لغو تحریمهای تسلیحاتی درست قبل از انتخابات آمریکا صورت میگیرد؛ اتفاقی تحقیرآمیز برای ترامپ که رقیبش «جو بایدن» و دموکراتها میتوانند از آن به عنوان برگ برنده استفاده کنند. از همین رو این کشور با هر ترفندی به دنبال تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران است که آخرین آن به رای گذاشتن قطعنامه ضدایرانی در شورای امنیت سازمان ملل بود.
شکست تحقیرآمیز
شنبه 25 مرداد (چهاردهم آگوست) طرح ایالات متحده برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل با اکثریت بالا شکست خورد؛ شکستی تحقیرآمیز در سازمان ملل که محدودیتهای «قلدری و یکجانبهگرایی» واشنگتن در جهان را افشا کرد. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا پیش از این رایگیری لابی تهاجمی و سنگینی برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران انجام داده بود اما در نهایت شکست خورد؛ شکستی که به تعبیر از رسانههای غربی انزوای واشنگتن را برجسته کرد.
آمریکا در اندیشه حیلهای دیگر
حال رییسجمهور آمریکا مدعی شده که هفته آینده برای فعال کردن مکانیزم احیای تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران، تلاش میکند. به نوشته رسانههای آمریکایی، ترامپ طی سخنرانیای در باشگاه گلف خود در شهر «بدمینستر» با اذعان به اینکه واشنگتن از قبل میدانست قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت رأی نمیآورد، گفت: «ما میدانستیم که نتیجه رأیگیری چه میشود، ولی بازگشت تحریمها را امتحان میکنیم. هفته آینده آن را خواهید دید».
پیش از ارسال قطعنامه ضدایرانی آمریکا به شورای امنیت، یک روزنامه آمریکایی گزارش داده بود که وزیر خارجه آمریکا در حال تدوین یک استدلال حقوقی است که واشنگتن همچنان یکی از مشارکتکنندگان برجام باشد تا بتواند با افزایش فشارها در شورای امنیت تحریمهای تسلیحاتی ایران را تمدید کند؛ اقدامی که مورد تقبیح اکثر سیاستمداران آمریکایی نیز قرار گرفته است، چنانکه «استفان والت» تحلیلگر ارشد آمریکایی، استاد روابط بینالملل دانشگاه هاروارد، تلاش وزیر خارجه کشورش برای توسل به «مکانیزم ماشه» در برجام را اینگونه تعبیر کرد: « تلاش پمپئو برای کلید زدن سازوکار بازگشت خودکار (مکانیزم ماشه) برجام بعد از اینکه ایالات متحده این توافق را رها کرد و دور انداخت، شبیه به کسی است که همسرش را رها میکند، طلاق میگیرد و سپس میگوید که اوست که درباره دیدار همسرش با دیگران تصمیمگیر است.»
«ریچاد هس» رییس اندیشکده «شورای روابط خارجی» که قبلاً مدیر دفتر برنامهریزیهای سیاسی در وزارت خارجه آمریکا بوده درباره طرح پمپئو گفت: از این نمد کلاهی ساخته نمیشود. علاوه بر این، پیش از این «برایان هوک»، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران که بهتازگی از سمتش استعفا کرده، اذعان کرده بود که استفاده از مکانیزم ماشه دیگر حق واشنگتن نیست. وی در تاریخ سیام مرداد ۱۳۹۸ اذعان داشته بود: «در خصوص مکانیزم بازگشت خودکار تحریمها (مکانیزم ماشه) باید بگویم ما دیگر داخل آن توافق (برجام) نیستیم. طرفهایی که هنوز داخل توافق هستند باید تصمیم خودشان را بگیرند که میخواهند از مکانیزم حل اختلاف استفاده کنند یا خیر. تردیدی وجود ندارد که ایران در حال نقض توافق هستهای است ولی این تصمیمی است که آنهایی که داخل توافق هستند باید بگیرند.»
بعد از آنکه آمریکا راه خود را در استفاده از مکانیزم ماشه برای بازگرداندن تحریمهای ایران دشوار دید، قطعنامهای جداگانه برای بازگشت تحریمهای تسلیحاتی ایران تدوین کرد و پس از رایزنیهای فراوان سیاسی و سفر پمپئو به کشورهای اروپایی و کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس، این قطعنامه را به شورای امنیت فرستاد که در نهایت این حیله آمریکا به طور حقارتباری شکست خورد.
اروپا: آمریکا حق استفاده از مکانیزم ماشه را ندارد
حال که آمریکا بیش از گذشته خود را تنها و منزوی میبیند، فقط برای سرپوشگذاشتن بر شکست سخت خود در شورای امنیت، مجددا ایران را تهدید به استفاده از مکانیزم ماشه کرد؛ همان ترفندی که در همان ابتدا به بنبست خورده بود؛ چنانکه فقط یک روز بعد از اعلام استفاده از مکانیزم ماشه برای بازگرداندن تحریمهای ایران از سوی آمریکا، با واکنش رسمی و صریح اتحادیه اروپا مواجه شد و «پیتر اسنتو» سخنگوی «جوزپ بورل» رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا خاطرنشان کرد با توجه به خروج یکجانبه آمریکا از برجام در ماه می2018 نمیتوان آمریکا را جزو اعضای برجام در نظر گرفت. وی اظهار كرد: «بنابراین ما در نظر میگیریم که ایالات متحده آمریکا نمیتواند به مکانیزمهایی متوسل شود که برای اعضای برجام اختصاص داده شده است.»
علاوه بر این، نماینده انگلیس نیز در بیانیهای بعد از رایگیری درباره قطعنامه مزبور عنوان کرد: «ما با تلاش برای بازگشت خودکار تحریمها (از طریق مکانیزم ماشه) که با تلاشهای فعلیمان برای حفظ برجام ناسازگار است، مخالفیم.»
در همین خصوص نیز نمایندگی روسیه در سازمان ملل متحد در بیانیهای اعلام کرد که «پیشنهاد آمریکا نقض آشکار ضمیمه «ب» قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است که صراحت دارد تنها روش مشروع برای تجدیدنظر در تقویم زمانی مربوط به نظام فوقالذکر برای انتقال سلاح، تصمیم متفقالقول کمیسیون مشترک برجام است. آمریکا با توجه به خروج عامدانهاش از این توافق در سال ۲۰۱۸ که هیچگاه هم آن را پنهان نکرد، حق خود برای استفاده از این ابزار را از دست داد.» چین هم در بیانیه خود عنوان کرد که «آمریکا دیگر جزو طرفهای مشارکتکننده در برجام نیست و از هیچ حقی برای درخواست از شورای امنیت برای فعالکردن مکانیزم ماشه برخوردار نیست؛ اگر آمریکا بر آن اصرار بورزد، تلاشش محکوم به شکست است.»
روزنامه والاستریتژورنال نیز در گزارشی با اشاره به خروج آمریکا از برجام و اینکه آیا آمریکا قادر به استفاده از مکانیزم ماشه است، نوشته بود: «متن و جملهبندی قطعنامه ۲۲۳۱ چیز دیگری میگوید. در متن به طور واضح عبارت «مشارکتکنندگان در برجام» به عنوان امضاکنندگان اولیه تعریف میشوند که همان چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا، آمریکا به همراه اتحادیه اروپا و ایران هستند».
دیپلماتهای اروپایی معتقدند که حرفها و استدلالهای مقامهای آمریکایی در زمینه حق این کشور برای فعالسازی «مکانیزم ماشه» به منظور بازگرداندن تمامی تحریمهای سازمان ملل علیه ایران، خریدار چندانی در بین کشورهای جهان ندارد.
ظریف: آمریکا میداند مکانیزم ماشه غیرقانونی است
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در مراسم تودیع و معارفه سخنگوی وزارت امور خارجه اظهار كرد كه آمریکا میداند اسنپبک (مکانیزم ماشه) غیرقانونی است و نمیتواند آن را اجرا کند. وزیر امور خارجه یادآوری کرد که بولتون در روزهای سرخوشی در مصاحبهای مطبوعاتی اعلام کرد که ما نمیتوانیم از اسنپبک استفاده کنیم. مجید تختروانچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل طی اظهاراتی در اینباره گفت: این هفته، آمریکا مصرانه خواستار رأیگیری شورای امنیت درباره دومین پیشنویس قطعنامه خود شد، با اینکه پیشاپیش میدانست چنین قطعنامهای از حمایت اعضای شورا برخوردار نیست. سوال این است که چرا این کشور به چنین اقدامی دست میزند؟ چون آمریکا، بر اساس محاسبات نادرست خود میخواهد از این اقدام به عنوان بهانهای برای تحقق هدف نهایی خویش که همانا نابودی دائمی برجام از طریق به کارگیری مکانیزم ماشه است، استفاده کند، در حالی که به عنوان یک کشور غیرعضو برجام، آمریکا صلاحیت لازم برای استفاده از مکانیزم ماشه را ندارد. وی درباره رجوع آمریکا به کمیسیون مشترک برجام هم میگوید: «چنین تصمیمی باید توسط شورای امنیت براساس توصیه مبتنی بر اجماع کمیسیون مشترک صورت پذیرد؛ جایی که آمریکا عضو نیست تا چنین تمدیدی را پیشنهاد کند و ایران نیز به عنوان یک عضو کمیسیون چنین پیشنهادی را نخواهد پذیرفت.»
حال اگر آمریکاییها روند مکانیزم ماشه را آغاز کنند، تلاشی بیهوده، عبث و محکوم به شکست است؛ ترفندی که قبل از اجرای آن مواضع اعضای دیگر طرفهای برجامی آشکار و شفاف است و حتی جای رایزنیهای پشت پرده برای آمریکا نمیگذارد. آقای قمارباز که با خروج از برجام فکر میکرد این توافق هستهای پایان مییابد و میتواند مجددا ایران را به پای میز مذاکره بکشاند، حال افسوس آن را میخورد که اگر از برجام خارج نشده بود، میتوانست از مکانیزم ماشه علیه ایران استفاده کند اما امروز دست او برای هر اقدام قانونی علیه ایران خالی است.
نظر شما