قدس آنلاین: جدای از حجم عظیم کالاها و ذخایر غذایی و دارویی که در این انفجار از بین رفت و شوکی که به بحران مالی لبنان وارد می‌کند، ابعاد امنیتی و دلیل این انفجار هم از موضوعات مبهم و چالش برانگیزی است که گمانه‌های متعددی درباره آن مطرح شده است اما بیش از هر چیزی رسانه‌ها به موضوع امکان مداخله خارجی و نقش رژیم صهیونیستی در این انفجار پرداخته اند. این موضوع خاصه پس از اظهار نظر جنجالی ترامپ در نشست خبری دیشب خود درباره استفاده از نوعی بمب در این انفجار مورد توجه قرار گرفته است.
حسن هانی‌زاده کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل غرب آسیا و منطقه با اشاره به نشانه‌هایی همچون حملات و اقدامات تحریک آمیز رژیم صهیونیستی در روزهای اخیر و اتفاقاتی همچون تعرض هواپیماهای آمریکایی به هواپیمای ایرانی که عازم لبنان بود، ایجاد برخی بحران های سیاسی در داخل این کشور برای به سقوط کشاندند دولت حسان دیاب، قطع کمک‌های آمریکا و عربستان در اوج بحران مالی لبنان و ... معتقد است وقوع یک رویداد مهم و تاثیرگذار برای زدن ضربه آخر به لبنان و محور مقاومت تا قبل از انتخابات آمریکا قابل پیش‌بینی بود و احتمالا در ادامه رویدادهای دیگر حتی ترور برخی از سران محور مقاومت نیز رخ خواهد داد.
مشروح گفت‌وگوی قدس آنلاین با هانی زاده را درباره این اتفاق و ابعاد و آثار ان در ادامه بخوانید.
گمانه های مختلفی درباره علت و نوع انفجار در بندر بیروت از سوی منابع لبنانی مطرح شده است. مهمترین فرضیات درباره این ماجرا کدامند؟
در واقع دو سناریوی متفاوت در این حادثه دردناک و بی سابقه وجود دارد. سناریوی اول اینکه یک کشتی حاوی مقادیر زیادی نیترات آمونیوم که ماده‌ای به شدت اشتعال پذیر و خطرناک است و در تولید مواد منفجره نیز کاربرد دارد از یکی از کشورهای آفریقایی به سمت اروپا در حرکت بوده که در مسیر اختلاف مالی بین صاحب این محموله با مالک کشتی سبب می‌شود کار به شکایت کشیده شود و در نتیجه آن کشتی در بندر بیروت توقیف و محموله آن به یک انبار در همین بندر منتقل می شود تا وضعیت کشتی و نتیجه شکایت مالک محموله مشخص شود.
ظاهرا قاضی پرونده دستور انتقال محموله ۲۷۰۰ تنی مذکور از کشتی به بندر را صادر می‌کند و محموله در انباری در بندر بیروت جای می‌گیرد و برای مدت طولانی و چند سال در این بندر می‌ماند.
* یعنی اخباری که منتشر شده بود این مواد مرتبط با جریان المستقبل بوده یا اینکه اشرف ریفی رئیس اسبق سازمان اطلاعات داخلی لبنان وارد کننده این مواد بوده تا در در سوریه و برای گروه‌های معارض جهت تولید مواد منفجره مورد استفاده قرار گیرد صحت دارد یا نه؟
هنوز صحت و سقم این مسئله مشخص نیست. آنچه می‌دانیم این محموله از مبدأ آفریقا وارد لبنان شده اما در مورد مالک آن هنوز اطلاعات رسمی منتشر نشده است. ولی اطلاعات پراکنده و غیر رسمی حاکیست یکی از مالکان آن از نیروهای جریان المستقبل بوده است. البته این طبیعی است چون بسیاری از اعضای جریان المستقبل تاجران معروف و بزرگ لبنان هستند ولی بعد از این چه اتفاقی افتاده باید مورد مداقه قرار گیرد.
رژیم صهیونیستی مدتهاست که لبنان را تهدید کرده و در هفته‌های گذشته نیز حملاتی را به مزارع شبعا داشت و تحرکات نظامی خود را در مرز لبنان زیاد کرد تا توجهات را متوجه جنوب این کشور کند، گزارش‌ها حاکیست رژیم صهیونیستی با استفاده از عوامل خودش و احتمالا با توسل نوعی از جنگ الکترونیک و ماهواره‌هایی که می‌توانند اشعه لیزر را پرتاب کنند این انبار حاوی مواد اشتعال پذیر را هدف قرار داده است. امکان بسیار زیادی وجود دارد که این یک عملیات هماهنگ و پیچیده توسط آمریکا و اسرائیل با هدف ضربه زدن به دولت لبنان و حزب الله بوده است.
به نظر من و بسیاری از کارشناسان لبنانی و غیر لبنانی، جریانهای مختلف ضد حزب الله و محور مقاومت دستهایشان در این ماجرا نمایان است و در آینده این موضوع با شواهد و مدارک بیشتر و متقنی روشن خواهد شد.
هدف این انفجار هم تخریب زیربناهای لبنان بود و این انفجار شدیدترین و مخرب ترین حادثه در خاورمیانه در طول ده‌ها سال گذشته بوده که برخی آن‌را معادل انفجار یک بمب هسته‌ای کوچک ارزیابی کرده‌اند و اسرائیل با آگاهی از وجود این مواد منفجره در بندر بیروت دست به این عملیات زده است.
* چندین سوال در این ارتباط مطرح است. نخست اینکه چرا این مواد چندین سال در بندر بیروت و شرایطی ناامن نگهداری شده. اظهار نظر ترامپ در مورد بمب هم جنجال زیادی براه انداخت، اما اگر آمریکا و اسرائیل در آن دست داشته‌اند چرا ترامپ چنین چیزی را باید بر زبان بیاورد؟
در شرایط موجود یکسری هماهنگی‌ها بین نتانیاهو و ترامپ وجود دارد چون سرنوشت هر دو آنها به هم و موضوع انتخابات آمریکا گره خورده است. ترامپ همه برگ‌های برنده انتخاباتی خودش را از دست داده و نتانیاهو در اراضی اشغالی در کنار اتهامات مالی و فساد با یک بحران اجتماعی و اقتصادی هم روبه روست و هر دو سعی می‌کنند از فضای موجود برای به رها انداختن یک بمب خبری و موج منحرف کننده و انتقال بحران به محور مقاومت استفاده کنند تا خود از بحران خارج شوند. لذا اظهار نظر دونالد ترامپ پیامی دارد.
اینها به هم ارتباط دارد و به نظر می‌رسد که جهان با یک پدیده جدید در جنگ الکترونیک مواجه شده که پشت آن آمریکا و اسرائیل هستند. ماهواره‌هایی که این دو به طور مشترک در طول سالهای اخیر به فضا پرتاب کردند از جمله ماهواره‌ای که چند هفته قبل اسرائیل به فضا فرستاد و مدعی شد برای اهداف جاسوسی است برای جنگ الکترونیک طراحی و ساخته شده‌اند که در آینده احتمالا علیه کشورهای دیگری همچون روسیه و چین نیز ممکن است بکار گرفته شوند و شاهد اتفاقاتی مشابه باشیم.
* اینها ابعاد امنیتی مسئله بود. این ماجرا اما دو بعد دیگر سیاسی و اقتصادی هم دارد. در ماه‌های گذشته و به ویژه پروژه‌ای که طراحی شده بود تا با استعفای وزرای کابینه حسان دیاب، دولت او سقوط کند و جریان المستقبل مجدد سعد حریری را به قدرت برساند اما این پروژه شکست خورد، آثار این انفجار بر فضای رقابت سیاسی در داخل لبنان چه خواهد بود آیا دولت دیاب در مقابل این فشار تاب آوری دارد؟ اثر پذیری حزب الله و جریان رقیب او چگونه خواهد بود؟
به لحاظ سیاسی و پس از تشکیل کابینه حسان دیاب فشارهای موازی سیاسی و اقتصادی علیه دولت لبنان از سوی کشورهای منطقه و فرامنطقه آغاز شد.
کمک‌های آمریکا و امارات و عربستان به دولت لبنان قطع شده. حجم بدهی های لبنان به خارج از ۸۵ میلیارد دلار هم تجاوز کرده است. سقوط قیمت لیره لبنانی و فشارهای اقتصادی، ناآرامی‌های اجتماعی، تظاهرات و اعتراض‌های خیابانی همه صرفاً برای ساقط کردن دولت حسان دیاب است.
اتفاق که اخیرا رخ داد این بود که وزیر خارجه فرانسه از لبنان بازدید و با آقای دیاب دیدار کرد و در حضور «ناصیف حتی» وزیر خارجه مستعفی لبنان، ژان ایو لودریان وزیر فرانسوی اظهارات سخیف و توهین آمیزی در مورد سید حسن نصرالله و حزب الله بکار برد و با الفاظ رکیک از نخست وزیر لبنان خواست که حزب الله را خلع سلاح کند ولی آقای دیاب به شدت با وی مخالفت کرد و از او خواست در مسائل داخلی لبنان دخالت نکند.
«ناصیف حتی» که تابعیت فرانسوی دارد پس از این ماجرا با این عنوان که معرتض ناکارآمدی دولت است استعفا داد تا کابینه را وارد بحران کند و این نشان می‌دهد جریان سازی و فشارهای سیاسی از سوی آمریکا، فرانسه و عربستان علیه دولت لبنان آغاز شده است.
به موازات این رویدادها فشارهای اقتصادی بر دولت دیاب هم زیاد شده و قطع کمک‌های مالی و اینکه آمریکا، فرانسه و عربستان تعهدات مالی شان را اجرا نکردند تا لبنان با چالش اقتصادی و کاهش نقدینگی مواجه شود یک عملیات هماهنگ است.
هدف اینست که در نهایت با فشار بر دولت لبنان حزب الله را از صحنه سیاسی و امنیتی خارج کنند و حتی خبرهایی در دست است که در روزهای آینده برای تکمیل این پازل قرار است دادگاه قتل رفیق حریری نخست وزیر فقید لبنان نیز در روزهای آینده احتمالاً احکامی را علیه حزب الله صادر کند.
* در بعد اقتصادی با توجه به بحران شدید مالی که لبنان با آن روبروست از جمله سقوط ارزش پول این کشور، تورم شدید و کمبود کالاهای ضروری که در ماه‌های اخیر موجب بروز تظاهرات خیابانی بوده، و حالا هم گفته می‌شود در انفجار دیروز بندر بیروت مقدار زیادی از ذخایر گندم و آرد و داروهای تامین شده به ویژه برای مقابله با کرونا و حجم عظیم از کالاهای وارد شده به کشور از بین رفته، آیا دولت آقای دیاب می‌تواند از این بحران عبور کند؟
طبیعی است که لبنان الان یک کشور بحران زده محسوب می‌شود. بندر بیروت بزرگترین بندر لبنان و معبر تجارت خارجی و واردات کالا به این کشور است.
گزارش‌ها حاکیست که این انفجار به حدی عظیم بوده که تمامی انبارها و سوله‌های پیرامونی خود را که محل نگهداری اقلام غذایی و دارویی و تجاری بوده را از بین برده است و این با توجه به اقتصاد فرسوده لبنان و وضعیت ناپایدار در این کشور، اثر مضاعفی بر بحران خواهد داشت و به نظر نمی‌رسد دولت حسان دیاب بتواند به راحتی از این چالش به سلامت عبور کند.
برخی جریانها در داخل لبنان و برخی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز هدفشان این است که لبنان را به کلی از محور مقاومت خارج کنند و این کشور را مانند دهه ۷۰ درگیر یک بحران داخلی شود تا اسرائیل از حزب الله در امان باشد.
سناریوی خطرناکی برای حزب الله و لبنان طراحی شده که در سه ماه آینده جزئیات ان مشخص خواهد شد حتی خبرها و اطلاعات حاکیست ترورهایی در آینده علیه رهبران حزب الله و محور مقاومت شکل خواهد گرفت. وضعیت در لبنان بسیار خطرناک است و در این شرایط دولت این کشور قادر به بازسازی اقتصادی نیست. از این رو دولت اکنون وابسته به کمک‌های خارجی است و این کمک ها نیز منوط هستند به یکسری شرایط تحمیلی.
* وقتی می‌گویید دولت دیاب نمی‌تواند از این وضعیت به سلامت عبور کند مشخصا چه پیش‌بینی‌هایی وجود دارد، آیا دولت سقوط می‌کند؟ ناآرامی‌ها تشدید خواهد شد یا مثلا جنگ داخلی شکل می‌گیرد؟
جنگ داخلی با توجه به شرایط و تجربه ۱۵ سال گذشته محتمل به نظر نمی‌رسد اما لبنان الان وارد یک چرخه خطرناک شده که هم وضعیت سیاسی هم وضعیت اقتصادی و امنیتی آن ناپایدار خواهد بود و شرایط برای یک تاثیرگذاری منطقه‌ای برای لبنان فراهم نیست.
اگر دولت دیاب سقوط کند شرایط بدتری برای حزب الله بوجود خواهد آمد و آمریکا و عربستان تلاش می‌کنند تا دولتی ضد مقاومت بر سر کار آید و احتمالا برای این منظور یکسری کمک‌های مالی به لبنان در این راستا صورت گیرد در غیر این صورت ناپایداری در لبنان برای مدت طولانی ادامه خواهد یافت.
* معتقدید شرایط تاثیرگذاری منطقه‌ای در این بحران وجود ندارد،یعنی لبنان در سرازیری محتوم قرار گرفته؟ ولی ما شاهد اولین کمک ها از سوی روسیه بودیم. کشورهای دیگری مثل ایران سوریه و ایران هم برای کمک اعلام آمادگی کرده‌اند. انتظار می‌رود کشورهای اسلامی هم وارد عمل شوند. آیا این معادلات را تغییر نمی‌دهد؟
وضعیت لبنان ناپایدار است و وارد یک شیب خطرناک شده و کمک ایران و روسیه و برخی دیگر از کشورها با این وضعیت اقتصادی و بحران کرونا و در شرایطی که حتی هواپیماهای مسافربری برای ورود به آیسمان لبنان امنیت ندارند محدود است.
خروج لبنان از بحران نیازمند ده‌ها میلیارد دلار است. متاسفانه آمریکا و غرب و متحدان منطقه‌ای آنها برای حذف حزب الله از محور مقاومت با قطع کمک‌های مالی خود لبنان را زیر فشار گذاشته‌اند تا به آنها در اجرای این هدف کمک کند. لذا به نظر نمی‌رسد با کمک‌های محدود ممکن، دولت دیاب از بحران خارج شود.
* یعنی به تعبیر شما تعرض آمریکایی‌ها به هواپیمای ایران که در مسیر لبنان بود و حملات و تعرض‌های هفته گذشته رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان، پالس‌هایی بودند که اتفاقی در راه است؟
بله. همینطور است. این رویدادهای سلسله‌وار برنامه‌ریزی شده هستند و نمی‌توانند دفعی و اتفاقی باشند. اتفاقاتی که در کشورهای محور مقاومت رخ می‌دهد، آتش سوزی ها در سوریه و عراق و یمن رخ داده، حتی ممکن است برخی آتش سوزی‌ها و انفجارها در ایران که امسال به شدت افزایش یافته نتیجه خرابکاری یا حتی جنگ الکترونیک باشد و محور مقاومت باید از هم اکنون به فکر مقابله با این موضوع باشد.
آمریکا و اسرائیل از توانایی بالایی در جنگ‌های الکترونیکی و از راه دور برخوردارند که هزینه کمتری نسبت به روش های کلاسیک دارد و به نظر می‌رسد سناریوی خطرناکی در جریان است تا بتوانند قبل از انتخابات آمریکا به نتایج مشخصی برسند.ترامپ حاضر است نیمی از دنیا را نابود کند تا بار دیگر در انتخابات پیروز شود و نتانیاهو برای کمک به وی و نجات خودش هر کاری می‌کند.
انتهای پیام/