد که عملا در شرایط کنونی بی پاسخ باقی مانده است، اما به راستی آیا این مسئله پاسخی ندارد؟

*صندوق سهام پروژه به داد زیرساخت‌های اندونزی رسید

به منظور کشف پاسخ‌های مسئله مذکور سری به کشور اندونزی می‌زنیم. این کشور با وجود در اختیار داشتن رتبه 16 از نظر قدرت اقتصادی در دنیا، رتبه سوم در توانایی رقابت جهانی در منطقه جنوب شرق آسیا و رشد تولید ناخالص ملی حدود 5 درصد در هر سال، به لحاظ زیرساختی رتبه 56 جهان را به خود اختصاص می‌دهد.

عملکرد ضعیف این کشور در حوزه توسعه زیرساخت‌ها سبب شد تا این کشور استفاده از روش‌هایی مانند مشارکت عمومی خصوصی را در قالب پروژه‌ای با نام RPJMN از سال 2015 آغاز کند.

بر مبنای مطالعات انجام شده، دولت اندونزی نیز با مشکلی مشابه کشور ما دست و پنجه نرم می‌کرد. در حقیقت از میان 66 میلیارد دلار هزینه مورد نیاز برای توسعه زیرساخت‌ها در این کشور، دولت تنها قادر به تامین 19 میلیارد دلار بود و مابقی این مبلغ باید از مشارکت عمومی و خصوصی تامین می‌شد.

اما راهکار اندونزی‌ها برای حل این مسئله چه بود؟ دولت این کشور برای جبران خلا منابع مالی عمرانی، از سازوکارهای استفاده از منابع بخش خصوصی و سرمایه خرد مردمی در قالب روش‌های تامین مالی پروژه‌ای استفاده کرد.

یکی از اساسی‌ترین این روش‌ها استفاده از شرکت‌های سهام پروژه بود که بر مبنای آن هزینه توسعه پروژه‌های عمرانی و زیرساختی از محل سرمایه مردم در بورس تامین می‌شد.

*سازوکار صندوق سهام پروژه به چه شکل است

استفاده از از این شیوه سرآغاز یک بازی برد برد برای دولت و مردم اندونزی به حساب می‌آمد، زیرا ارزش بالای پروژه‌های زیرساختی زمینه سود مردم در بورس را فراهم می‌کرد و از سوی دیگر توسعه زیرساخت زمینه جهش تولید را مهیا می‌نمود.

در همین ارتباط مهدی هاشم زاده، با اشاره به شیوه فعالیت شرکت‌های سهام پروژه گفت:«فرض کنید ساخت یک خط انتقال آب به عنوان یک پروژه زیرساختی مد نظر است. پس از تشریح جزئیات این پروژه، یک شرکت سهام پروژه متناسب با عنوان این خط انتقال آب تشکیل شده و سهام آن برابر کل هزینه ساخت این پروژه ارزش‌گذاری می‌شود.»

هاشم زاده ادامه داد:«پس از آن این صندوق سهام در بورس عرضه شده و اشخصا حقیقی و حقوقی با خرید این سهم بودجه ساخت آن را تامین می‌کنند.»

به استناد جزئیات ارائه شده توسط کارشناسان، ساخت یک پروژه زیرساختی مانند طرحهای انتقال آب، مسیرهای ریلی، نیروگاه تولید برق و سدسازی با استفاد از سازوکار صندوق سهام پروژه بدون هزینه یک ریال از منابع بودجه دولتی به سرانجام می‌رسد و علاوه بر رشد اقتصادی شاهد انتفاع مردم از این بخش خواهیم بود.

انتهای پیام/ب