به گزارش ایکنا، سومین روز، سی‌و‌هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به اکران سه فیلم «روز صفر»، «ابر بارانش گرفته» و «آبادان یازده شصت» اختصاص داشت. مهمترین اتفاق این روز نمایش فیلم روز صفر بود؛ فیلمی که اولین تجربه سینمایی سعید ملکان، تهیه‌کننده سینما در مقام کارگردان است. این فیلم توانست نظر مثبت جمع کثیری از اهالی رسانه را جلب کند و حتی مسعود فراستی، منتقد سینما در نشست پرسش و پاسخ این فیلم حضور یافت و آن را تحسین کرد.

نشست پرسش و پاسخ فیلم سینمایی روز صفر به تهیه‌کنندگی، نویسندگی و کارگردانی سعید ملکان با حضور کارگردان، ساعد سهیلی، امیر جدیدی، مهدی قربانی و تینو صالحی بازیگر، میثم مولایی، تدوینگر، رشید دانشمند، صدا بردار، امیر ملک‌پور، طراح لباس، سهیل دانش اشرفی، طراح صحنه، پوریا ذوالفقاری، منتقد و با اجرای فرزاد حسنی، دوشنبه چهاردهم بهمن‌ماه در پردیس سینمایی ملت برگزار شد.

ملکان در پاسخ به این سؤال که چرا برای فیلم اول این سوژه سخت را انتخاب کرده و مسیری که برای پژوهش طی کرده است، گفت: این فیلم یکی از سوژه‌هایی بود که دوست داشتم و دلیل آن سختی در ساخت بود، طرح فیلمنامه برای اصفهانی بود و ما سعی کردیم آن را به زبان سینما جذاب‌تر بیان کنیم. درباره هزینه‌های این فیلم سینمایی نیز باید بگویم، قرار بود بنیاد فارابی در ساخت مشارکت کند، اما پشیمان شدند. قبل از شروع ما مجبور شدیم هزینه را بین دوستان تقسیم کنیم و من هنوز بدهکارم. رفرنس‌هایی را به ما سپردند و ما تلاش کردیم به ذهنیت آقای ملکان نزدیک شویم.

ملکان درباره ضرورت نقش اغراق شده امیر جدیدی در فیلم گفت: ما می‌خواستیم کمی از قالب‌های کلیشه‌ای و رایج بازیگری در سینمای ایران بیرون بیاییم. ما در سینمای آمریکا صحنه‌های اغراق شده زیادی می‌بینیم، اما صدایمان در نمی‌آید به این دلیل که ما در این زمینه‌ها فیلم نساخته‌ایم و این شکل بازی برای ما عادی نیست. من فکر نمی‌کنم بازی امیر جدیدی اغراق شده است.

ملکان در ارتباط با اضافه شدن یا نشدن سکانس سردار سلیمانی گفت: اصلاً اینطور نبوده است و نمایش ترور سردار سلیمانی در فیلم ما هیچ ربطی به فیلم‌برداری نداشت.

ملکان درباره انتخاب سهیلی برای نقش عبدالمالک ریگی گفت: بهترین انتخاب، سهیلی بود و او نقشش را عالی بازی کرد. توانایی ساعد سهیلی منجر به انتخاب او شد.

ملکان از انگیزه ساخت این فیلم گفت: تمام داستان این فیلم براساس واقعیت است. دوست داشتم آدم‌هایی که بدون اسم و گمنام برای امنیت کشورمان تلاش می‌کنند را روایت کنم. شخصی که در فیلم مأمور امنیتی است نیز در پایان به زندگی در میان مردم برمی‌گردد و از آن‌ها طلبکار نیست.

ملکان درباره انتخاب جدیدی توضیح داد: هر کدام شما جای ما بودید انتخاب دیگری جزء جدیدی نداشتید. اگر او این نقش را نمی‌پذیرفت این فیلم را نمی‌ساختیم و درباره ساعد هم اعتقادم همین است. همه حرکات بازیگران از ایستادن تا لهجه به درستی انجام گرفته است.

 

ملکان تصریح کرد: این فیلم یک فیلم ملی است و هیچ بخشی از آن تخیل نیست. هیچ جایی از فیلم تروریست‌ها را در سیستان و بلوچستان نمی‌بینیم و تمام مقر تروریست‌ها در پاکستان است.

کارگردان در ارتباط با سکانس‌های فیلم بیان کرد: به تازگی در سینمای ایران چنین فیلم‌هایی در حال باب شدن است. بخش‌هایی از سکانس‌ها در شهرک دفاع مقدس طراحی و ساخته شده است.

 

پوریا ذوالفقاری، منتقد این فیلم در مورد شخصیت‌پردازی گفت: بیننده در شخصیت‌پردازی این فیلم با مجموعه‌ای از اطلاعات روبه رو است که دقیق نمی‌داند با چه شخص و اطلاعاتی از کاراکتر رو به رو است. در مورد تدوین چنین فیلمی با این همه سکانس و صحنه‌های پر کشمکش نیازمند ریتم یکدست بودیم که فکر می‌کنم یکی از سخت‌ترین و بهترین کار‌های میثم مولایی بوده است.

میثم مولایی، هم درباره تدوین روز صفر توضیح داد: وظیفه تدوینگر است که در تدوین مدیریت داشته باشد و آقای ملکان با اعتمادی که داشت باعث پیشرفت و افزایش دقت من شد. تدوین این فیلم کار سختی بود به این دلیل که به دو بخش تقسیم می‌شد. در ابتدا ریتم کندتر و فضای آرام‌تری بر فیلم حاکم است، اما در نیمه دوم با ریتم تند‌تری روبه رو هستیم. این ترکیب تدوین، بیننده را آماده بخش دوم فیلم می‌کند.

مسعود فراستی در میانه نشست به دعوت حسنی پشت تریبون رفت و درباره روز صفر توضیح داد: به سینمای ایران تبریک می‌گویم. به ملکان، سهیلی و تیم موسیقی فیلم تبریک می‌گویم. جدیدی در این نقش عالی ظاهر شد. این فیلم  تکنیک دارد و افتخار می‌کنم حق مطلب ادا شده است. از نظر من بهترین فیلم جشنواره بود، البته با تدوین فیلم مشکل دارم که بعدا درباره آن صحبت خواهم کرد.

 

در ادامه ساعد سهیلی درباره ایفای نقش عبدالمالک ریگی توضیح داد: خیلی خوشحالم بعد از دو سال دوری از سینما به دلایل شخصی با این فیلم به سینما برگشتم و در اینجا حضور دارم. این نقش توفیق زیادی داشت. وقتی آقای ملکان این نقش را به من پیشنهاد داد برایم خیلی کنجکاو برانگیز بود که در مورد این نقش تحقیق کنم و بفهمم چگونه یک آدم معمولی که سی دی می‌فروشد به اینجا می‌رسد. این سوال برایم پیش آمد که این آدم چگونه به اینجا رسید.

امیر جدیدی نیز درباره نقشش گفت: کمتر پیش می‌آید که در سینمای ما چنین نقشی داشته باشیم. این نقش توانایی فیزیکی زیادی می‌خواست و دوست داشتم این نقش را بازی کنم. درضمن تمرین‌های زیادی را برای اسلحه دست گرفتن و اجرای این نقش داشتم. این کاراکتر کاملاً وطن‌پرست است و برای وطنش تلاش می‌کند. در ضمن این فیلم بسیار سخت بود و تک تک اعضا فیلم در اجرای نقش‌ها مؤثر بودند.

«ابر بارانش گرفته» دومین فیلمی بود که در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. این فیلم با سالن‌های تقریباً خالی به نمایش در آمد و برخی افرادی کمی هم که در سالن نمایش حضور داشتند، نیمه‌های فیلم سالن را ترک کردند. بعد از اتمام فیلم بسیاری از اهالی رسانه نسبت به فیلم اعتراض داشتند. نشست خبری فیلم ابر بارانش گرفته به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مجید برزگر با حضور کارگردان، مسعود امینی تیرانی مدیر فیلم‌برداری، آرمان خوانساریان، نویسنده، علی ثانی‌فر، نازنین احمدی، مزدک میرعابدینی، ارشیا نیک‌بین بازیگران، لیلا نقدی‌پری طراح صحنه و لباس، الهام صالحی، طراح چهره‌پردازی، حمیدرضا برزگر، تدوینگر، حمید جانی‌پور، عکاس، آرامه اعتمادی، منتقد همراه بود و فرزاد حسنی اجرای برنامه را بر عهده داشت.

در ابتدای این جلسه که یکی از خلوت‌ترین نوبت‌های خود را پشت سر می‌گذاشت، مجید برزگر، کارگردان فیلم با اشاره به اکران این فیلم عنوان کرد: به اکران از این منظر نگاه می‌کنم که سینمای ایران در سال‌های گذشته کم تماشاگرتر بوده است. تجربه فیلم‌های قبلی‌ام این را نشان داده که اگر فیلم‌ها درست ساخته شوند تماشاگر خاموش سینما می‌تواند به فیلم‌های ما توجه کند و اگر می‌خواهد فیلم ببیند به سراغ این دسته از فیلم‌ها بیاید.

 

برزگر در پاسخ به سؤالی درباره اکران و فروش فیلم توضیح داد: من فکر می‌کنم فیلم‌هایم را برای اقلیت و گروه خاموشی که سلیقه‌شان را دوست دارم تولید می‌کنم که البته تعدادشان کم هم نیست. تلاش من در این سال‌ها این چنین بوده و همین مسیر را رفته‌ام.

وی درباره شباهت ابر بارانش گرفته به سینمای تارکوفسکی توضیح داد: مثل هر فیلمسازی که علایقی دارد برای من هم این فیلمساز الگو است. مشخصاً در سکانس لیوان به فیلم «استاکر» تارکوفسکی ادای دین کرده‌ام و کل فیلم نیز در همین فضا است. مانند بقیه فیلم‌هایی که ممکن است در سینمای داخل یا خارج ایران ببینید من هم علایقی دارم که بدون اینکه بخواهم آن را کپی کنم مسیرشان را ادامه می‌دهم.

در ادامه نشست، برزگر با تأکید به اینکه همه ارکان فیلم به خصوص فضاسازی آن برایم اهمیت داشت افزود: ما چندین ماه برای رسیدن به این فضا موسیقی گوش کردیم و نقاشی و فیلم تماشا کردیم. برای لوکیشن عمارتی که در فیلم می‌بینید خانه‌ای ویرانه در بندر کیاشهر پیدا بود که آن را بازسازی کردیم. همه آنچه در فیلم می‌بینید محصول آن چیزی است که ما تولید کردیم. درباره موسیقی فیلم هم باید بگویم، سراسر فیلم موسیقی داشت، یک قطعه از بتهوون انتخاب کردم و همین موسیقی از ابتدا تا پایان تکرار می‌شود.

مجید برزگر درباره داستان این فیلم توضیح داد: فکر می‌کنم دو سال پیش این داستان را در چند مدل نوشتیم که در نهایت به داستانی که امشب دیدید رسیدیم. در فیلم‌های قبلی که به عنوان تهیه‌کننده یا کارگردان حضور داشتم زمان زیادی طول می‌کشید تا پول‌هایمان را جمع کنیم، برای این فیلم نیز زمان زیادی طول کشید تا بتوانیم کمک بگیریم و موفق به ساخت فیلم شویم.

وی با اشاره به فضاسازی فیلم ادامه داد: بخش زیادی از این فضاسازی به طراحی لباس و صحنه مربوط بود. من لوکیشن خاصی می‌خواستم که تقریبا یک ماه به دنبال این عمارتی که فیلمبرداری انجام شده رسیدم. تقریبا تمام خانه و بیمارستان طراحی شده است. بدون تردید همکاری‌ام با تمام عوامل این فیلم ادامه خواهد داشت، زیرا من را به تمام چیز‌هایی که فکر کرده بودم رساندند.

نازنین احمدی در پاسخ به سؤالی درباره کم بودن دیالوگ‌هایش در این فیلم توضیح داد: نقشی که به عهده داشتم کم دیالوگ نبود، آقای برزگر اولین بار که طرح را به من داد، شیفته آن شدم. او لحظه به لحظه همراه من بود و از او برای این پیشنهاد متشکر هستم.

علی ثانی‌فر با اشاره به حس و حالش در این فیلم گفت: برای بازیگری مثل من بازی در چنین فیلم‌هایی خوشایند است، دوست داشتم با مجید برزگر کار کنم و در این فیلم این تجربه برایم پیش آمد. در این فیلم نقش همسر سارا را بازی می‌کردم و مانیفست اصلی فیلم بین این دو شخصیت برقرار می‌شود و می‌خواستم این مانیفست بدون هیچ واسطه‌ای جاری شود.

 

آرامه اعتماد منتقد حاضر در جلسه بیان کرد: من طرفدار فیلم «پرویز» بودم و کار‌های آقای برزگر را دوست دارم. میل زن قصه ما به خودکشی و کشتن مریض‌هایش جالب است. نهنگ صورتی که در دریا می‌بینیم نماد زندگی است برعکس نهنگ آبی که یادآور مرگ است. این فیلم نقاط قوت زیادی دارد و مانند باقی فیلم‌ها نقاط ضعف هم در آن دیده می‌شود.

وی با ابراز خوشحالی از حضور فیلم مستقل در جشنواره افزود: در جشنواره‌ای که پر از حرف و حدیث است فیلم مجید برزگر حضور دارد که به صورت مستقل و با بودجه شخصی ساخته شده است، با خوب یا بد بودن این فیلم کاری ندارم که البته فیلم خوبی ا‌ست چیزی که برایم مهم است مستقل بودن آن است.

کارگردان فیلم ابر بارانش گرفته، همچنین درباره تفاوت صدای این فیلم در سالن سینما و استودیو عنوان کرد: چیزی که در استودیو‌ها به صورت استاندارد می‌شنویم چیزی نیست که در سالن می‌شنویم، زیرا ما هنوز به استاندارد جهانی در سالن‌های سینما نرسیده ایم. درباره مراحل تحقیقی فیلم هم باید بگویم ما برای ساخت این فیلم مشاور پزشکی داشتیم و درباره تمام نکات پزشکی که در فیلم هست تحقیق کرده بودیم و به تنهایی و بدون مشاوره در هیچ زمینه‌ای وارد نشدیم.

مسعود امینی تیرانی (مدیر فیلمبرداری) با اشاره به همکاری با مجید برزگر گفت: شانس بزرگی که برای یک فیلمبردار اتفاق می‌افتد همکاری با یک کارگردان با درک و کاربلد است، فیلمنامه را که خواندم احساس نزدیکی بیش از اندازه‌ای با آن کردم و تصمیم گرفتم در آن حضور داشته باشم.

وی ادامه داد: برای من مهم‌ترین اتفاق این بود که گاهی در زندگی اتفاقی که دوست داریم برایمان نمی‌افتد و نیاز به معجزه داریم، اگر تجربه مشابهی با این اتفاق داشته باشیم می‌توانیم خودمان را جای بازیگران بگذاریم و این رمزی بود که فیلم ابر بارانش گرفته را می‌ساخت. مجموع این عوامل باعث شد بتوانیم به یک شکل بصری برسیم.

مزدک میرعابدینی بازیگر این فیلم در ادامه گفت: همکاری با مجید برزگر باعث افتخارم بود، اولین باری است که فیلم را می‌دیدم و بازی تمام بازیگران را دوست داشتم. احساس می‌کنم مجید برزگر جایگاه قابل توجهی در سینمای هنر و تجربه داشته و تأثیر به سزایی در این عرصه به جا گذاشته است.

خوانساریان نویسنده فیلم «ابر بارانش» گرفته درباره واژگانی که در فیلمنامه نوشته شده‌اند توضیح داد: یک سری واژگان در محاوره و مکالمه روزمره به کار می‌روند مانند قطع کردن از دستگاه که به معنای پیوند عضو هستند یا بهبود از مرگ مغزی که به معنای حیات است و در این فیلم آمده‌اند، اما چون کمتر شنیده شده‌اند شاید برای مخاطب مفهوم نباشند.

آخرین فیلم در روز سوم به فیلم «آبادان یازده ۶۰» به کارگردانی مهرداد خوشبخت اختصاص داشت. این فیلم سینمایی با عکس‌العمل چندان خوب تماشاگران مواجه نشد و سالن نمایش این فیلم نیز پر نشده بود. در جلسه پرسش پاسخ این فیلم مهرداد خوشبخت کارگردان و نویسنده، حسن کلامی، تهیه‌کننده، علی‌رضا کمالی، شبنم گودرزی، ویدا جوان و حمیدرضا محمدی بازیگران فیلم، بهزاد عبدی، آهنگساز، مهدی جعفری، فیلمبرداری، سهراب خسروی، تدوینگر، محمود دهقانی، طراح چهره پردازی، جعفرمحمدشاهی، طراح صحنه، زهرا صمدی، طراح لباس و کیوان امجدیان منتقد حضور داشتند. همچنین فرزاد حسنی اجرای این جلسه را بر عهده داشت. فرزاد حسنی در ابتدای این نشست از مهرداد خوشبخت در ارتباط با ساخت اولین فیلم درباره رادیو زمان جنگ تشکر کرد.

خوشبخت درباره نگارش فیلمنامه گفت: این نسخه نهایی فیلم نیست و بعد از جشنواره، فیلم کامل می‌شود. همه بخش‌های این فیلم به واقعیت نزدیک بود و برخی از اسامی فیلم واقعی بود. به جز بیست دقیقه آخر فیلم، مابقی آن برگرفته از واقعیت بود. واقع‌گرا بودن فیلم و شخصیت‌های آن برای ما خیلی اهمیت داشت و بازی آن‌ها نباید به چشم می‌آمد. ما به دنبال این بودیم که گریم بازیگر‌ها خیلی به چشم نیاید.

خوشبخت هم در ارتباط با لهجه‌های فیلم گفت: حضور جهانگیر میرشکاری برای آموزش لهجه بسیار مؤثر بود. کتاب «فرکانس یازده ۶۰» اصلی‌ترین منبع ما بود و در کنار آن از منابع تحقیقی چند کتاب و مصاحبه با کارمندان رادیو نیز استفاده کردیم.

کارگردان فیلم بیان کرد: این فیلم در ارتباط با رسانه است و از اهالی رسانه می‌خواهم آن را حمایت کنند. ما گذشته را رها کردیم و اگر به گذشته برگردیم می‌توانیم آینده را بسازیم. البته ۱۰ نوع عقیده متفاوت در این فیلم حضور دارد و این موضوع که این ۱۰ نفر با رادیو در کنار رشادت‌های دیگر نیرو‌ها و مردم، شهر را نجات می‌دهند نشان از همدلی آن‌ها دارد.

وی از اهالی رسانه خواست این نوع فیلم را حمایت کنند و اظهار کرد: دوره تیر و توپ در فیلم‌ها گذشته است. ما برای ساخت این فیلم موفق به قانع کردن سازمان اوج شدیم پس از شما نیز می‌خواهم این فیلم را حمایت کنید مطلب بعد اینکه، قصه فیلم ما براساس چهل روز اول جنگ طراحی شده است.

خوشبخت در انتهای سخنانش تأکید کرد: من فیلمسازی هستم که به دنبال پیدا کردن سرمایه‌ای برای ساخت فیلم مقاومت مردمی بودم. از شما خواهش می‌کنم روی نکات فیلم دست بگذارید و به دنبال این نباشید که بگویید اوج فیلمی ساخته که در آن شجریان و ویگن می‌خوانند.

علی‌رضاکمالی در خصوص نقش خود در آبادان یازده ۶۰ بیان کرد: من این فیلم را بازی کردم و توضیح اضافی ندارم. حرف زدن در این‌باره به زیر متنی احتیاج دارد و من باید از آن فاصله بگیرم.

کمالی هم درباره انتخاب بازیگر‌ها گفت: این سؤال که می‌گویند چرا ستاره در فیلم نیست؟ باید بگویم ما لوکس نیستیم و ذات فیلم هم به دنبال نشان دادن آدم‌ها و شخصیت‌ها و قهرمان‌سازی آن‌ها نبود. با این توضیح، در این فیلم انتخاب بازیگران بر اساس شهرت برای فروش نبود، همچنین سازندگان فیلم به دنبال شخص محوری نبودند.

ویدا جوان در ارتباط با ایفای نقش همسر یک رزمنده بیان کرد: این نقش را دوست داشتم به این دلیل که تحولی در شخصیت کاراکتر شکل می‌گیرد. او در گیر فضای جنگ می‌شود و خود را فدا می‌کند.

شبنم گودرزی دیگر بازیگر فیلم درباره حضورش توضیح داد: به این دلیل که عاشق فضای فیلم‌های هشت سال دفاع مقدس هستم، برایم جذاب بود. نقش برای من نقش سختی بود و از من فاصله داشت.

منتقد حاضر در نشست نیز درباره فیلم تصریح کرد: سینمای ما اگرچه به فیلم‌هایی با پروداکشن‌های خاص نیاز دارد، ولی ما برای نمایش بخش ملی‌گرا‌ی سینما به فیلم‌هایی مانند «آبادان یازده ۶۰» نیاز داریم.

بهزاد عبدی در ارتباط با موسیقی فیلم توضیح داد: موسیقی فیلم در همه بخش‌های آن حضور داشت و کم حجم هم نبود. در این فیلم صدای موج رادیو تکرار شد و در آخر این موج رادیو تبدیل به موسیقی فیلم شد. در ضمن موسیقی ارمنی یکسری فواصل دارد و موسیقی فیلم ارمنی نیست. بخشی از موسیقی ارمنی در فیلم اجرا می‌شود و به دنبال بیان این موضوع بودم که نشان دهم کاراکتر با موسیقی ارمنی آشنایی دارد.

کلامی تهیه‌کننده فیلم هم درباره این فیلم گفت: در مورد انتخاب این داستان فیلمنامه‌ای را خواندم و اصل داستان و ماجرای آن را دوست داشتم به این دلیل که قهرمان بازی داشت و مقاومت مردمی رانشان می‌داد. در جنگ تنها کسانی که در خط مقدم جنگیدند دفاع‌کننده از میهن نبودند بلکه در پشت خط مقدم نیز بسیاری از افراد فداکاری کردند. ما به دنبال نشان دادن آن‌ها و یادآوری تلاش‌هایشان بودیم.

وی درباره عدم حضور بازیگران چهره در فیلم تصریح کرد: انتخاب بازیگران شناخته شده در دیده شدن فیلم مؤثر است، اما ما به دنبال گران تمام شدن هزینه فیلم نبودیم.

صمدی هم در پاسخ به این انتقاد که لباس بازیگران بیشتر از اینکه شبیه به دهه ۶۰ باشد به بسیجی‌های دهه ۹۰ شباهت دارد، گفت: ما در مرحله پیش تولید بیش از هزار عکس دیدیم و لباس‌ها از روی یکسری از عکس‌ها و براساس مستندات انتخاب شدند.

پرونده دومین روز جشنواره در سانس چهارم و پایانی با نمایش مستند‌های «جایی برای فرشته‌ها نیست» و «امتحان» بسته شد.

 

گزارش از؛ داوود کنشلو