بنفشه غلامی


پاکستان و ریاض از دیرباز روابط خوبی با یکدیگر داشته‌اند. اسلام آباد در یکی دو دهه گذشته همواره در تقابل با افغانستان و حکومت هایی که در آن رأس کار بوده‌اند، حسابی ویژه روی ریاض باز کرده بود. اما اقدام اخیر این کشور در اجابت نکردن درخواست سعودی‌ها برای مشارکت و همکاری در حمله به یمن، اقدامی بود که عربستان نمی‌توانست براحتی آن را در لا به لای افکار پیچ در پیچ خود هضم کند. این تصمیم به‌جز عربستان برای بسیاری از تحلیلگران نیز عجیب نشان می‌داد. اما واقعیت این بود که اسلام آباد در این انتخاب دست به یک واقع بینی کم نظیر زد و راهی را برگزید که هر سیاستمدار دور اندیشی بر می‌گزیند.
روزنامه نیویورک تایمز امریکا خودداری پارلمان پاکستان در رأی دادن به همکاری نظامی با عربستان در مسأله یمن را شکست قابل توجهی برای ریاض خوانده و نوشته است: عربستان همواره کمک‌های مالی فراوانی برای اسلام آباد فرستاده است که از آن جمله می‌توان به کمک 5/1 میلیارد دلاری سال گذشته آن اشاره کرد. از همین رو انتظار داشت اکنون پاکستان بدون هیچ قید و شرطی درخواستش را بپذیرد اما پاسخ پارلمان و در پی آن ارتش پاکستان حکم آب سردی را بر پیکر ریاض داشت. بویژه که اسلام آباد پیشتر تأکید کرده بود با مشورت با ایران و ترکیه تصمیم خواهد گرفت. این درحالی است که عربستان ایران را متهم به رهبری انصارالله که گروهی شیعی است، می‌کند. اما برخلاف این ادعاها مدارک ومستندات نشان می‌دهد، ایران تنها از انصارالله حمایت می‌کند و به‌هیچ وجه کنترل آنها را در دست ندارد.ضمن آنکه نباید از یاد برد پاکستانی که به درخواست ریاض جواب رد داده اند، توسط حکومتی سنی اداره می‌شوند و تنها 20 درصد از جمعیت آن شیعه هستند.
روزنامه گاردین انگلیس نیز در مقاله‌ای به این نکته اشاره کرده است که عربستان یک مسأله را در قبال پاکستان در نظر نگرفته بود. و آن نیاز اسلام آباد به تهران بود. اسلام آباد با توجه به کمبود منابع انرژی بشدت به همسایه غربی خود که از منابع غنی گازی بهره‌مند است، نیاز دارد تا بتواند از گاز آن برخوردار شود. بویژه که با توجه به لغو تحریم‌ها علیه ایران، پاکستان می‌تواند به یکی از مشتریان منابع گازی ایران که حمل و نقل انرژی هزینه‌های کمتری برای آن در بر خواهد داشت، تبدیل شود. به نظر می‌رسد بخشی از مذاکرات این هفته محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران با مقامات عالی رتبه پاکستانی نیز همین باشد.
اما پاکستان تودی معتقد است تنها مسأله گاز و انرژی نیست که اسلام آباد را وا می‌دارد به ریاض پشت کرده و به سمت تهران آغوش بگشاید. پاکستان می‌داند، با حل مسأله هسته‌ای ایران، این کشور به یک قدرت منطقه‌ای تبدیل می‌شود. بنابر این به لحاظ سیاسی نیز برای اسلام آباد تبدیل شدن به یکی از حامیان طرح راه حل مذاکره در بحران یمن که ایران از حامیان سرسخت چنین طرحی است، بیشتر از مشارکت در جنگ دستاورد خواهد داشت.