معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری گفت: تجارت غیرقانونی آثار تاریخی فرهنگی و هنری متعلق به کشورهای دارای پیشینه تاریخی کهن نظیر ایران، پس از تجارت مواد مخدر و اسلحه در رتبه سوم و یکی از پر سودترین تجارت‌های غیرقانونی در سطح جهان است.

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ محمد حسن طالبیان در مراسم رونمایی از مجموعه اشیای تاریخی خوروین گفت: امروزه خرید و فروش اموال فرهنگی تاریخی رو به افزایش است و همگان از سرقت، غارت و ورود و صدور غیرقانونی اموال فرهنگی تاریخی به ویژه از کشورهای دارای تمدن های غنی و کهن نظیر ایران – یونان- ایتالیا- مصر- عراق و افغانستان آگاه هستند.

وی ادامه داد: موزه‌ها، مجموعه‌های عمومی و خصوصی، ابنیه تاریخی و مذهبی و سایت‌های باستان‌شناسی در سراسر جهان از گزند این گونه تهدیدات مصون نبوده و نیستند. امروزه متاسفانه تجارت غیرقانونی آثار تاریخی فرهنگی و هنری متعلق به کشورهای دارای پیشینه تاریخی کهن نظیر ایران، پس از تجارت مواد مخدر و اسلحه در رتبه سوم و یکی از پرسودترین تجارت‌های غیرقانونی در سطح جهان است.

طالبیان اظهار کرد: بدین منظور و برای جلوگیری از خروج غیرقانونی اموال فرهنگی تاریخی کشورها در شانزدهمین اجلاس عمومی یونسکو که در تاریخ 12 تا 14 نوامبر سال 1970 در مقر یونسکو در شهر پاریس برگزار شد، کنوانسیونی در خصوص شیوه‌های مناسب برای ممانعت و جلوگیری از ورود، صدور و انتقال غیرقانونی مالکیت آثار تاریخی فرهنگی در 26 ماده به تصویب رسید. طبق مفاد این کنوانسیون حفاظت از میراث فرهنگی تنها هنگامی موثر خواهد بود که همکاری تنگاتنگی میان کشورها درسطح ملی و بین‌المللی وجود داشته باشد.

معاون سازمان میراث فرهنگی اظهار کرد: علاوه بر کنوانسیون 1970 و با توجه به ابراز نگرانی کشورهای عضو یونسکو از تجارت غیرقانونی اشیای تاریخی فرهنگی و خسارت جبران‌ناپذیری که از این طریق به آثار و میراث فرهنگی ملی و بومی کشورها وارد خواهد آورد، کنوانسیون یونیدروا در خصوص اشیای فرهنگی تاریخی مسروقه یا آثاری که بصورت غیرقانونی صادر شده‌اند در 24 ژوئن سال 1995 در رم ایتالیا به تصویب کشورهای عضو رسید.

طالبیان گفت: در این راستا کشور جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر این معاهدات بین‌المللی نسبت به شناسایی اشیای تاریخی فرهنگی که به صورت غیرقانونی از کشور خارج و یا از موزه‌ها سرقت شده‌اند، پرداخته و جهت استرداد آنها تلاش‌های بی‌وقفه‌ای را آغاز نموده است. در این خصوص می‌توان به پرونده‌های موفقی همچون استرداد 118 اثر از اشیای محوطه باستانی جیرفت از لندن در سال 1383 که در فرودگاه هیترو لندن توقیف شده بود و همچنین 18 اثر دیگر از منطقه جیرفت از لندن در سال 1391 و کاشی‌های امامزاده‌ای از شهرستان آمل که به صورت غیرقانونی به کشور انگلستان منتقل شده بود و استرداد تعدادی از آثار تاریخی ایران که به صورت غیرقانونی به کشور امارات متحده عربی منتقل شده بود، نیز اشاره نمود.

وی افزود: آخرین اقدام جمهوری اسلامی ایران استرداد 349 اثر تاریخی متعلق به منطقه باستانی خوروین است که به صورت غیرقانونی به کشور بلژیک منتقل و پس از قریب به 33 سال تلاش حقوقی ایران، نسبت به استرداد آنها اقدام شد. کشور جمهوری اسلامی ایران با توجه به معاهدات بین‌المللی و احترام به مالکیت قانونی کشورهای عضو به داشته‌های تاریخی و فرهنگی کشورها نسبت به اعاده آن دسته از آثار تاریخی فرهنگی که به صورت غیرقانونی به ایران منتقل شده‌اند اقدام نموده است. در این خصوص می‌توان به اعاده آثار تاریخی کشور افغانستان که پس از حکومت طالبان به صورت غیرقانونی وارد ایران شده بود. در دوره ریاست جمهوری آقای کرزای نیز آثار فرهنگی هنری کشور کویت که پس از جنگ خلیج فارس و در پی تهاجم عراق به کویت به صورت غیر قانونی به ایران منتقل شده بود اشاره کرد.

طالبیان تصریح کرد: همچنین جمهوری اسلامی ایران با توجه به جنگ اخیر در کشور عراق نسبت به شناسایی و توقیف آثار تاریخی کشور عراق که احتمال ورود آنها به ایران وجود دارد، اقداماتی را انجام داده است و اعتقاد راسخ دارد که آثار تاریخی فرهنگی هر کشوری اصلی‌ترین عناصر اساسی تمدن و فرهنگ ملت‌ها بوده و ارزش حقیقی آنها را زمانی می توان درک نمود که این آثار در بستر تاریخی و محیطی خود و مکان به وجود آمدنشان جستجو کرد.

وی گفت: ایران ورود، صدور و انتقال غیرقانونی مالکیت آثار تاریخی فرهنگی را مانعی بر سر راه تفاهم متقابل ملت‌ها دانسته و همکاری کلیه کشورها را در این خصوص خواستار است. امید است که تمامی کشورهای جهان با احترام به فرهنگ‌های گوناگون ملی و بومی موجود در جهان نسبت به حراست و نگهداری آنها تلاش نموده و نسبت به شناسایی و شناخت آنها در دهکده جهانی برای ایجاد تفاهم و همزیستی مسالمت‌آمیز مابین ملت‌ها اقدام نمایند.