سرویس بین الملل جوان آنلاین: بنابر یکی از بندهای قطعنامه ۲۲۳۱ که از سال ۲۰۱۶ اجرایی شده تحریم تسلیحاتی ایران از پاییز امسال تمام میشود و به این ترتیب ایران مجاز خواهد بود که از کشورهای خارجی تسلیحات بخرد. با این حال مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا در پی اعزام نخستین ماهواره نظامی ایران به فضا، روز شنبه خواستار تمدید این تحریمها شد. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران روز دو شنبه ضمن رد طرح امریکا که در راستای فعالسازی مکانیسم ماشه خواهد بود، گفت که واشنگتن باید رؤیاپردازی خود را کنار بگذارد. ظریف روز سه شنبه نیز در گفت وگوی تلفنی با سرگئی لاوروف، همتای روس خود به این موضوع پرداخت و طرفین بر مردود و غیر عملی دانستن چنین اقدامی اتفاق نظر داشتند.
تلاش امریکا پشت در بسته
روزنامه امریکایی نیویورکتایمز هدف امریکا از این تلاش را اینطور ارزیابی کرده است که اگر واشنگتن نتواند تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کند، این امکان را داشته باشد که با استفاده از اختیارات برجام هم تحریمهای شورای امنیت را بازگرداند و هم برجام را به پایان برساند. ریچاد گلدبرگ از اعضای سابق شورای امنیت ملی امریکا که حامی سیاست فشار حداکثری علیه ایران است روز دو شنبه در توئیتر نوشت: «قطعنامه الزامآور شورای امنیت سازمان ملل متحد امریکا را در زمینه استفاده از مکانیسم ماشه، در دسته مشارکتکنندگان دائمی برجام قرار میدهد. به من نشان بدهید کجای قطعنامه ۲۲۳۱ آمده که این تعریف، بعد از توقف مشارکت یکی از طرفها در این توافق سیاسی تغییر پیدا میکند.» میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین به گلدبرگ اینطور پاسخ داده است: «قطعنامه ۲۲۳۱ به این موضوع اشاره نکرده، چون این مسئلهای است که ناگفته پیدا است. کشوری که رسماً به مشارکتش در توافق هستهای پایان داده نمیتواند جزو طرفهای مشارکتکننده در آن باقی بماند.»
بنابر اعلام رویترز، یک دیپلمات امریکایی که نامش فاش نشد به این خبرگزاری گفته است که امریکا این موضوع را با انگلیس، فرانسه و آلمان مطرح کرده است ولی او معتقد است که درخواست امریکا در شورای امنیت به نتیجه نخواهد رسید. دیپلماتهای اروپایی هم همراهی روسیه و چین را برای اجرایی شدن چنین طرحی ضروری میدانند. یک دیپلمات اروپایی در این مورد به رویترز گفته است: «پس از اینکه از توافق خارج شدید، خیلی سخت است که بتوانید بار دیگر جایگاه خودتان را به عنوان یک عضو ناظر بر مفاد تثبیت کنید.» ژرار آرو، نماینده سابق فرانسه در سازمان ملل هم در رد استدلالها درباره حق امریکا به عنوان مشارکتکننده برجام گفت، واشنگتن از این توافق خارج شده و دیگر حقی برای متوسل شدن به مفاد آن ندارد.
نگرانی امریکا از تضعیف فشار حداکثری
روزنامه صهیونیستی جروزالمپست در گزارشی درباره تلاشهای امریکا برای تمدید محدودیتهای تسلیحاتی علیه ایران نوشت که ایده پمپئو این است که امریکا هرگز به طور رسمی از برجام خارج نشده است و اقدامات این کشور به این منظور بوده است که ایران بیشتر به توافق پایبند باشد و رفتار خود را بهبود ببخشد. در بخشی از این گزارش آمده است که نگرانی اصلی امریکا این است که پایان یافتن تحریمهای تسلیحاتی، کارزار فشار حداکثری واشنگتن علیه تهران را تضعیف کند و به تقویت حکومت جمهوری اسلامی ایران با تسلیحات بیشتر و قویتر منجر شود. جروزالمپست این پرسش را مطرح میکند که اگر امریکا نتواند در این زمینه اعمال نفوذ کند، این سؤال پیش میآید که آیا تصمیم امریکا در خروج از توافق هستهای اقدام درستی بود؟
نشریه امریکایی واشنگتن فریبیکن به نقل از یکی از مقامهای ارشد دولت ترامپ نوشت که کاخ سفید به افزایش فشارهای اقتصادی به ایران تا زمانی ادامه میدهد که این کشور به میز مذاکره بازگردد. گزینههای مختلفی برای ادامه فشار حداکثری به ایران از جمله تحریمهایی علیه این کشور به دلیل حمایت از گروههای مقاومت در عراق، یمن، سوریه و لبنان و تلاشهای اخیر واشنگتن در سازمان ملل برای تمدید تحریمهای تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران پیگیری میشوند.
همه، اما و اگرهای حقوقی اقدامی که امریکاییها کلید زدهاند، در مثال استفان والت، استاد امور بینالملل دانشگاه هاروارد به خوبی مشهود است. وی در این مورد درشبکه اجتماعی توئیتر نوشت: «تلاش پمپئو برای فعال کردن مقررات اعمال دوباره [مکانیسم ماشه]در برجام پس از آنکه امریکا از آن خارج شده و آن را دور انداخت، مانند این است که مردی با طلاق همسرش را ترک کند و آن وقت بگوید باید درباره این که زن سابقش با چه کسی قرار میگذارد خودش تصمیم بگیرد.»