به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، رای 11 قاضی دادگاه عالی بریتانیا مبنی بر غیرقانونی بودن تعلیق پارلمان به دست نخست وزیر بر پیچیدگی تحولات این کشور به ویژه در پرونده خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا(برگزیت) افزوده است. همچنین این اقدام که برخی تحلیلگران آن را تاریخی هم دانسته اند موقعیت بوریس جانسون نخست وزیر انگلستان را لرزان تر از قبل کرد.

این رای به طور کامل برخلاف خواسته و سیاست بوریس جانسون بوده است که مدتی قبل با جلب نظر ملکه، دستور تمدید تعطیلات تابستانی مجلس عوام (تا 5 هفته) را صادر کرد. وی با این اقدام در تلاش بود که موانع قانونی در زمینه اجرایی سازی قطعی و کامل برگزیت و حتی خروج بدون توافق را از پیش روی دولت بردارد. جانسون که اکنون برای شرکت در نشست سازمان ملل در نیویورک به سر می برد، تلاش داشت به نوعی با دور زدن مجلس برنامه های خود برای خروج از اتحادیه را تا پایان ماه اکتبر قانونی و مصوب کند.

واکنش ها به رای دادگاه

شخصیت های سیاسی در این کشور اما دیدگاه های گوناگونی را بیان داشته اند و تقریبا تنها حامیان برگزیت از این اقدام قضایی ناخرسند شدند. نخست وزیر انگلستان ضمن ابراز نارضایتی از رای دادگاه، عنوان داشت که به آن احترام می گذارد. «جان برکو» رئیس مجلس هم روز گذشته از نمایندگان خواست تا هر چه زودتر در پارلمان نشست های خود را آغاز کنند و در گام نخست به موضوع برگزیت بپردازند. «جرمی کوربین» رهبر حزب کارگر هم  ضمن استقبال از رای دادگاه تلاش های بوریس جانسون را نمونه ای از سوءاستفاده وی از قدرت و به نوعی توهین به دموکراسی تفسیر کرد.

به نوشته روزنامه «گاردین» بسیاری از کارشناسان و مقامات در قاره سبز به این باور رسیده اند که حال کار نخست وزیر بریتانیا برای خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا سخت شده است. مقام های این اتحادیه معتقدند جانسون کنترل شرایط را از دست داده است و قادر نخواهد بود بریتانیا را از این وضعیت خارج کند.

با اینکه اتحادیه اروپا اعلام کرد که در مسائل داخلی و قانونگذاری لندن دخالتی نمی کند اما «گای ورهوفشتات» هماهنگ کننده برگزیت در پارلمان اتحادیه اروپا در یک پیام توئیتری، رای دادگاه را نفس راحت بزرگی برای برگزیت دانست که نشان داد در انگلستان هنوز قانون حاکم است.

«دیوید ساسولی» سخنگوی پارلمان اروپا  هم این رای را تصمیم مهمی ارزیابی کرد زیرا به اعتقاد وی هر توافقی در مورد برگزیت نیازمند تصویب پارلمان های انگلستان و اتحادیه اروپا است.

در طرف مقابل اما حامیان جانسون استدلال می کنند که رای دادگاه عالی جایگاه نخست وزیر در مذاکرات خروج با اتحادیه اروپا را تضعیف می کند. طبق تحلیل روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» اگرچه شکاف عمیقی میان دوطرف (انگلستان و اتحادیه اروپا) وجود دارد، اما محکومیت جانسون در دادگاه جایگاه وی در بریتانیا را هم به ویژه در دوره ای که محبوبیت چندانی ندارد، لکه دار کرده است.

آینده مبهم جانسون و برگزیت

بسیاری از تحلیلگران از روزهای سخت جانسون به ویژه در پرونده برگزیت سخن می گویند. این شرایط نه تنها برنامه ریزی  نخست وزیر برای برگزیت سخت را برهم زد بلکه موقعیت و جایگاه سیاسی وی را هم به شدت متزلزل ساخته است.

روزنامه «فایننشال تایمز» بر این باور است که رای دادگاه هرج و مرج ناشی از برگزیت را گسترده تر می کند. در روزهای اخیر البته این اتهام نیز علیه جانسون مطرح شده است که سخنان و توصیه های وی باعث گمراه شدن ملکه گردیده است که در نهایت به کسب مجوز تمدید تعطیلات مجلس منجر شد. همین موضوع باعث شد درخواست ها برای برکناری یا استعفای نخست وزیر هم بیشتر شود. با این حال جانسون در این زمینه اظهارنظری نکرده است.

گفتنی است تصمیم گیری در مورد قانونی بودن توصیه های جانسون به ملکه نیز به عهده دادگاه این کشور است. اگر دادگاه اعلام کند که این عمل غیرقانونی بود، این بدان مفهوم است که پارلمان باید تشکیل جلسه دهد و موضوع گمراه کردن یا فریب ملکه را هم بررسی کند. البته این موضوع به شدت به ادبیات 11 قاضی و حکم دادگاه بستگی دارد. بسیاری از مخالفان برگزیت و 70 نماینده مجلسی که موضوع را به دادگاه عالی کشاندند اعتقاد دارند این توصیه غیرقانونی بود و به همین دلیل دستور جانسون باطل شد.

از طرف دیگر به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران رای دادگاه آینده برگزیت را پیچیده تر کرد. روزنامه «نیویورک تایمز» بر این باور است با غیرقانونی خوانده شدن تصمیم جانسون ممکن است آشفتگی سیاسی در لندن بیشتر شود. 

طبق تحلیل فوق جانسون چنین اقدامی را با هدف قطعی سازی خروج از اتحادیه تا پایان ماه اکتبر انجام داد و می خواست با هر هزینه ای پرونده را به سرانجام برساند. این گزارش افزود این کار برای کم کردن قدرت نمایندگان مجلس صورت گرفت زیرا بسیاری از آن ها به شدت با رویکردهای جانسون مخالف هستند.

همزمان با این موضوع که نمایندگان اعلام کرده اند اولین جلسه را روز چهارشنبه برگزار می کنند، درخواست ها برای کناره گیری نخست وزیر هم تندتر و بیشتر شده است به همین دلیل برخی پیش بینی می کنند سفر جانسون به مقر سازمان ملل در آمریکا ناتمام پایان یابد و وی مجبور شود زودتر به لندن باز گردد.

علاوه بر این در واقع رای دادگاه ضربه مهم سیاسی به نخست وزیر انگلیس هم وارد کرد. این درحالی است که وی پیش از این هم با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می کرد. از جهتی دیگر اما این یک نقطه عطف مهم نیز بود زیرا معمولا دادگاه ها در بریتانیا خود را از مسائل سیاسی دور می کنند و در آن دخالتی ندارند. این رای دلیلی قابل اعتنا است که نشان می دهد موضوع مناقشه برانگیزی همچون برگزیت بسیاری از نهادهای عمومی  این کشور را درگیر کرده است.

حال پرسش اساسی آن است که آینده جانسون پس از چند مرحله شکست در پارلمان و حتی باتوجه به موقعیت سست وی در حزب محافظه کار چگونه رقم خواهد خورد. به نوشته نیویورک تایمز، «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا که از بسیاری جهات شبیه جانسون است وی را دلگرم کرده است. ترامپ به نخست وزیر انگلیس اظهار داشت که دادگاه عالی آمریکا هم در چند مورد علیه وی اقدام کرده بود اما با اینحال وی هنوز در منصب خود باقی مانده است.

از سوی دیگر برخی پیش بینی می کنند که شاید جانسون به فکر برگزاری انتخابات سراسری باشد اما به نظر نمی رسد این طرح بتواند در مجلس نظر مثبت دو سوم نمایندگان را جلب کند. شرایط برای جانسون به شدت سخت شده و تاحدودی زیادی دستان وی برای اقدام آزادانه بسته است. جرمی کوربین رهبر حزب کارگر انگلیس و از مهمترین مخالفان جانسون بر این باور است که نخست وزیر کشور را به درستی رهبری نکرده است و به همین دلیل نام وی به عنوان فردی که دارای کوتاه ترین دوره نخست وزیری در انگلستان است، ثبت خواهد شد.