20 ساعت مذاکره در یک روز. داستان این روزهای تیم مذاکره کننده ایران در هتل بوریواژ لوزان، روایت تکرار مذاکرات فشرده و نفس گیری است که 8 روز پیش آغاز شد و هنوز ادامه دارد. مذاکرات روز گذشته، امروز صبح ساعت شش صبح به وقت محلی تمام شد و چندساعت بعد دوباره از سر گرفته شد.

به گزارش جماران، گفته می شود که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان شش ساعت مداوم مقابل جان کری همتای ایرانی خود نشست تا کار باقیمانده را به حداقل برساند. تقلا برای به نتیجه رسیدن مذاکراتی که قرار نیست به توافق جامع هسته ای منتهی شود بلکه این احتمال وجود دارد که در پایان امروز دو طرف اعلام کنند که بر سر راهکارهای مسائل مورد اختلاف به نتیجه کامل رسیده اند و بدین ترتیب مذاکرات را وارد فاز نگارش متن از روز سوم ماه آوریل کنند.

محمدجواد ظریف پس از ساعت ها مذاکره فشرده و تنها سه ساعت تنفس در این فاصله زمانی به صراحت اعلام کرد که پیشرفت های خوبی در مذاکرات صورت گرفته و این احتمال وجود دارد که بیانیه مطبوعاتی مدنظر دو طرف تا ساعاتی دیگر توسط وی به عنوان رئیس تیم مذاکره کننده کشورمان و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به نمایندگی از 1+5 قرائت شود.

به نظر می رسد که مذاکرات فشرده دیروز به پایان ماراتن برای رسیدن به راهکاری مورد توافق طرفین در خصوص تمام مسائل منتهی شده است و طرفین از صبح امروز کار بر روی نگارش متن بیانیه مطبوعاتی را آغاز کرده اند و تا ساعاتی دیگر این دور از مذاکرات در لوزان هم به پایان خواهد رسید. گفته می شود که در جلسه نیمه شب گذشته که تا 6 صبح به طول انجامید وزرای امور خارجه ایران و امریکا، بند به بند راهکارهای مورد توافق را مورد بررسی قرار داده اند و از نخستین ساعات صبح امروز جان کری متن مورد توافق میان خود و همتای ایرانی را برای آخرین نظرخواهی در اختیار همتاهای اروپایی و نمایندگان چین و روسیه در مذاکرات قرار داده است.

واشنگتن پست در این خصوص می نویسد:"مذاکره کنندگان ایرانی و 1+5 مانند دانشجویان کالج که شب امتحان بیدار می مانند تا صبح بیدار ماندند و مذاکرات را ادامه دادند. " مذاکرات میان ایران و 1+5 به وقت اضافه کشیده شده است و دو روز هم از ضرب الاجل زمانی 31 مارس گذشته است. به نظر می رسد که مذاکره کنندگان عزم خود را جزم کرده اند تا زمانی لوزان را ترک کنند که از این مرحله با موفقیت عبور کرده باشند و وارد مرحله نگارش متن توافق جامع شوند.

به نظر می رسد که ایران و 1+5 برای به نتیجه رساندن گفت و گوهایی تا پایان ماه ژوئن به زمان نیاز دارند. محمدجواد ظریف در بخش هایی از سخنان خود در دو روز اخیر تاکید کرده است که نگارش راه حل ها در خصوص برخی از مسائل آغاز شده است و پس از اعلام عبور موفقیت آمیز از این مرحله، نگارش اصلی هم آغاز خواهد شد و طرفین عزم خود را برای پایان دادن به بحران تا 10 تیر جزم خواهند کرد.

آنچه که باید مورد توجه قرار گیرد این است که هرچند در این دور مذاکرات روزهای سخت و فشرده ای را پشت سر گذاشت اما میوه این مذاکرات به هیچ وجه توافق جامع هسته ای و یا امر الزام آوری برای طرفین نخواهد بود و در این دور تنها طرفین در بیانیه ای مطبوعاتی اعلام خواهند کرد که به تفاهم بر سر راهکارها رسیده اند . توافق نهایی در صورت احراز آن در پایان ماه ژوئن به گفته محمد جواد ظریف به شورای امنیت سازمان ملل خواهد رفت. بنابرین هر چند در این ساعات پایانی ماراتن مذاکرات در لوزان ، همگان خود را برای اعلام پیروزی مهیا کرده اند باید متوجه بود که تا توافق جامع هسته ای هنوز 3 ماه فرصت باقی است .

سیاست خارجی ایالات متحده در لوزان متمرکز شده است. بیش از 8 روز است که سکاندار دستگاه دیپلماسی ایالات متحده به همراه وزیر انرژِی این کشور در سوئیس مانده اند تا شاید بتوانند مقدمات یک موفقیت برای دولت دموکرات باراک اوباما در عرصه سیاست خارجی در آخرین سال حضور وی در کاخ سفید را فراهم کنند.

جدال های انتخاباتی در ایالات متحده عملا از آخرین ماه های سال جاری میلادی شکل جدی تری به خود خواهد گرفت و به نظر می رسد که دولت دموکرات باراک اوباما برای پیروزی دموکرات ها و یا فرار از شکست مفتضحانه این حزب در انتخابات آتی به این پیروزی نیاز دارد. شاید اگر مذاکرات میان ایران و امریکا بر سر پرونده هسته ای در سال های نخست حضور اوباما در کاخ سفید انجام شده بود تا این حد با مخالفت از سوی جمهوری خواهان روبه رو نشده بود.

جمهوری خواهان تا پایان ماه مارس به رئیس دولت امریکا فرصت داده بودند که با گزارش پیشرفت در مذاکرات مانع از تشدید تحریم های مشروط ایران شوند. جمهوری خواهان اصرار دارند که توافق نهایی باید به کنگره ایالات متحده برده شود و این در حالی است که باراک اوباما تاکید دارد که تصویب چنین توافقی در زمره اختیارات رئیس جمهور امریکا است و در صورت تشدید تحریم های ایران ، لایحه فوق را وتو خواهد کرد.

عملکرد جان کری در هشت روز گذشته و پیش از آن در دور قبلی مذاکرات در لوزان نشان می دهد که دولت ایالات متحده سرسختانه خواهان عبور دادن مذاکرات از این مرحله هستند. در حال حاضر وزرای امور خارجه روسیه و چین در لوزان نیستند و گفته می شود که برای اعلام رسیدن به راهکارهای نهایی در نیل به فهم مشترک هم به حضور این وزرا نیازی نخواهد بود و مدیران سیاسی آنها برای حضور در مراسم فوق کفایت می کنند.

لوران فابیوس وزیر امور خراجه فرانسه هم ساعاتی پس از نیمه شب وارد لوزان شد و البته حضور وی کلا به سخت تر شدن روند مذاکرات تعبیر می شود. سابقه کارشکنی فابیوس در مذاکرات هسته ای به نوامبر 2013 بازمی گردد و زمانی که وزیر امور خارجه فرانسه با کارشکنی خود در دقیقه نود ، امضای توافقنامه موقت ژنو را یک دور به تاخیر انداخت.

طلوع خورشید نزدیک است، تنها چند متر باقی مانده و جمله هایی از این دست عبارت هایی هستند که در 24 ساعت گذشته از زبان مذاکره کنندگان ایران در لوزان شنیده شده است. به نظر می رسد که نشست چندین ساعته جان کری و جواد ظریف که ساعت 6 صبح امروز به وقت لوزان تمام شد در حقیقت شاه کلید باز کردن قفلی بوده که در هشت روز گذشته در مذاکرات ایجاد شده بود.

مذاکرات فشرده رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و وزیر انرژی امریکا در این دور هم راستا با مذاکرات میان وزرای امور خارجه دو کشور و مدیران سیاسی و کارشناسان دو طرف همراه بود و دو طرف که با باقی ماندن در لوزان به مدت 8 روز عزم سیاسی خود را در به ثمر رساندن مذاکرات نشان داده اند با رایزنی های فشرده فنی تلاش کردند میزان اختلاف ها را به حداقل برسانند. گره های فنی که گفته می شود در آخرین دورهای مذاکراتی به بحث تحقیق .و توسعه هسته ای ایران و برداشته شدن تحریم های اشاعه ای و تسلیحاتی سازمان ملل محدود شده است.

در مجموع می توان گفت روند مذاکرات یک سال و نیم اخیر اعتماد منطقه ای و فرامنطقه ای را به ایران احیا کرده و بر همین اساس در تمام موضع گیری ها شاهد شنیدن این جملات هستیم که تهران و 1+5 در فرصتی تاریخی برای رسیدن به توافق قرار دارند. روز چهارشنبه کاخ سفید اعلام کرد که ایران هنوز تعهدی را که باید در مذاکرات هسته ای روی میز بگذارد، عملی نکرده و این در حالی بود که وزیر امور خارجه کشورمان نیز روز گذشته توپ را به زمین غربی ها انداخت و تاکید کرد که مذاکره با 1+5 همواره پیچیده و سخت بوده است .

مسیری که ایران و 1+5 در حال حاضر در آن قرار گرفته اند بسیار سخت و مبهم است و هیچ کس نمی داند که آیا به فرض عبور موفقیت آمیز از این مرحله ، توافق جامع به دست خواهد امد یا خیر؟ از این دور به بعد مذاکرات وارد مرحله جزئیات فنی ، حقوقی و سیاسی خواهد شد و همواره تله ها در همین جزئیات نهفته است.

هنوز مشخص نیست که آیا مذاکرات هسته ای میان ایران و 1+5 تا پایان امروز به نتیجه خواهد رسید و همانطور که محمد جواد ظریف گفت بیانیه مطبوعاتی منتشر خواهد شد یا خیر؟ با اینهمه وزارت امور خارجه امریکا روز گذشته اعلام کرد که جان کری حداقل تا صبح پنجشنبه در لوزان می ماند و به نظر می رسد که حداکثر این جمله می تواند تا روز جمعه هم باشد.

در حال حاضر مشخص نیست که بیانیه پایانی که هنگام به نتیجه رسیدن مذاکرات اعلام خواهد شد چه شکل و شمایلی خواهد داشت اما گفته می شود که امریکایی ها خواهان قید برخی جزئیات در آن هستند تا به نوعی تندروهای امریکایی را تا ماه ژوئن مجاب به سکوت و عدم تخریب روند مذاکرات کنند. این در حالی است که تیم مذاکره کننده ایران چندان موافق انتشار جزئیات نیست.

میوه هشت روزه مذاکره میان ایران و 1+5 هر آنچه که باشد بی شک در این هشت روز سکاندار دستگاه دیپلماسی ایران با نگاه داشتن همتای امریکایی خود در لوزان و مذاکرات فشرده سیاسی و فنی، شکل دیگری از قدرت مانور دیپلماتیک ایران را به نمایش گذاشته است. قدرتی که ابزار آن توسل به زبان دیپلماسی و آشنایی به ریزترین حقوق بین المللی برای پایان دادن به بحران ساختگی پرونده هسته ای ایران است.

منبع: تابناک