علی اکبر ضیائی، کارشناس مسائل بین المللی و فرق اسلامی در مقاله ای که در اختیار ایرنا قرار داد، به فرقه زیدیه در یمن پرداخت و نوشت: زیدیه در شمال یمن دارای اکثریت می باشد و در حال حاضر به رغم تبلیغات گسترده بنگاه های تبلیغاتی عربستان در آن منطقه حدود یک سوم جمعیت یمن را زیدیان تشکیل می دهند.

مناطق سکونت زیدیان بیشتر در صعده، صنعاء، عمران، ذمار، جوف و حجه و مناطق سکونت اسماعیلیان بیشتر در منطقه نجران عربستان و جنوب یمن است.

منطقه جنوب عربستان را ترکیبی از قبائل عسیر، جیزان و نجران تشکیل می دهد که در اوائل قرن بیستم از یمن منفک و به عربستان ملحق شدند.

وی معتقد است یکی از مناطق ضربه پذیر عربستان همین مناطق در طول چند دهه قبل بوده است، زیرا وهابیت به عنوان مذهب رسمی عربستان نتوانسته است ترکیب مذهبی آن مناطق را که عموما شافعی، مالکی و زیدی بوده تغییر دهد. علاوه بر این مذهب اسماعیلی یا مکارمه با دارا بودن بیش از نیم میلیون پیرو توانسته است سیطره دینی خود بر نجران را حفظ کند.

به نوشته ضیائی، عملیات نظامی عربستان در یمن علیه حوثی ها که به بهانه دفاع از دولت عبدربه منصور هادی صورت گرفته به زودی دامن گیر مناطق جنوبی عربستان خواهد شد و حکومت ریاض باید در دو جبهه داخلی یعنی قبائل سنی شافعی و مالکی و ضد وهابی در داخل خاک عربستان و جبهه خارجی یعنی استان صعده در یمن درگیر شود.

این کارشناس کارشناس مسائل بین المللی و فرق اسلامی تاکید دارد مناطق مرزی نجران که در سیطره اسماعیلیان عربستان و قبائل زیدی و نیز مناطق دیگر جنوب عربستان یعنی ذمار و عسیر در طول دوران انفصال از یمن از حکومت مرکزی و مبلغان متعصب وهابی صدمات فراوانی دیده اند و به سادگی کشتار افراد قبیله خود در آن سوی مرز یعنی یمن را برنخواهند تافت.

وی نوشت: به صورت طبیعی در صورت دخالت نیروهای نظامی عربستان در یمن این امکان وجود دارد که قبائل نجران تا جیزان در عربستان تا صعده و حرب و میدی در یمن موضع متحدی را علیه عربستان و متحدانش تشکیل دهند.

ضیائی برای شناخت دقیق این بحران به بررسی استان صعده یمن پرداخت و نوشت صعده در شمال غربی یمن در مرز با استان های جوف، عمران و حجت از ناحیه جنوب و دو منطقه جیزان و نجران از ناحیه شمال عربستان واقع شده و دارای یک میلیون سکنه است.

فبیله های حاشد، وائل، بکیل و خولان از مهمترین قبیله های زیدی مذهب در این استان می باشند که بالغ بر 20 میلیون نفر جمعیت یعنی یک سوم جمعیت یمن را شامل می شوند.

از نظر اقتصادی نیز این استان یمن دارای فقر بسیاری نسبت به دیگر استانها است و از نظر جغرافیائی دارای دره های عمیق و کوههای بسیار مرتفع و صعب العبور تا ارتفاع دو هزار و 500 متر از سطح دریا می باشد که به سختی یک ارتش مکانیزه می تواند به آن رسوخ کند و به همین علت عربستان و آمریکا و متحدانش از حملات هوائی برای کوبیدن این منطقه استفاده کرده اند.

این کارشناس نوشت: قبائل حاشد که از رئیس جمهور سابق یمن علی عبدالله صالح حمایت می کنند با قبیله بکیل که از حوثی ها حمایت می کنند دارای اختلافات تاریخی هستند. حرکات وهابی و اخوان المسلمین همواره تهدیداتی را برای این قبائل در منطقه صعده ایجاد کرده اند و با تلاش های عربستان به دنبال تغییر بافت دینی از زیدی به سلفی و اخوانی بوده اند، بنابراین جماعات طرفدار داعش و سلفیان تابع عربستان در طول سه دهه گذشته به دنبال ترویج افراط گرائی دینی و تقویت جبهه تکفیری و گسترش دامنه نفوذ خود در یمن بوده اند.

به نوشته ضیائی، به رغم مشهور بودن صعده به استان شیعی یمن، می بینیم که مراکز دینی سلفی و وهابی در سال های اخیر در آن قوت گرفته اند و ساکنان اصلی این استان هر روز شاهد صدور فتوای تکفیر زیدیه و شیعه امامیه توسط اصحاب تکفیری می باشند، امری که خشم مسلمانان را در این منطقه به دنبال داشته و بر ترویج خشونت و افراط گرائی افزوده است.

اما دو منطقه نجران و جیزان که در جنوب عربستان واقع شده اند در مناطق کوهستانی با دره های عمیق و قله های رفیع در همسایگی شمال یمن واقع شده اند و این منطقه از جمله مناطق صعب العبوری است که نیروهای امنیتی عربستان تاکنون نتوانسته اند کنترل آن را به دست بگیرند و به علت ساختار جغرافیائی به گونه ای است که بسیاری از مشکلات امنیتی و ترددهای غیرمجاز در بین قائل ساکن در دو طرف مرز بین عربستان و یمن را به دنبال داشته است.

این کارشناس فرق اسلامی نوشت: پیش از جنگ بین عربستان و یمن در سال 1934 نیز همه این مناطق تحت نفوذ امام زیدی یمن قرار داشت، اما در قرارداد طائف که جنگ بین صنعاء و ریاض را پایان داد، این سرزمین ها یعنی سرزمین های آل ادریس، آل عایض و نجران و سرزمین های یام به ملک عبدالعزیز آل سعود واگذار شد. مرکز این منطقه نجران نام دارد که قبائل حارث بن کعب و یام و فرزندان عبدالله و مکارمه با جمعیت نیم میلیون نفر را در خود جای داده است.

وی نکته مهم این منطقه عربستان را در پیوندهای قبیله ای قوی و دینی مردم آن منطقه با ساکنان صعده در یمن دانست و نوشت افراد قبیله یام و حاشد در منطقه نجران با افراد همان قبائل در یمن پیوندهای تاریخی مهمی خورده اند، به گونه ای که حمله عربستان و هم پیمانانش به مردم منطقه صعده در حقیقت تجاوز به افراد قبائل نجران تلقی می شود و همین امر زمینه را برای ناامن کردن مناطق جنوبی عربستان فراهم کرده است.

وی نوشت: با توجه به این که اکثریت مطلق منطقه نجران در جنوب عربستان را اسماعیلی مذهبان یعنی فرقه سلیمانیه یا داعی مطلق تشکیل داده اند و همواره اقدامات خصومت آمیز وهابیان تحت نفوذ ریاض آنان را مورد هدف قرار داده است، احتمال بروز جنگ در این منطقه با نیروهای عربستان افزایش یافته است. اسماعیلیان این منطقه در سال 2008 میلادی به امیر مشعل بن سعود بن عبدالعزیز در مهاجرت اجباری اهل سنت به این منطقه برای تغییر بافت دینی از شیعی به سنی اعتراض کرده و در حقیقت جنوب عربستان ثبات امنیتی خود را از دست داده بود و درگیری هایی بین نیروهای امنیتی عربستان و ساکنین معترض نجران گزارش شده بود.

در آن زمان ملک عبدالله بن عبدالعزیز برای آرام کردن منطقه نجران امیر آن منطقه یعنی امیر مشعل را از کار برکنار کرد. سازمان دیدبان حقوق بشر نیز بیانیه ای را مبنی بر محکومیت آل سعود در برخورد تبعیض آمیز با مردم نجران صادر کرد. مجمع علمای وهابیت نیز بیانیه ای در ماه آوریل سال 2007 علیه ساکنان اسماعیلی مذهب نجران صادر کرد و آنان را به کفر، فسق، زندقه و الحاد متهم ساخت.

وی نوشت: در اوت 2006 قاضی القضات عربستان شیخ صالح لحیدان در برابر جمهور مردم عربستان گفت که اسماعیلیان در ظاهر مسلمان و در باطن کافر می باشند و این نوع تکفیر با سکوت و تایید ضمنی مقامات عربستان همراه بود. حکومت عربستان که از بروز جنگ

های داخلی در منطقه نجران و قوت یافتن القاعده در مرزهای یمن و عربستان هراس داشت با واگذار کردن زمین به ساکنان نجران در صدد آرام کردن اوضاع متشنج منطقه بر آمد که با توجه به تحرکات اخیر عربستان در یمن احتمال بروز مجدد این نوع تشنجات به شدت افزایش یافته و ممکن است دامنه آن به تمامی عربستان از شمال به جنوب کشیده شود.

ضیائی با اشاره به منطقه جیزان در جنوب عربستان باه اکثریت اهل سنت و اقلیت اسماعیلی نوشت که این منطقه دارای مساحت زیادی نیست، اما دارابودن جزیره های متعدد و پراکنده و نیز دره ها و کوه های مرتفع در مرز با یمن یکی از چالش های آینده عربستان در درگیری با مردم یمن خواهد بود. مردم این منطقه را افراد قبائل مسارحه، اشراف، آل سفیان، بنو جابر، بنو معین، عبادل و بنو شبیل تشکیل می دهند.

به نوشته این کارشناس، گرچه اختلافات اعتقادی بین زیدیه، اسماعیلیه و امامیه در مردم این مناطق وجود داشته است، اما آنان به همراه قبائل سنی مذهب شافعی و مالکی منطقه برای مقابله با اصحاب تکفیر و افراط گرائی دینی و تحرکات القاعده و داعش دارای موضع متحدی هستند و تجاوز عربستان و متحدانش به خاک یمن بیش از آن که شیعیان منطقه را هدف گرفته باشد افراد قبائل سنی مذهب شافعی و مالکی در دو طرف مرز یمن و عربستان را هدف گرفته است و این امر به معنای اعلان جنگ به قبائل سنی در منطقه است.

آساق**1611