بر اساس طرح دوفوریتی نمایندگان مجلس صورت میگیرد
خروج از برجام در صورت فعالشدن مکانیسم ماشه
صاحبخبر - گروه سیاسی: آمریکا بعد از شکست مفتضحانه در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که به انزوای این رژیم در شورای امنیت منجر شد، تصمیم به امتحان شانس خود برای فعالکردن مکانیسم ماشه دارد، امری که از سوی ترامپ مطرح شد، وی خشمگین از رد قطعنامه پیشنهادیاش در شورای امنیت تهدید کرد که به زودی به مکانیسم ماشه متوسل خواهد شد تا از طریق این ساز و کار گنجانده شده در برجام تحریمهای سازمان ملل بر ضد ایران را بازگرداند. ترامپ در این خصوص تصریح کرد: : «ما از نتیجه رای گیری آگاه بودیم اما در مقابل از راه مکانیسم ماشه وارد میشویم. هفته آینده نتیجهاش را می بینید.» در پاسخ به این قلدرمابیها نمایندگان مجلس دست به کار شدهاند و طرح دوفوریتی را کلید زدهاند، علی خضریان سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس در خصوص پیشنهاد طرح دوفوریتی «خروج خودکار از برجام در صورت فعال سازی مکانیسم ماشه» گفت: مهمترین تعهدات کشورهای 5+1 که در برجام به آن اشاره شده است، لغو یا تعلیق برخی از تحریمهایی است که علیه ایران اجرایی شده بود و طبق سند برجام تعهدات و خدمات تبعی دولتهای طرف قرارداد با ایران در بندهای ۲۰ تا ۳۳ به آن اشاره شده است که بندهای ۲۱ تا ۲۶ مشخصا به تعهدات آمریکا برمیگردد؛ تعهدات مهمی ازجمله تعلیق اعمال تحریمهای ثانویه که تمام عملیات تجاری ما با دنیا و حتی تعهدات سایر کشورها را تحتتاثیر قرار میدهد و همچنین در بندهای ۲۷ تا ۳۳ آمریکا بهصورت مشترک با اتحادیه اروپا تعهداتی را پذیرفته که در حال حاضر بخش مهمی از آن تعهدات حذف شده است.خروج آمریکا از برجام ضمن اینکه حذف تعهدات مهم آمریکا از این سند را که در ۶ بند به آن اشاره شده است، فراهم کرد، قسمت های مهمی از این توافق را از بین برد و عملا برجام بدون آمریکا برای ایران بی معنی بود.وی با بیان اینکه با گذشت 5 سال از برجام و حتی پس از خروج آمریکا از این توافق، این کشور همچنان در تلاش است تا با فعال سازی مکانیسم ماشه، فشارها را بر ایران تشدید کند، گفت: در همین خصوص و در آستانه لغو تحریم تسلیحاتی ایران شاهدیم که فشار سیاسی بسیار شدیدی از سوی آمریکا که خود از ناقضان اصلی برجام است علیه جمهوری اسلامی ایران وارد شده است که صدور قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل جهت تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که با شکست آمریکا همراه بود نیز در همین جهت بوده که در صورت عدم واکنش مقتضی از سوی ایران و بنا به اعلام رسمی دولت آمریکا شاهد اقدام بعدی آمریکا برای فعال سازی مکانیسم ماشه خواهیم بود.خضریان در خصوص مکانیسم ماشه توضیح داد: یکی از بحث برانگیزترین مفاد توافق بین المللی برجام، مکانیسم حل و فصل اختلافات معروف به مکانیسم ماشه (Snapback) است که در بندهای 36 و 37 برجام گنجانده شده است. چنین مکانیسمی این اختیار را به اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل می دهد تا در بازه زمانی 2 ماهه و با استفاده از حق وتو تمامی قطعنامه های پیشین را که بر اساس برجام و قطعنامه 2231 به حالت تعلیق در آمده بودند، مجددا فعال سازند.نکته مهم در این مکانیسم این است که بازگشت تحریمها، قابل وتو نیست بلکه «عدم بازگشت تحریم ها» قابلیت وتو دارد. یعنی رای گیری برای «بازگشت تحریم ها» انجام نمی شود بلکه برای «ادامه تعلیق تحریم ها» انجام می شود که حتی اگر شورا به آن رای ندهد، آمریکا یا هر کشوری که داری حق وتو است می تواند رای را وتو کرده و عملا تحریم ها بازگردند.وی خاطر نشان کرد: بنابراین برای حفظ منافع ملی ضرورت دارد تا در صورت انجام چنین اقدامی و با توجه به اینکه ادامه حضور ایران در برجام با بازگشت قطعنامه های شورای امنیت خالی از هر نفعی است، باید الزام به خروج از برجام را به عنوان یک اقدام بازدارنده به تصویب رساند.سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس در پایان تاکید کرد: در چنین شرایطی دولت موظف است با توجه به عهدشکنی های متعدد صورت گرفته شده از سوی برخی دولت های طرف قرارداد با ایران در برجام و همچنین خروج یکجانبه آمریکا از این قرارداد، در صورت اینکه هریک از کشورهای طرف قرارداد بخواهند بافعال سازی مکانیسم ماشه که در بندهای 36 و 37 برجام گنجانده شده است زمینه بازگشت قطعنامه های شورای امنیت را فراهم کند، ظرف 72 ساعت از آغاز پروسه مکانیسم ماشه نسبت به خروج قطعی ایران از قرارداد برجام به طرفین این قرارداد اقدام مقتضی و رسمی کند.بنابر این گزارش، طرح دوفوریتی "خروج خودکار از برجام در صورت فعال سازی مکانیسم ماشه" ظرف مدت کمتر از 24 ساعت، به امضای 49 نفر از نمایندگان رسیده است. آیا آْمریکا حق استفاده از مکانیسم ماشه را دارد؟ به دلیل خروج آمریکا از این توافق، تهدید این کشور بی معناست، چراکه با خروج خود از برجام رسما هم قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و توافق هستهای را نقض کرده است، بنابراین آمریکا در این خصوص نمیتواند به تنهایی کاری کند.البته نکتهای دیگر هم در اینجا به صورت حقوقی مطرح میشود این است که پس چه مرجعی باید نظارت کند، چه مرجعی باید تعیین کننده باشد و آیا آمریکا میتواند درخواست فعال سازی مکانیسم ماشه را مطرح کند؟ متاسفانه به دلیل ساختار نامتوازن سازمان ملل متحد اساسا مرجعی که اعلام کند آمریکا میتواند دست به چنین اقدامی بزند یا خیر، وجود ندارد، اما با توجه به اینکه مسیر ارجاع پرونده به شورای امنیت از کمیسیون مشترک برجام باید بگذرد و آمریکا هم دیگر در آن عضویت ندارد، بنابراین برای واشنگتن به لحاظ حقوقی کاملا بسته است مگر اینکه بخواهد از راهکار دیگر استفاده کند، مثلا اینکه دیگر اعضای کمیسیون مشترک برجام را وادار به این کار کند، به عنوان مثال به یک توافق موقتی با ایران دست یابند، اما آمریکا قطعا نمیتواند چنین اقدامی انجام دهد، چراکه واشنگتن نه به لحاظ حقوقی و نه از لحاظ راهبردی قدرت مانور آن را ندارد.∎
نظر شما