شهروند| سرپرست جدید سازمان جنگلها میگوید تخریب جنگل در ایران از کشورهای دیگر کمتر است و در عوض بخشهای تخریبشده به قدر کافی احیا نمیشود. او میگوید شاهد حفاظت از جنگل، لکه سبز شمالی ایران است؛ هیرکانی. با این حال، در همین سالها اجرای طرحهای مختلف توسعهای در این جنگلها، منابع طبیعی را تکهتکه کرده است. سدسازی، جادهسازی، جنگلخواری، ویلاسازی و قاچاق چوب در تمام سالهای گذشته نشاندهنده این تخریب است، علاوه بر این با انتقال آب خزر به سمنان به نگرانیها اضافه شده است. اگرچه سازمان حفاظت محیطزیست اعلام کرده قرار نیست هیچ درختی قطع شود و انتقال در مسیر طرحهای قبلی اتفاق خواهد افتاد، اما اظهارنظرهای مختلفی از کارشناسان منتقد نشان از تخریب 40 تا 700 هکتار از این جنگلها دارد. به گفته خسرو شهبازی، سرپرست سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری -که پس از بازداشت رئیس این سازمان، یک ماهی است در این سمت قرار گرفته- جزئیات این طرح هنوز به سازمان جنگلها گفته نشده و معلوم نیست در صورت اجرا چند هکتار از این جنگل جهانی از بین خواهد رفت.
میخواهیم 42میلیون درخت بکاریم
قرار است سازمان جنگلها از روز پنجشنبه (چهاردهم آذر ماه) تا انتهای این ماه ۱۴میلیون نهال در نقاط مختلف کشور بکارد. دیروز در نشست خبری که به همین مناسبت در سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری برگزار شد، شهبازی در این جلسه که نخستین نشست خبریاش در کسوت رئیس سازمان بود، خبر داد بناست تا پایان سال ۳۴میلیون نهال در نقاط مختلف کشور کاشتهشود. اینطور که او میگفت سازمان میخواهد رکورد ترکیه را بشکند: «در روزهای اخیر کشور ترکیه کاشت 11میلیون اصله نهال را شروع و روز نهالکاری را هم در تقویمش ثبت کرد. ما هم دوست داریم سال آینده همین کار را کنیم و در یک روز خاص، رکورد ترکیه را بشکنیم.»
شهبازی البته بهانه این اتفاق را احیای جنگلها میداند. درحالیکه پانزدهم اسفند در تقویم ایران روز درختکاری عنوان شده، به گفته او این روز نمادین است و برای استفاده از نزولات جوی، پاییز زمان خوبی برای انتقال نهالهاست. سازمان جنگلها هم کشت پاییزه را به کشت بهاره ترجیح داده است. علاوه بر آن تغییرات اقلیمی با کاهش بارش، افزایش دما و بیابانزایی، نگرانیها را بیشتر کرده است: «شعار جهانی حرکت به سمت جهان سبز است. 169 کشور در کنوانسیون مقابله با پدیده بیابانزدایی همه در این جهت حرکت میکنند. ما هم باید در این مسیر باشیم. شرایط اقلیمی که بر دنیا حاکم شده، نشاندهنده این است که باید دست به کار شویم. من مطالعات زیادی داشتهام که نشان میدهد تا سال 2050، کاهش بارش، افزایش درجه حرارت و دیاکسیدکربن خواهیم داشت و روزهای یخبندان هم کمتر خواهد شد. به ناچار باید خودمان را با این تعییرات سازگارکنیم، تا آن زمان در پاییز و زمستان دیگر بارشهای همیشگی را نخواهیم داشت. در دهه 1340 متوسط بارندگی 300میلیمتر بوده و الان به 240 میلیمتر رسیده است. با افزایش دیاکسیدکربن، اگرچه بخشی از عمل فتوسنتز تسهیل خواهد شد، اما به دلیل درجه حرارت، طول رشد گیاهان کاهش خواهد یافت و درنهایت در سال2050 تا 100 تن افت تولید کشاورزی خواهیم داشت. بنابراین مطمئنیم اقلیم درحال تغییر است و ما که در کمربند خشک دنیاییم، باید اقدامات ویژه انجام دهیم.»
سرپرست سازمان جنگلها آماری از برنامه کاشت هم گفت: « باید سطح جنگلها را تا 6میلیون هکتار افزایش دهیم. ۱۴میلیون و 690هزار اصله درخت در ۴۲هزار و ۳۹۰ هکتار از اراضی جنگلی، بیابانی و مراتع در ۲۴۶ شهرستان و ۳۱ استان کشور کاشته خواهد شد که از این میزان سهم جنگل و زراعت چوب 9میلیون و 728هزار و 420 اصله نهال و سهم اراضی بیابانی 3میلیون و 637هزار و 260 اصله است و در مراتع مشجر کشور هم یکمیلیون و 108هزار و 800 اصله درخت کاشته خواهد شد.» بر این اساس اگرچه برنامه کلی این است که 42میلیون درخت کاشته شود، اما از این تعداد تا پایان سال 34میلیون کاشته خواهد شد. به گفته او تشکلها اعلام آمادگی کردهاند و مردم هم میتوانند به کمک بیایند. وعده 14میلیون عملی شود، چالهکنی بیشتر نهالها انجام شده و استانها از 20 روز گذشته کاشت را شروع کردهاند.
بر اساس اطلاعات عنوانشده در این نشست بودجه این نهالکاری از بخشهای مختلف تأمین خواهد شد؛ از بودجه 100میلیون یورویی مقابله با پدیده گردوغبار حدود 26.4میلیون یوروی آن سهم سازمان جنگلهاست، همچنین بودجه صیانت از جنگلهای شمال و زاگرس و صندوق توسعه ملی. اینطور که شهبازی عنوان کرد انتظار این است که سالانه 100میلیون یورو برای توسعه جنگل و بیابانزدایی در برنامهها در نظر بگیرد. شهبازی در پایان حرفهایش گفت: «به ناچار تخریب در جنگلها اتفاق میافتد؛ جادهسازیها، راهآهن، آفات و بیماریها، رعدوبرق، زمینلغزش، سیل و آتشسوزی، اینها اجتنابناپذیر است و در تمام دنیا هم رخ میدهد. ما علاوه بر حفظ جنگلهای موجود باید جنگل را احیا کنیم. کاشت 14میلیون نهال آغاز حرکت ما است. همین که این تفکر را تغییر دهیم و بدانیم در پاییز هم میشود جنگلکاری کرد، پیشرفت است.»
آمار احیای جنگل کم است
از نگاه سرپرست سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری تخریب جنگل در تمام دنیا رخ میدهد و البته در ایران کمتر: «باید از ملت ایران که توانسته جنگلهای هیرکانی - این میراث گرانبهای بازمانده از دوران سوم زمینشناسی که در دنیا کم نظیر است- را حفظ کند، تشکر کرد. تخریب جنگلهای ما نسبت به دنیا خیلی کم بوده است. تمام کشورها را اگر بررسی کنید، به غیر از آمازون و بخشی از آفریقا که جنگلهای بکر و غیرقابل دسترسی دارند، عمده کشورهای اروپایی یک دور جنگلهایشان تخریب شده است. ژاپن را در نظر بگیرید که بعد از جنگ جهانی دوم همه جنگلها را تخلیه و نابود کردند. بعضی کشورها حتی آمدند از جنگلهای هیرکانی ما به سرزمینهایشان بردند و جنگل را توسعه دادند. ما خوب حفاظت کردیم، البته نه خیلی خوب.» به گفته او اگرچه گزارشهایی داریم که نشان میدهد تخریب جنگل را تجربه کردهایم، اما در عین حال احیای جنگل بسیار پایین بوده است. این درحالی است که اگر معادل دو یا سه برابر تخریبی که درحال حاضر داریم، کاشت انجام میشد، هر قسمت از جنگل مثل فرشی کهنه رفو میشد: «اگر لکهها را رفو میکردیم، به این روز نمیافتادیم. قوانین ما به هیچ عنوان اجازه نمیدهد جنگل تخریب شود، مگر جایی که اجتنابناپذیر باشد؛ مثلا جاده دسترسی بخواهد و دیگر هیچ راهی نباشد. در تمام دنیا همین است، پیشرفتهترین کشورها هم اگر بخواهند جاده یا ریلی بکشند، سعی میکنند کمترین تخریب اتفاق بیفتد. ما همین تلاش را میکنیم، هرچند در کشور ما شاید کمی تخریب روال باشد، اما امیدواریم برنامهریزی کنیم که قطع درختان را به حداقل برسانیم.» به گفته سرپرست سازمان جنگلها، سالانه بهطور متوسط 13هزار پرونده تخلف در حوزه جنگلها و منابع طبیعی به نتیجه میرسد و اکنون 100 تا 150هزار پرونده در دادگاهها در نوبت رسیدگی است.
از طرح انتقال خزر هیچ نمیدانیم
شهبازی در این جلسه گفت: «جنگل خط قرمز ما است و به هیچ عنوان نه اجازه تغییر کاربری میدهیم، نه تخریب.» او در پاسخ به «شهروند» درباره سرنوشت انتقال آب خزر به سمنان و اظهارنظرهای مختلف درباره آمارهای تخریب جنگلهای هیرکانی با اجرای این پروژه، اظهار بیاطلاعی کرد: «از روزی که من در این سمت قرار گرفتهام، هیچکس درخصوص انتقال آب خزر به سمنان درخواستی از من نداشته است. از معاونان هم پیگیری کردم و گفتند تا امروز هیچ درخواستی به سازمان جنگلها وصول نشده و کسی هم از ما نخواسته است. از اطلاعات پیوست زیستمحیطی زیر نظر سازمان حفاظت محیطزیست بیخبرم و هر چه میدانم در رسانهها خواندهام.» او با بیان اینکه پروژه انتقال آب خزر از دو دهه پیش مطرح بوده و به سرانجام نرسیده است، ادامه داد: «در نهایت اگر قرار باشد هر طرحی از جنگل بگذرد، باید کمترین آسیب به آن برسد. همین امروز نامهای برای خط دوم راهآهن تهران به مشهد به ما داده شد و درخواست کردیم مسیرهای مورد نظر را اعلام کنند تا مسیری که کمترین آسیب را به جنگل میرساند، بشناسیم، چون درنهایت نمیتوانیم جلوی راهآهن را بگیریم. اگرچه درباره خزر تا امروز هیچ درخواستی به ما وصول نشده، اما اگر قرار بر انتقال آب از دل جنگلهای هیرکانی باشد، باید ما در جریان قرار بگیریم. درحال حاضر نه میدانیم مسیرش کجاست، نه در مسیرها چه سطح تخریبی خواهد داشت.»
تا پایان امسال درختهای جدید به کمک محیطزیست میآیند
وعده کاشت 34میلیون نهال در ایران
سازمان جنگلها در دو هفته 14میلیون نهال میکارد
صاحبخبر -
نظر شما