«حمایت» بررسی کرد
رمزگشایی از سقوط تاریخی نفت آمریکا
کاهش شدید قیمت نفت به خاطر شیوع ویروس کرونا و کم شدن تقاضا، دوشنبه شب بی سابقه ترین سقوط قیمت نفت آمریکا را رقم زد و این خبر را در صدر خبرهای اقتصادی جهان قرار داد. دوشنبه سیاه بازار نفت آمریکا در حالی رقم خورد که قیمت هر بشکه نفت وست تگزاس اینترمدیت به منفی 38 دلار رسید. در پی این سقوط، قیمت نفت برنت نیز (به عنوان معیار جهانی قیمت نفت) با کاهش 22 درصدی به زیر 20 دلار رسید تا به این ترتیب تحقق نفت 200 دلاری تبدیل به رویایی برای تولیدکنندگان نفت شود. اما دلیل اصلی این اتفاق در بازار نفت آمریکا چه بود و تاثیر آن در بازار نفت ایران چگونه است؟ آیا این روند در ماه های پیش رو ادامه دارد؟
صاحبخبر - در یک روز بیسابقه در معاملات بازار نفت، قیمت نفت خام شاخص وست تگزاس اینترمدیت (WTI) یا همان نفت خام آمریکا برای تحویل در ماه مه صددرصد ارزش خود را از دست داد و پایینترین سطح قیمت از سال ۱۹۴۶ میلادی ثبت شد، بهگونهای که قیمت این شاخص در معاملات آتی به زیر صفر رسید. این شرایط نشاندهنده اوضاع بازارهای نفت آمریکا و پر بودن سطح ذخیرهسازیهای این کشور و همچنین دیر بودن اقدام کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای کاهش روزانه ۹.۷ میلیون بشکهای در ماههای مه و ژوئن است. با کاهش تقاضا و افزایش حجم نفت، خریدارانی که از چند ماه گذشته نفت پیش خرید کرده بودند با مازاد عرضه رو به رو و به دلیل هزینه های انبارداری مجبور به فروش قیمت نفت خریداری شده خود با قیمت زیر صفر شدند. بی تاثیری قیمت نفت آمریکا بر نفت ایران البته معیار جهانی نفت، قیمت نفت آمریکا نیست بلکه دو قیمت دیگر یعنی نفت اوپک و برنت است که قیمت آن هنگام تحریر این مطلب به ۲۰ دلار رسیده است. با این حساب، قیمت نفت آمریکا ربطی به ایران ندارد. قیمت نفت ایران متأثر از برنت و اوپک است. کارشناسان معتقدند کاهش قیمت نفت در اقتصاد کشورمان به دلیل تحریم ها اثراتی نخواهد داشت. معاون اول رییس جمهوری نیز روز گذشته با بیان اینکه تحریمها باعث شده تا ایران آمادگی لازم را در شرایط کنونی سقوط قیمت نفت داشته باشد گفت: «جمهوری اسلامی ایران به فضل الهی و مدیریت و برنامه ریزی های انجام شده توانسته خود را با شرایط حذف درآمدهای نفتی از بودجه کشور تطبیق دهد و بحران ها و تحریم های ایالات متحده آمریکا باعث شده تا ما آمادگی لازم را برای اداره کشور در شرایط کنونی داشته باشیم.» اسحاق جهانگیری با اشاره به اینکه نفت تا چند ماه پیش به قیمت 50 تا 100 دلار برای هر بشکه در سطح جهانی معامله می شد و کسی باور نمی کرد که قیمت نفت اوپک امروز به زیر 20 دلار برسد، اظهار داشت: «قطعاً کشورهای تولیدکننده نفت مثل عربستان که گفته می شد نمی تواند با نفت زیر 70 دلار کشورش را اداره کند با مشکل روبرو خواهند شد، این در شرایطی است که اعلام کاهش ده میلیون بشکه ای تولید نفت اعضای اوپک و غیراوپک نیز نتوانسته بر سیر نزولی قیمت ها اثر بگذارد.» پیش بینی کارشناسان از قیمت ها طبق گفته کارشناسان قیمت منفی نفت آمریکا نمیتواند ادامهدار باشد و احتمالا پس ار رفع بحران کرونا وضعیت بازار نفت بهبود مییابد. کمااینکه روز گذشته قیمت نفت تگزاس به بالای «صفر» بازگشت و به قیمت یک دلار و 36 سنت در هر بشکه معامله شد. همچنین قیمت های آتی نفت آمریکا رقم 30 دلار را نشان می دهد. جهانبخش امینی، کارشناس ارشد حوزه انرژی در این باره گفت: «در پی شیوع ویروس کرونا در جهان تمام بازار های اقتصادی متضرر شدند در این بین بازار نفت نیز بی نصیب نماند و تبعات این مساله اکنون دامن گیر این بازار شده است.» وی با بیان اینکه از روز دوشنبه شاهد کاهش چشمگیر قیمت نفت آمریکا در بازار آتی بودیم به ایسنا گفت: «به نظر می رسد که این موضوع موقتی خواهد بود و در صورت بهبود شرایط کلی جهان و رفع ویروس کرونا بازار نفت نیز شرایط عادی پیدا کند.» امینی با تاکید بر اینکه البته نمی توان انتظار داشت که قیمت های نفت به حالت سابق یعنی شرایط قبل از شیوع ویروس کرونا بازگردد، اظهار کرد: «در صورتی که کشورها به مساله کاهش تولید پایبند باشند می توان نسبت به بهبود وضعیت بازار امیدوار بود.» وی با تاکید بر اینکه تقاضا در بازار نفت در مقایسه با 6 ماه گذشته کاهش زیادی داشته، افزود: «موفقیت توافق کاهش تولید اوپک پلاس به عملکرد واقعی توافقکنندگان باز میگردد و اگر این کشورها به توافق کاهش تولید از ابتدای ماه می عمل کنند میتوانند بازار نفت را به ثبات برسانند.» این کارشناس ارشد حوزه انرژی در خصوص تاثیر کاهش قیمت نفت در بازار آتی آمریکا بر بازار جهانی نفت، گفت: «قطعا این موضوع روی بازار فیزیکی جهان تاثیر خواهد گذاشت و باید منتظر اقداماتی در راستای بهبود بازار بود.» توقف تولید خسارت بیشتری برای تولیدکنندگان دارد مدیر اسبق امور بینالملل شرکت ملی نفت گفت: «تولیدکننده نفت در آمریکا نه تنها نفت تولیدی خود را با قیمت صفر دلار در اختیار طرف تقاضا قرار میدهد؛ بلکه حتی حاضر است هزینههای مربوط به انتقال و ذخیرهسازی طرف تقاضا را نیز به ازای هر بشکه از جیب خود پرداخت کند.» محمدعلی خطیبی در گفتگو با فارس با اشاره به تحولات اخیر بازار نفت و منفی شدن قیمت نفت آمریکا گفت: «منفی شدن قیمت نفت آمریکا در بازار آتی اتفاق افتاده است. در حال حاضر برای تولیدات آتی تقاضایی وجود ندارد و از طرفی برای تولیدکنندگان نیز صرفه اقتصادی ندارد که تولید خود را قطع کنند زیرا خسارت وارد شده به تولیدکنندگان در شرایطی که نفت را به قیمتهای پایین و حتی منفی بفروشند کمتر از حالتی که کلا تولید خود را متوقف کنند.» وی افزود: «از طرفی در طرف تقاضا در بازار فیوچر ( آتی) هم هیچ انگیزهای برای دریافت نفت وجود ندارد؛ چون همه ذخایر موجود پر شده است و از طرفی در بازار نفت نیز تقاضایی برای خرید نفت و تبدیل آن به فرآوردههای نفتی وجود ندارد. در نتیجه طرف تقاضا نیز اگر اقدام به خرید کند این نفت روی دستش میماند و مجبور است هزینههای انتقال و ذخیرهسازی را نیز از جیب بپردازد.» خطیبی توضیح داد: «یعنی الان با شرایطی مواجه هستیم که تولیدکنندگان هر طور شده میخواهند نفت خود را تولید کنند و از طرفی متقاضیان نیز نمیخواهند نفت را دریافت کنند. برای همین در شرایط عرضه و تقاضای فعلی، قیمت به نفع طرف تقاضا حرکت کند و حتی منفی شده است.» وی اظهار داشت: «برای تولید نفت یک هزینه سرمایهای وجود دارد و یک هزینه عملیاتی. قیمت فعلی نفت نمیتواند هزینههای عملیاتی را پوشش دهد و در نتیجه تولیدکنندگان ضرر میکنند. اما در صورت توقف تولید هزینههای سرمایهای نیز به خسارت تولیدکنندگان اضافه میشود. از طرفی طبق قوانین ایالات متحده در صورت توقف تولید نفت، تولیدکنندگان با جریمههای سنگینی مواجه خواهند شد در نتیجه طبق محاسباتی که به وجود آمده، فروش نفت با قیمت منفی زیان کمتری نسبت به توقف تولید نفت برای آنها دارد؛ فلذا شاهد قیمتهای منفی در بازار نفت بودیم.»∎