تاریخی ترین سقوط قیمت نفت آمریکا رقم خورد
مهدی زاهدی – درحالی که به ساعت ایران دقایقی به پایان روز دوشنبه اول اردیبهشت ماه باقی مانده بود، خبرگزاری های خارجی خبری مهم و البته غیرقابل باور را مخابره کردند که بسیاری از کارشناسان را در بُهتی عظیم فروبرد.
به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، نفت آمریکا که در اوایل سالجاری میلادی قیمتی در حدود ۶۰ دلار را با خود یدک می کشید آرام آرام به سمت سراشیبی گام برداشت؛ چندی بعد، اتفاقی شگفت انگیز به نام «کرونا» ناگهان از راه رسید و با «صعودی» شگفت انگیز، خودروی در سراشیبی افتاده همه نفت فروشان دنیا را به سمت پرتگاه سقوط نزدیک و نزدیک تر کرد! در اکثریت قریب به اتفاق جهان و وضع محدودیت های شدید برای مهار این ویروس، روند نزولی قیمت نفت با شدتی کم سابقه ادامه یافت، به طوری که در پایان هفته گذشته قیمت نفت تگزاس برای اولین بار در ۱۸ سال اخیر به کمتر از ۲۰ دلار در هر بشکه رسید.
فاجعه رقم خورد
اما لحظات پایانی اولین روز اردیبهشت ماه، فاجعه رقم خورد: «قیمت نفت وست تگزاس اینترمیدیت آمریکا برای تحویل در ماه می (۱۲ اردیبهشت) به منفی ۳۷ دلار و ۶۳ سنت در هربشکه رسید!»
خبرگزاری رویترز این خبر حیرت انگیز را درحالی منتشر کرد که بسیاری کارشناسان معتقدند این کاهش قیمت موقتی خواهد بود.
با این حال سقوط قیمت نفت آمریکا به منفی ۳۷ دلار به این معنی است که تولیدکننده‌های آمریکایی در قبال تحویل نفت نه تنها پولی از مشتریان نمی‌گیرند، بلکه همین میزان را هم به ازای هر بشکه می‌پردازند تا آن را تحویل گرفته و حمل کنند!
منفی شدن قیمت نفت آمریکا برای تحویل در ماه می ناشی از این است که تأسیسات ذخایر نفت آمریکا در حال پر شدن است و نفت مازاد تولیدی این کشور نه فروخته می‌شود و نه قابلیت ذخیره‌سازی دارد و نگهداری آن به دردسری برای تولیدکننده‌ها تبدیل شده است.
توافق های بی اثر
آنچه دراین میان حائز اهمیت است این نکته است که اگرچه کشورهای تولیدکننده نفت اعم از اعضای اوپک و سایر تولیدکنندگان در همین روزهای اخیر برای کاهش ۱۰ میلیون بشکه‌ای تولید روزانه نفت خود به توافق رسیدند، اما افت واردات نفت به‌ویژه در کشورهای بزرگ واردکننده این محصول به حدی بوده است که حتی این کاهش چشمگیر تولید نیز نتوانسته است از مازاد نفت در بازار جلوگیری کند.
در همین حال پیر اندوراند، کارشناس ارشد بازار نفت، پیش‌بینی کرد که ثبت قیمت منفی نفت با توجه به پر بودن تمام ذخایر و خط لوله‌ها اتفاق افتاده ولی بر خلاف بازار سهام، قیمت زیر صفر نفت تنها مدت کوتاهی دوام خواهد آورد.
سقوط دوشنبه سیاه نفت، بازار سهام وال استریت را هم تحت تاثیر خود قرار داد به طوری که با آغاز کاهش قیمت سهام شرکت‌های بزرگ نفتی، شاخص صنعتی داوجونز در دقایق نخست داد و ستدهای بورس نیویورک ۲ درصد پایین آمد.
آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده که کاهش تقاضای نفت در ماه جاری میلادی روزانه ۲۹ میلیون بشکه کاهش می‌یابد و به کمتر از یک سوم متوسط سال گذشته میلادی می‌رسد. همچنین تازه‌ترین گزارش آژانس نشان می‌دهد که بزرگ ترین قطب ذخیره‌سازی نفت در اوکلاهامای آمریکا با سرعتی حیرت‌انگیز در حال پر شدن است.
سقوط موقتی است
اگرچه قیمت هر بشکه نفت پایه وست تگزاس اینترمدیت درسال ۲۰۲۰ ، بیش از ۳۰۰ درصد کاهش یافته ولی برخی تحلیل‌گران بازار نفت این افت تاریخی را برای توقف تولید در برخی میادین پرهزینه نفت شیل آمریکا و بازگشت تعادل به بازار جهانی نفت لازم می‌دانند.
رویترز البته در گزارش خود آورده است، قیمت نفت آمریکا برای تحویل در ماه ژوئیه (خرداد/ تیر) با ۱۸ درصد کاهش به ۲۰ دلار و ۴۳ سنت کاهش یافته است.در همین ارتباط، نفت برنت دریای شمال نیز با ۹.۲ درصد کاهش به بشکه‌ای ۲۵ دلار و ۴۳ سنت رسیده است.برخی از کارشناسان مسائل نفتی اعلام کردند که سقوط قیمت نفت موقتی و تنها مربوط به ماه می (اردیبهشت/ خرداد) است.
این اظهارات و پیش بینی ها درحالی صورت می گیرد که نباید فراموش کرد این قیمتها نهایی نیست و باید تا بسته شدن وال استریت در اولین ساعات سه شنبه برای قیمت معین صبر کرد.
دعوای روسیه و عربستان به نزول قیمتها دامن زد
از سوی دیگر نیز یک کارشناس ارشد دیپلماسی انرژی در گفتگویی با ایلنا اظهار داشت: این شوک قیمت نفت به این معنا است که تولید نفت شیل در برخی ایالت‌های آمریکا مقرون به صرفه نخواهد بود و صاحبان صنایع مجبور هستند دکل‌های خود را تعطیل کنند این باعث بیکاری کارگران شده و برای اقتصاد امریکا ریسک خواهد داشت که در انتخابات آتی بر آراء کارگران تاثیرگذار است.
امید شکری در مورد دلایل سقوط شدید قیمت نفت آمریکا گفت: با توجه به این که پیش از شروع ویروس کرونا در بازار مازاد عرضه نفت داشتیم و در اجلاس قبلی اوپک بین روسیه و عربستان در مورد کاهش تولید توافقی حاصل نشد، این روند باعث شد با کاهش رشد اقتصادی جهانی، شیوع ویروس کرونا و دو دستگی در اوپک پلاس، قیمت نفت به تدریج کاهش بیشتری پیدا کند.
وی ادامه داد: در اجلاس اخیر اوپک پلاس توافقی حاصل شد که انتظار می‌رفت قیمت بیش از این کاهش پیدا نکند اما با توجه به اینکه در حال حاضر مازاد عرضه وجود دارد و تقاضای بازار روند رو به صعودی نداشته است بعید است بازار به این زودی‌ها به تعادل باز گردد.
این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: البته این کاهش تاثیر خود را بر همه کشورهای تولیدکننده اعم از اوپک و غیراوپک خواهد گذاشت و باید همه کشورها برنامه جامعی در مقابل نوسانات قیمت نفت تهیه کنند. الان همه کشورها وظیفه سختی در قبال حمایت از صنعت نفت خود دارند اما در این بین ایران، ونزوئلا و لیبی مشکلات خاص خود را دارند و با تحریم مواجه هستند. بنابراین شرایط برای همه کشورها در بازار جهانی نفت سخت‌تر شده و هزینه زیادی را متحمل خواهد شدند که بنوعی بود و نبود برخی کشورها در بازار هیچ تاثیری نخواهد داشت.
شکری در مورد تاثیر آن بر اقتصاد امریکا گفت: این شوک قیمت نفت به این معنا است که تولید نفت شیل در برخی ایالت‌های آمریکا مقرون به صرفه نخواهد بود و صاحبان صنایع مجبور هستند دکل‌های خود را تعطیل کنند این باعث بیکاری کارگران شده و برای اقتصاد امریکا ریسک خواهد داشت که در انتخابات آتی بر آراء کارگران تاثیرگذار است.
وی افزود: از سویی باعث وابستگی امریکا به نفت خارجی خواهد شد بنابریان دولت امریکا حداکثر خیلی تلاش خود را می‌کند تا ثبات را به بازار بازگرداند. اما یک کشور به تنهایی قادر به آن نیست و همه باید همکاری بکنند باید توجه داشت که در حال حاضر هیچ کشوری برنده بازار نیست همه از کاهش نفت صدمه می‌بینند.
∎