فارس نوشت: پس از ناکامی اخیر ایالات متحده آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل در راستای تصویب قطعنامه به منظور تمدید محدودیتهای تسلیحاتی ایران، پنجشنبه هفته گذشته مایک پامپئو در پی دستور ترامپ به نیویورک رفت تا رئیس شورای امنیت را از تصمیم آمریکا برای بازگرداندن تحریمهای ایران قبل از برجام و به نوعی فعال سازی مکانیسم ماشه آگاه کند.
البته پیش از پامپئو، محمدجواد ظریف پیشدستی کرد و در نامهای به رئیس دورهای شورای امنیت اعلام کرد که آمریکا هیچ حقی برای تلاش در جهت احیای تحریمها ندارد و گفت: مردم ایران از شورا انتظار دارند حقوق آنها را تضمین کرده و آمریکا را به خاطر آسیبهایی که به این ملت وارد کرده، پاسخگو کند.
سه کشور اروپایی عضو برجام و همچنین روسیه و چین با این اقدام آمریکا مخالفت کرده و با این استدلال که آمریکا به دلیل خروج از برجام امکان استفاده از مکانیسم ماشه که در قطعنامه ۲۲۳۱ به آن اشاره شده است را ندارد.
گفتنی است، دیپلماتهای غربی پیش از این هم گفته بودند قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید محدودیتهای تسلیحاتی علیه ایران شانسی برای تصویب در شورای امنیت سازمان ملل متحد ندارد و عملا نیز چنین شد و این قطعنامه با ۲ رای منفی، ۱۱ رای ممتنع و ۲ رای موافق (آمریکا و دومینیکن) به تصویب نرسید.
سخنگوی «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز یکشنبه ۲۶ مرداد ماه در این باره گفت: «آمریکا به طور یکجانبه در ماه می ۲۰۱۸ از برنامه جامع اقدام مشترک خارج شده و هیچ مشارکتی در ساختارها و فعالیت آن نداشته است. به همین دلیل نمیتوان آمریکا را عضوی از برجام دانست. بنابراین ما این نکته را در نظر داریم که آمریکا در جایگاهی نیست که بتواند به مکانیسمهای مخصوص طرفهای برجام ( از قبیل مکانیسم ماشه) رجوع کند».
*بیانیه سه کشور اروپایی عضو برجام/آمریکا بعد از خروج خود از توافق هستهای در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸، به مشارکت خود در برجام خاتمه داده
سه کشور اروپایی عضو برجام نیز بعد از اعلام رسمی تصمیم آمریکا برای فعال سازی مکانیسم ماشه بلافاصله با صدور بیانیه مشترکی با اقدام آمریکا مخالفت کردند.
در این بیانیه آمده است: «روز ۲۰ آگوست، آمریکا با ارسال نامهای به شورای امنیت خواستار آغاز روند بازگشت خودکار [تحریمها] شده که به طرفهای برجام اجازه میدهد خواستار باز اعمال تحریمهای چندجانبهای علیه ایران شوند که ذیل مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ علیه ایران رفع شده است. فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده (انگلستان) یادآور میشوند که آمریکا بعد از خروج خود از توافق هستهای در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸، به مشارکت خود در برجام خاتمه داده است. موضع ما درباره کارآمدی اطلاعیه آمریکا ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ به صراحت به رئیس شورا و تمامی اعضای شورای امنیت ابراز شده است. بنابراین، ما نمیتوانیم از این اقدام که با تلاشهای فعلی ما برای حمایت از برجام سازگاری ندارد حمایت کنیم. فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده به حراست از فرآیندها و نهادهایی که شالودههای چندجانبهگرایی را تشکیل میدهند، متعهدند. ما کماکان بر اساس هدف حفظ مرجعیت و تمامیت شورای امنیت سازمان ملل عمل میکنیم.»
*علیرغم چالشهای ایجاد شده در اثر خروج آمریکا از برجام به این توافق پایبند میمانیم
این بیانیه میافزاید: «ما از تمامی اعضای شورای امنیت میخواهیم از انجام اقداماتی که تنها اختلافات در شورای امنیت را تعمیق میکنند یا بر کار آن اثرات مضر دارند، خودداری کنند. ما علیرغم چالشهای قابلتوجه ایجاد شده در اثر خروج آمریکا از برجام به این توافق پایبند میمانیم. معتقدیم مسئله فعلی عدم پایبندی ایران به تعهداتش در برجام را باید از طریق گفتوگو بین طرفهای برجام به روشهای مختلف از جمله از طریق کمیسیون مشترک برجام و استفاده از ساز و کار حل و فصل اختلافات حل و فصل کرد. ما از ایران میخواهیم به منظور حفظ توافق تمامی اقدامات ناسازگار با تعهدات هستهای خودش را به عقب برگردانده و بدون تأخیر به پایبندی کامل توافق برگردد. همانطور که تا به حال در مقاطع مختلف از جمله در بیانیه مورخه ۱۹ ژوئن اعلام کردهایم ما به ویژه با توجه به اقدامات ثباتزدای ایران که بیوقفه ادامه دارند از تبعات انقضای تحریمهای تسلیحاتی علیه ایران نگرانیهای جدی داریم. تروئیکای اروپا مصمم به یافتن پاسخهای مناسب برای این چالشها است و به همکاری با تمامی اعضای شورای امنیت و طرفهای ذینفع برای حرکت در مسیر رو به جلو در جهت حفظ فضای دیپلماسی بیشتر ادامه میدهد. تلاشهای ما در جهت حفظ مرجعیت و تمامیت شورای امنیت سازمان ملل و پیشبرد امنیت و ثبات منطقه خواهد بود.»
البته در این میان عنوان شد که دولت آمریکا در حال تقلا برای جلب حمایت انگلیس از بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران است که با توجه به این بیانیه این تقلاها بی نتیجه ماند.
*بورل چه گفت؟
«جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم بعد از اعلام تصمیم آمریکا در بیانیهای تأکید کرد آمریکا طرف مشارکتکننده در برجام نیست و نمیتواند از روند بازگشت تحریمها علیه ایران که در قطعنامه ۲۲۳۱ به آن اشاره شده استفاده کند.
نمایندگی بلژیک در سازمان ملل هم با تاکید بر اینکه آمریکا به دلیل خروج از برجام نمیتواند تحریمهای سازمان ملل علیه ایران را برگرداند، خواستار حفظ توافق هستهای شد.
هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز روز جمعه ۳۱ مرداد ماه با بیان اینکه آمریکا بعد از خروج رسمی از برجام نمیتواند به عنوان دولت مشارکت کننده از مکانیسم ماشه استفاده کند، گفت که این اتحادیه به تلاشهای خود برای حفظ و اجرای کامل برجام ادامه خواهد داد.
در همین خصوص، روزنامه واشنگتن پست نیز روز شنبه اول شهریور ماه در گزارشی به عدم تمایل کشورهای اروپایی به اجرای «مکانیسم ماشه» اشاره کرد و نوشت: کشورهای اروپایی روشن کردند که قصدی برای به رسمیت شناختن این مکانیسم و اجرای آن ندارند.
واشنگتن پست همچنین نوشته مقامات اروپایی که قاطعانه تفسیر حقوقی آمریکا در خصوص اجرای این مکانیسم را رد میکنند، این اختلاف به وجود آمده را «شکاف جدی آتلانتیک» نامیدهاند که هیچ نشانهای برای بهبودی آن وجود ندارد.
یکی از مقامات اروپایی در این زمینه بیان کرده است: «موضع دولت [ترامپ] در این خصوص (مکانیسم ماشه) در جهان واقعی وجود خارجی ندارد ... مگر آنکه در جهان موازی قانونی که آمریکا آن را ایجاد کرده [وجود داشته باشد].»
البته مقامات اروپایی این سه کشور که به شرط ناشناخته ماندن گفتوگو کردهاند، گفتهاند که همگی آنها تمایل دارند که به ایران اجازه خرید و فروش سلاحهای پیشرفته متعارف را ندهند.
روزنامه گاردین هم اول شهریور ماه به نقل از یکی از این دیپلماتهای سازمان ملل نوشت: «آمریکاییها واقعا مسخرگی را از حد گذراندهاند. آمریکاییها در اغلب موارد دست خود را بد، بازی کردند و از خود خشونت نشان دادند که موجب شد نه فقط در سیاست خود را منزوی کنند بلکه چهرهای ناخوشایند از خود نشان دهند».
«استفان دوجاریک»، سخنگوی سازمان ملل متحد هم روز جمعه ۳۱ مرداد ماه گفت تفسیر زمانبندیهای مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ برای بازگشت احتمالی تحریمها علیه ایران به فرض موفقیت آمریکا در پیشبرد مکانیسم ماشه به عهده اعضای شورای امنیت است.
از سوی دیگر «جراد آراد» سفیر سابق فرانسه در آمریکا و سازمان ملل متحد روز شنبه اول شهریور ماه در پی ناکامی آمریکا گفت: شاهدیم که شعار «نخست آمریکا بودن» در نهایت تنها بودن آمریکا را نشان داد.
این دیپلمات سابق فرانسه افزود، آنها(آمریکاییها) به متحدان خود اهمیتی نمیدهند و در حال نابود کردن پلههایی هستند که طی سالها دیپلماسی دقیق ساخته شده بود و به این دلیل است که آمریکاییها به دلیل عقده روحی در پی نابودی توافق هستهای با ایران هستند.
گفتنی است، «گابی اشکنازی» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی روز سهشنبه در دیدار با «دومینیک راب» وزیر خارجه انگلیس با بیان اینکه تلآویو از رأی ممتنع کشورهای اروپایی به قطعنامه تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران ناراضی است، خواستار اقدام آنها برای مقابله با تهران شد.
اشکنازی در این دیدار با درخواست از کشورهای اروپایی برای اقدام جهت مقابله با آنچه که «ستیزهجویی ایران» خواند، گفت: «ما از اینکه دیدیم دوستانمان، تروئیکای اروپایی، به تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران رأی ندادند و مانع تصویب آن شدند، ناامید شدیم».
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی نیز روز سهشنبه در دیدار با وزیر خارجه انگلیس گفت که این رژیم از لندن انتظار دارد که به تحریمهای آمریکا علیه ایران بپیوندد.
در این میان و با وجود اینکه آمریکا با درخواست روسیه برای برگزاری نشست شورای امنیت درباره ایران مخالفت کرد، ولی «دیان دجانی» رئیس شورای امنیت شب گذشته (سهشنبه) چهارم شهریور ماه در پاسخ به پرسش نمایندگان روسیه و چین برای اعلام موضع درباره درخواست آمریکا برای پیشبرد مکانیسم بازگشت تحریمها علیه ایران اعلام کرد این شورا در جایگاهی نیست که اقدامات بیشتری در این خصوص انجام دهد.
«آنا گویگون» نماینده فرانسه در شورای امنیت سازمان ملل هم روز سهشنبه در نشست مجازی شورای امنیت سازمان ملل موضع تروئیکای اروپا درباره ابلاغیه آمریکا برای فعال سازی مکانیسم ماشه علیه ایران را اعلام کرد.
وی گفت: «ذیل قطعنامه ۲۲۳۱، آمریکا کشور عضو برنامه جامع اقدام مشترک به شمار نمیآید و بنابراین ابلاغیه آمریکا (برای فعال سازی مکانیسم ماشه) موثر در نظر گرفته نمیشود.»
نماینده فرانسه در شورای امنیت سازمان ملل تاکید کرد: «ابلاغیه نمیتواند روند مکانیسم ماشه را فعال کند.»
در همین خصوص محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران سهشنبه شب در توئیتی درباره نشست مجازی شورای امنیت نوشت: «قلدری بی قانون پامپئو بار دیگر ایالات متحده را در انزوا قرار داد:در حالی که آمریکا از برگزاری جلسه شورای امنیت برای بحث درباره اطلاعیه غیرقانونی این کشور در روز جمعه ممانعت کرد، اعضای شورا در جلسه امروز در خصوص خاورمیانه، اقدام امریکا را به عنوان اقدامی باطل و بیاثر رد کردند.وقت آن است که ترامپ از گوش سپردن به مبتدیان قلدر دست بردارد.»
از سوی دیگر، دفتر نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل با صدور بیانیهای تأکید کرد که مخالفت اکثریت قریب به اتفاق اعضای شورای امنیت با طرح آمریکا برای احیای تحریمهای ایران، تأکید کرد انزوای واشنگتن در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را به نمایش گذاشت.
گفتنی است روسیه و چین هم که به قطعنامه پیشنهادی و اصلاحی اخیر آمریکا به شورای امنیت رای منفی داده بودند، باز هم با تصمیم آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه مخالفت کرده و اعلام کردند که آمریکا هیچ حقی برای بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران ندارد.
نظر شما