گمانه های مختلفی درباره انفجار مهیب پایتخت لبنان مطرح شده است چه کسی از این حادثه سود می برد؟
سناریوهای انفجار مرموز بیروت
صاحبخبر - رقم ماه های حضور حسان دیاب نخست وزیر مورد حمایت حزب ا... لبنان و هم پیمانان آن در جریان ۸ مارس، به 8 ماه نرسیده که موج انفجار سوله ای در بیروت رسانه های خبری را در می نوردد. سوله ای مملو از نیترات آمونیوم. کارشناسان می گویند «نیترات آمونیوم» به عنوان یک قلم محصول خطرناک طبقه بندی می شود اما این ماده اشتعال زا نیست و برای آتش گرفتن به تحریک یا عاملی خارجی وابسته است. پذیرفتن غیرعمدی بودن حادثه تقریبا محال است؛ اگرچه اثبات عمدی بودن آن هنوز ممکن نیست. عدهای می گویند پیش از انفجار با چشم خود موشکی را دیدهاند یا با گوش خود صدای جت جنگنده را شنیدهاند. حتی تصویری توسط خبرنگار بی بی سی منتشر شد که در آن شیئی پرنده به سوله ای که منفجر شده برخورد می کند، سپس انفجار بزرگ رخ می دهد. سوالات زیادی دراین باره وجود دارد. یکی از این سوالات عملا جناح مخالف دولت فعلی را که مورد حمایت حزب ا... است، نشانه رفته است.آیا این انفجار با هدف به چالش کشیدن دولتی که اقتصاد ویران این کشور را تحویل گرفته، از سوی جریان حریری یا مخالفان خارجی انجام شده؟ تنها۳۰ میلیارد دلار اوراق قرضه «یوروبوند» یادگار دولت های پیشین برای «دیاب» است. فقر گسترده، بیکاری رو به افزایش و پیشبینی رشد اقتصادی منفی ۱۲ درصدی برای سال جاری میلادی از مهم ترین ویژگیهای اقتصاد کشور لبنان است. در این میان از ماه اکتبر تاکنون ارزش لیره لبنان بیش از ۷۰ درصد سقوط کرده که عمدتاً به دلیل تحریمهای آمریکا بوده است. بانک جهانی پیش از وقوع این انفجار، پیشبینی کرده بود اقتصاد لبنان در سال ۲۰۲۰ رکودی 10.9 درصدی را تجربه کند که عمیقترین رکود در میان کشورهای جهان به شمار میرود. این نهاد مالی بینالمللی همچنین برآورد کرده رکود اقتصادی لبنان در سال ۲۰۲۱ و برای چهارمین سال پیاپی ادامه خواهد داشت. از طرفی، انفجار روز سهشنبه، در نخستین گام برای نمایان کردن تبعات اقتصادی خود، ذخیره غلات و تامین نان مردم بحرانزده لبنان را هدف قرار داد. برآوردهای اولیه حاکی از آلوده شدن حدود ۱۵ هزار تن گندم به مواد سمی ناشی از انفجار محموله نیترات آمونیوم است. به گزارش یورونیوز، لبنان نزدیک به ۸۰ درصد نیازهای غذایی خود را وارد میکند. در این میان، وابستگی لبنان به واردات گندم بیش از سایر مواد غذایی است؛ چرا که تنها 16.9 درصد گندم مصرفی لبنان در داخل این کشور تولید میشود. ۱۰ ماه پس از بحران سیاسی-اقتصادی مستمر در لبنان، تقریبا نیمی از مردم این کشور توانایی خود را برای تامین مواد غذایی مورد نیازشان از دست دادهاند. در این میان، نان تنها قلمی بوده که به مدد تامین یارانه آن توسط دولت دچار افزایش قیمت نشده بود اما این اقتصاد نابه سامان ریشه فسادی چند ده ساله دارد. شاید یکی از تکاندهندهترین تیترها را روزنامه الاخبار زده باشد؛ «فروپاشی بزرگ» کلیدواژه بسیاری از تحلیلها و گفت و گوهای شهروندان لبنانی است که معتقدند حتی پیش از انفجار بزرگ هم فساد تمام لبنان و زیرساختهایش را نابود کرده بود. بماند که اولین برآوردها نشان می دهد 300 هزار لبنانی بر اثر این انفجار بی خانمان شده اند و حدود پنج میلیارد دلار زیان مستقیم این حادثه بوده است .این ارقام را وقتی در کنار بیش از 70 درصد واردات لبنان از طریق بندر بیروت، قرار می دهیم به خوبی حاکی از این است که این انفجار و تبعات اقتصادی آن عملا پازل تحریم و فشاری را که از چند وقت قبل آمریکا و متحدانش علیه لبنان آغاز کرده بودند کامل می کند.یعنی دو لبه قیچی تحریم و فروپاشی اقتصادی عملا باعث افزایش نارضایتی و سقوط دولت مخالف اسرائیل و آمریکا در لبنان خواهد شد.بحث دیگر بر سر دادگاه حریری است. 48 ساعت مانده که حکم دادگاه ویژه بینالمللی درباره قاتلان پدر سعد حریری اعلام شود، انفجار رخ می دهد. دادگاهی که متهمان آن ، اعضای حزبا... لبنان اند. همین نزدیکی باعث می شود جریان حریری دروغ پردازی و جنگ روانی را علیه حزب ا... و نخست وزیر منتخبش آغاز کند. دروغی به بزرگی این که حزب ا... برای تهدید حریری دست به این اقدام مرگبار و پر خطر زده است. سناریویی که عملا با توجه به آن چه درباره آثار اقتصادی این انفجار گفته شد به نوعی محال به نظر می رسد که حزب ا... و دولت مورد حمایتش برای این موضوع چنین ضربه ای به خود بزند .یعنی عملا به پای خودش شلیک کند. سناریوی دیگر بحث حمله ای خارجی است. همان طور که گفته شد انفجار بزرگ پس از برخورد شیء پرنده واقع می شود. حال آن که، لبنان هر آن انتظار بمب و موشکی از اسرائیل را میکشد. همین چند روز پیش، چیزی نمانده بود آتش جنگ تازهای میان حزبا... و اسرائیل برافروخته شود و این که ترامپ این انفجار را «یک حمله وحشتناک» توصیف می کند، می تواند بر این گمانه صحه بگذارد. آمریکا با سرعت در حال تخریب دولت لبنان است. شاید این که مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در تماسی با سعد الحریری، نخست وزیر سابق به جای حسان دیاب نخست وزیر فعلی، از آمادگی کشورش برای کمک به لبنان سخن می گوید، بی ارتباط با این موضوع نباشد.∎