به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، نزدیک به سه سال ونیم پس از برگزاری همه پرسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) هنوز آینده این اقدام سیاسی که باعث سقوط چند دولت در بریتانیا شد مشخص نیست. با وجود وعده انتخاباتی محکم «بوریس جانسون» نخست وزیر این کشور مبنی بر خروج قطعی انگلستان از اتحادیه اروپا در پایان ماه اکتبر اما نمایندگان مجلس این کشور در یک رای گیری اولیه، همه رشته های وی را پنبه و دفتر نخست وزیری را مجبور کردند تا برای یک بار دیگر درخواست تعویق اجرای برگزیت را به بروکسل ارائه دهد.

در واقع ارائه درخواست مهلت اضافه به لندن، شکستی بزرگ برای بوریس جانسون به شمار می رود زیرا برخلاف همه قول ها نه تنها وی نمی تواند برگزیت را تا کمتر از دو هفته دیگر اجرایی کند بلکه جایگاه سیاسی و طرح جدید وی هم در ساختار قانونی بریتانیا به شدت متزلزل و پرابهام شده است. اکنون مشخص شده است که توافق اخیر وی با رهبران اروپایی هم به مذاق نمایندگان پارلمان چندان خوش نیامده و در واقع حضور سه ماهه در ساختمان شماره ۱۰ داونینگ نیز هیچ دستاورد قابل ذکری تاکنون نداشته است.

این درحالی است که در جلسه فوق العاده روز شنبه پارلمان، نمایندگان حتی اجازه بررسی و رای گیری در مورد توافق تازه جانسون را ندادند و اصلاحیه ای را به رای گذاشتند که اعلام تصمیم نهایی آن ها را به آینده ای نامشخص موکول کرد. همین شکست نخست وزیر در مقابل پارلمان که با سرافکندگی و نارضایتی جانسون همراه بود، باعث شد تا وی نامه تقاضای تعویق را بدون امضا به بروکسل ارسال کرد.

سفیر انگلیس در اتحادیه اروپا امضا نشدن نامه تمدید مهلت برگزیت را به دلیل مخالفت شدید جانسون با این موضوع اعلام کرد. براساس این نامه، لندن برای سومین بار در سال جاری از بروکسل درخواست کرد تا برای چند ماه یعنی تا پایان ماه ژانویه موضوع اجرای برگزیت را به تعویق بیاندازد.   

نگرانی از توافق های بعدی لندن با بروکسل و  بی اعتمادی به نخست وزیر در زمینه پیامدهای موافقت مجلس با توافق کنونی وی (برگزیت بدون تاخیر) باعث شد تا بسیاری از نمایندگان پارلمان با دید منفی به تلاش های نخست وزیر بنگرند. آن ها همه چیز را به شفافیت کامل و مشخص شدن کل توافق و اقدامات جانسون موکول کردند. با این حال جانسون امیدوار است اتحادیه اروپا این نامه بدون امضا و درخواست درون آن را رد کند تا در این صورت راه برای نخست وزیر برای به اجرا گذاشتن خواسته هایش با موانع کمتر باز شود.  

جدال سیاسی در لندن

نخست وزیر بریتانیا همراه با نامه بدون امضای درخواست تعویق، نامه دیگری را هم به بروکسل ارسال کرد که در آن بر خواست قلبی خود برای خروج از اتحادیه تا ۳۱ اکتبر تاکید کرد. وی اما همزمان اعتراف کرد که مجبور به تن دادن به خواست پارلمان شده است. خبرگزاری «رویترز» آورده است: در دوره ای که جانسون با پارلمان انگلستان درگیر مشاجره هستند این اتحادیه اروپا است که مدیریت زمان را در دست دارد و تکلیف را روشن می کند. مخالفت مجلس انگلیس با رای گیری در مورد توافق جدید برگزیت، جانسون را مجبور کرد بار دیگر از اتحادیه وقت بگیرد.

 تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند توافق‌های مورد نظر جانسون درآمد سرانه انگلیسی‌ها را بین  ۲.۵ تا ۳.۳ درصد کاهش می دهد. نشریه «پلیتیکو» نیز در گزارشی به فشار پارلمان بر نخست وزیر برای تمدید این دوره اشاره داشت و افزود بسیاری گمان می کردند که طرح جانسون برای خروج از اتحادیه اروپا می تواند رای لازم را کسب کند اما نمایندگان مانع این امر شدند. با این حال جانسون در جلسه پارلمان تاکید کرد در طول هفته بعد، طرح توافق تازه خود با بروکسل را به مجلس ارائه خواهد کرد. این سخنان ناراحتی نمایندگان را به همراه داشت به گونه ای که «جرمی کوربین» رهبر حزب رقیب (کارگر) خطاب به وی عنوان داشت «نخست وزیر باید از قانون تبعیت کند و او دیگر نمی تواند از اهرم فشار برگزیت بدون توافق برای جلب نظر نمایندگان در حمایت از طرح خود استفاده کند.»

جانسون مدعی شد در توافق تازه تا حدود زیادی توانسته است چالش ها در موضوع مرزهای ایرلند شمالی را حل کند. وی عنوان داشت با این توافق مردم ایرلند مسئول قوانین خود خواهند بود و در مرز بین دو  ایرلند سازوکاری برای کنترل تجارت به کار گرفته می شود.

«آناند منون» استاد امور اروپایی در دانشگاه کینگز لندن اعتقاد دارد «شرایط کنونی اوج آسیب پذیری بوریس جانسون را نشان می دهد. او در زمینه پاسخ دادن به انتقادها از توافق جایگاه متزلزلی دارد.»

مخالفان جانسون به ویژه حزب کارگر تصمیم دارند از طریق مخالفت با طرح جدید نخست وزیر، موجبات شکست وی را پایه گذاری و زمینه را برای برگزاری همه پرسی دوم در مورد تغییر مسیر برگزیت فراهم کنند. به گزارش روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» این توافق تازه از سوی نمایندگان حزب اتحادگرای دموکراتیک ایرلند شمالی هم به چالش کشیده شد. آن ها اعلام کردند از توافق فوق حمایت نمی کنند حال آنکه جانسون برای حفظ اکثریت در پارلمان به حمایت ۱۰ نماینده این حزب نیازمند است. این نمایندگان تاکید دارند توافق جانسون به اقتصاد ایرلند آسیب جدی وارد می کند.  علاوه بر تضعیف اقتصاد انگلیس، خروج بدون توافق ممکن است پیامدهای منفی عمیقی همچون توقف تجارت، کاهش اقلام دارویی و ناآرامی در ایرلند شمالی را به همراه داشته باشد. 

برخی تحلیلگران طرح جانسون را عاملی برای تضعیف اقتصاد انگلستان می دانند زیرا طرح وی چندان تفاوتی با برگزیت بدون توافق ندارد. بر این اساس طرح تازه از درآمد سرانه انگلیسی ها به میزان ۲.۵ درصد (نسبت به زمانی که بریتانیا در اتحادیه اروپا حضور دارد) کم می کند. برخی ارزیابی ها این کاهش را در صورت خروج بدون توافق لندن از اتحادیه اروپا تا سطح ۳.۳ درصد هم بیان کرده اند.

علاوه بر این، خروج بدون توافق ممکن است پیامدهای منفی دیگری همچون توقف تجارت، کاهش دارو و ناآرامی در ایرلند شمالی را به همراه داشته باشد.

موضع نامشخص اروپا

معمولا در روزهای شنبه پارلمان انگلستان جلسه ای را تشکیل نمی دهد اما محدود بودن زمان، ترس از اقدامات جانسون در کنار اهمیت موضوع موجب شد تا در تحولی کم سابقه در طول حدود چهار دهه اخیر، نمایندگان در این روز تشکیل جلسه دهند. حال ۲۷ عضو اتحایه اروپا باید در مورد خروج یا تمدید تعویق برگزیت تصمیم بگیرند. این رهبران تا چند روز دیگر در استراسبورگ تشکیل جلسه خواهند داد. اتحادیه اروپا امیدوار است در چند هفته آینده اوضاع سیاسی در لندن تا حدود زیادی آرام و باثبات شود و این کشور بتواند برنامه خود برای برگزیت را مشخص و منظم پیگیری کند.

بسیاری از تحلیلگران بر بی ثمر بودن تلاش های جانسون در اجرای برگزیت تا پایان اکتبر تاکید دارند. با وجود مخالفت برخی کشورهای پرقدرت اروپایی، از آنجا که رهبران این اتحادیه با خروج بدون توافق انگلستان موافق نیستند، به نظر نمی رسد با درخواست تازه لندن مخالفت جدی صورت بگیرد. از سوی دیگر در این معادله جانسون نیز به اهداف خود نخواهد رسید و باید به خواسته نمایندگان تن بدهد.

البته پیش از جلسه پارلمان، مخالفت ها با تمدید مهلت لندن در اروپا شنیده می شد؛ حتی کاخ الیزه اعلام کرده بود چندان با این کار موافق نیست. اما بعد از روز شنبه، پاریس همه چیز را به مشورت با دیگر شرکای اروپایی خود منوط کرد.

به عقیده کارشناسان نمی توان با اطمینان از موافقت ۲۷ کشور اروپایی با درخواست انگلیس سخن گفت. به نوشته خبرگزاری رویترز ، لندن در دوره قبل تاکید کرده بود که برای بار آخر خواستار تعلیق اجرای برگزیت می شود و دیگر آن را تکرار نمی کند. حال ممکن است تنها به دلیل فنی اروپایی ها با تمدید این دوره زمانی به مدت یک ماه و تا پایان نوامبر موافقت کنند تا همچنان اهرم فشار را بر لندن حفظ کنند که به یک توافق نهایی رضایت دهد.