[ یاسمن طاهریان] شورای امنیت سازمان ملل این هفته خود را برای رأی‌گیری به طرح پیشنهادی آمریکا به منظور تمدید تحریم تسلیحاتی ایران آماده می‌کند؛ اقدامی که به گفته برخی از دیپلمات‌ها شکست خواهد خورد و سرنوشت توافق هسته‌ای را در میان تهران و قدرت‌های جهانی در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد. به گزارش رویترز، این دیپلمات‌ها می‌گویند به نظر می‌رسد تلاش دقیقه 90 بریتانیا، فرانسه و آلمان برای توافق با چین و روسیه به منظور تمدید تحریم تسلیحاتی ایران تاکنون ناموفق بوده است. روسیه و چین، دو متحد ایران، مدت‌هاست که مخالفت خود را با این اقدام آمریکا اعلام کرده‌اند.
تمدید تحریم تسلیحاتی ایران وجهه قانونی ندارد
یک دیپلمات چینی که به شرط ناشناس‌ماندن گفت‌وگو کرده، می‌گوید که «تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به هر شکلی وجهه قانونی ندارد و تلاش‌ها برای حفظ توافق هسته‌ای را تضعیف می‌کند.» این دیپلمات همچنین می‌گوید که آمریکا برای تصویب این طرح پیشنهادی «هیچ شانسی» ندارد. کلی کرافت، سفیر آمریکا در سازمان ملل می‌گوید که روسیه و چین به دنبال سود‌بردن از پایان تحریم تسلیحاتی ایران هستند. کرافت در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز اعلام کرد: «روسیه و چین می‌خواهند به ایران سلاح بفروشند.»
طبق توافق هسته‌ای که در سال 2015 بین ایران، روسیه، چین، آلمان، بریتانیا، فرانسه و ایالات متحده آمریکا بسته شد، مهلت تحریم تسلیحاتی در اکتبر آینده به پایان می‌رسد؛ توافقی که طبق آن ایران متعهد شد به دنبال توسعه سلاح‌های هسته‌ای نرود و در ازای آن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل برداشته شوند. بعد از آنکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روی کار آمد برجام را «بدترین توافق موجود» خواند و در سال 2018 از این توافق خارج شد. واشنگتن پس از آن تهدید کرد که اگر شورای امنیت تحریم تسلیحاتی را تمدید نکند با استفاده از یکی از بندهای توافق هسته‌ای می‌تواند تمامی تحریم‌های سازمان ملل را به طور نامحدود برگرداند.
بازگشت فوری و بدون شرط تحریم‌ها -اقدامی که به اسنپ‌بک یا مکانیسم ماشه مشهور است- به احتمال زیاد منجر به از بین رفتن توافق هسته‌ای خواهد شد؛ چون به گفته رویترز ایران انگیزه اصلی برای محدودکردن فعالیت‌های هسته‌ای خود را از دست می‌دهد. ایران تاکنون در واکنش به خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های یکجانبه و شدید این کشور چندین گام در کاهش تعهدات برجامی خود برداشته است.
یکی از دیپلمات‌های اروپایی به شرط محفوظ‌ماندن نامش به رویترز می‌گوید: «هدف دولت آمریکا از بین بردن کامل برجام است.» برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در ایران، وقتی که هفته گذشته اعلام کرد که «ما باید استاندارد غنی‌سازی صفر شورای امنیت سازمان ملل را برگردانیم» سربسته گفت که آمریکا می‌خواهد تمام تحریم‌های سازمان ملل را دوباره اعمال کند.
بازگشت تحریم‌های سازمان ملل به معنای تعلیق تمام فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و بازفرآوری است که شامل تحقیق و توسعه و ممنوعیت واردات هر چیزی که مربوط به این فعالیت‌ها باشد یا به روند توسعه سلاح هسته‌ای کمک کند، می‌شود. اعمال دوباره این تحریم‌ها ایران را از توسعه موشک‌های بالستیک که توانایی حمل سلاح‌های هسته‌ای را دارند، منع می‌کند و شامل تحریم چندین نهاد و شخص نیز می‌شود. کشورها مجبور می‌شوند که تمام صادرات و وارداتی را که به ایران می‌شود، کنترل و بازرسی کنند و هر گونه محموله ممنوعه را توقیف کنند.
شانس صفر
ریچارد گوان، مدیر گروه بین‌المللی بحران در سازمان ملل می‌گوید که آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی «هیچ شانسی» ندارد و این «ترفند آمریکا برای بازگرداندن تمام تحریم‌هاست». در شورای امنیت که فعالیت‌های خود را به صورت مجازی ادامه می‌دهد، هنگام فراخوان رأی‌گیری، به 15 عضو آن 24 ساعت وقت داده می‌شود تا تصمیم خود را اعلام کنند. نتایج رأی‌گیری در یک جلسه عمومی اعلام می‌شود اما دیپلمات‌ها می‌گویند که تعداد بسیار کمی از طرح پیشنهادی آمریکا حمایت خواهند کرد. این طرح پیشنهادی نیاز به حداقل 9 رأی موافق دارد تا روسیه و چین را مجبور کند که از حق وتوی خود استفاده کنند، اما برخی از دیپلمات‌ها شک دارند که واشنگتن بتواند حتی این 9 رأی موافق را جمع کند.
لغو موقت بخشی از تحریم‌های به‌اصطلاح غیرهدفمند خبرسازی غیرواقعی است
روز گذشته خبرگزاری ایلنا به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرد که با پیشنهاد آلمان و انگلیس احتمال دارد بخشی از تحریم‌های غیرهدفمند لغو شوند. این منبع آگاه گفت: «در راستای پیشنهاد ماه‌های اخیر آمریکا مبنی بر تحریم تسلیحاتی ایران و نظارت مستقیم بر پروژه هسته‌ای یعنی خارج از آ‌ژانس و تحت نظارت خود آمریکا، کشورهای آلمان و بریتانیا در چارچوب گفت‌وگوهای اروپای سه مخالفت خود را با این موضوع اعلام کرده‌اند چون باور دارند تأثیر منفی بر رفتار ایران خواهد داشت». او افزود: «آلمان با همفکری و حمایت انگلستان پیشنهادی را ارایه کرده مبنی بر اینکه در گام نخست آمریکا تحریم‌های غیرهدفمند که بیشترین تأثیر اقتصادی را بر زندگی مردم ایران دارد موقتا لغو کند و پس از یک گفت‌وگوی کلی در مورد مسائل مربوط به ایران و آمریکا و حتی ایران و عربستان، نقاط کور مسائل منطقه‌ای ارزیابی شود.»
به گفته این منبع آگاه لغو این تحریم‌های غیرهدفمند به منظور نشان‌دادن حسن نیت و بازگشت به برجام است و در صورتی که نتیجه آن مثبت باشد، لغو آنها همیشگی خواهد بود. او همچنین معتقد است این اقدام موجب می‌شود تا موضوعات مورد گفت‌وگو افزایش یابد چون این باور وجود دارد که ایران بازیگر اصلی در منطقه است.
این در حالی است که یک مقام رسمی در گفت‌وگو با ایلنا اعلام کرد که با اروپا هیچ بحث و گفت‌وگویی درباره لغو تحریم‌های غیرهدفمند نشده است. این مقام رسمی گفت: «اروپایی‌ها بدون جلب موافقت مسئولان در ایران نمی‌توانند حامل هیچ پیشنهادی باشند از این رو این اظهارات صحت ندارد.» عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه، نیز روز گذشته در پاسخ به سوال‌های خبرنگاران ضمن رد این خبر، این اظهارات را خبرسازی‌های غیرواقعی دانست و گفت که مشخص نیست هدف از این اظهارات چیست. موسوی گفت: «اینکه شکست سیاست‌های تحریمی آمریکا موضوع مجادله اروپا و آمریکا باشد بعید نیست، اما آنچه به جمهوری اسلامی ایران مربوط می‌شود این است که تحریم‌های یکجانبه آمریکا غیرقانونی و ظالمانه هستند و براساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، آمریکا موظف است کلیه تحریم‌هایی را که با خروج خود از برجام مجددا اعمال کرده است لغو و بلااثر کند.»