محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران در پیامی توئیتری با اشاره به توقیف یک نفتکش حامل نفت ایران توسط انگلیس نوشت: برخلاف دزدی دریایی در تنگه جبلالطارق، اقدام ما در خلیج فارس اجرای قوانین بینالمللی کشتیرانی دریایی است
جدال دیپلماتیک تهران و لندن بر سر توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق این بار با توقیف یک نفتکش انگلیسی در آبهای تنگه هرمز ابعاد تازهای یافت. جمعه شب یک نفتکش بریتانیایی موسوم به «استینا ایمپرو» بهعلت رعایت نکردن قوانین و مقررات بینالمللی دریایی از سوی نیروهای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در تنگه هرمز توقیف شد. همزمان برخی گزارشها از آن حکایت میکرد که نفتکش دیگری تحت عنوان «مصدر» با پرچم لیبریا که در اختیار بریتانیاست در خلیج فارس به سوی بندر لنگه ایران تغییر مسیر داده است که این خبر در همان ساعات اولیه تکذیب و اعلام شد که این نفتکش به مسیر خود به سمت عربستان سعودی ادامه داده است.
بنا به گفته منابع آگاه در توضیح این ماجرا نفتکش انگلیسی «استینا ایمپرو» به دلیل عدم رعایت قوانین بینالمللی در انتخاب مسیر ورود به تنگه هرمز و به خطر انداختن امنیت تردد کشتیرانی و همچنین برخی تخلفات دیگر با درخواست این سازمان به سمت آبهای ایران هدایت شده است. یک منبع مطلع در گفت وگو با «نورنیوز» اعلام کرده است کشتی نفتکش انگلیسی باعدم رعایت اصل عبور بی ضرر از تنگه هرمز، امنیت تردد کشتیرانی در این منطقه را به خطر انداخت. این نفتکش برخلاف قوانین بینالمللی از مسیر خروجی وارد تنگه هرمز شد و با خاموش کردن سیستم A.I.s کشتی که اقدامی خطرناک محسوب میشود به هیچ یک از اخطارهای ارائه شده توجه نکرد. این مقام مطلع افزود: «علاوه بر موارد ذکر شده، این کشتی با وارد کردن پسماند نفت موجود در مخازن خود موجب ایجاد آلودگی شدید و لطمه زدن به محیط زیست خلیج فارس به عنوان یک دریای بسته شده است.»
به دلیل تخلفات متعدد این شناور، سازمان بنادر و دریانوردی جمهوری اسلامی ایران خود از نیروی دریایی سپاه خواست تا این شناور را توقیف و به سمت اسکله سازمان بنادر و کشتیرانی هدایت کند که این درخواست با حضور و اقدام به موقع شناورهای سپاه انجام گردید. در همین حال الله مراد عفیفیپور، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان هم با بیان اینکه نفتکش انگلیسی برای بررسی ابعاد، جوانب و علل برخورد با شناور صیادی، وارد لنگرگاه بندرعباس شده است، افزود: «این نفتکش 23 خدمه دارد که همه در کشتی هستند.» الله مراد عفیفیپور ضمن اشاره به اینکه این نفتکش تحت پرچم کشور انگلیس است و ۲۳ نفر خدمه دارد، گفت: «این شناور ۱۸ نفر خدمه هندی دارد و پنج خدمه هم از کشورهای روسیه، فیلیپین و لتونی و غیره هستند، البته کاپیتان نفتکش، هندی است اما شناور تحت پرچم انگلیس فعالیت میکند.» مدیرکل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان ادامه داد: «از نظر ایمنی باید خدمه در کشتی بمانند و در حال حاضر همه ۲۳ خدمه در نفتکش هستند.»
لندن: حساب شده پاسخ میدهیم
توقیف نفتکش انگلیسی چنانکه انتظار میرفت، با واکنش مقامهای بریتانیایی روبه رو شد. جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا در مواضعی مدعی جویانه تهدید کرد لندن به اقدام نیروهای ایرانی در توقیف نفتکش بریتانیایی پاسخی حسابشده، اما قدرتمند خواهد داد.هانت خبر داد که درباره شرایط به وجود آمده با مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده، گفتوگویی داشته و همچنین گفتوگویی نیز با همتای ایرانی خود، محمدجواد ظریف خواهد داشت. علاوه بر این سخنگوی دولت بریتانیا از کشتیهای این کشور خواست به طور موقت از تنگه هرمز دوری کنند. سخنگوی دولت بریتانیا با اشاره به نشست اضطراری کابینه با تکرار برخی مواضع ادعاجویانه اعلام کرد: «ما به کشتیهای بریتانیایی توصیه کردهایم که به طور موقت از منطقه دور بمانند.» از سوی دیگر فرانسه نیز ضمن ابراز همبستگی کامل با بریتانیا، از ایران خواست نفتکش توقیفشده را سریعاً آزاد کند.
نفتکش بریتانیایی در حالی توقیف شده که نیروی دریایی بریتانیا دو هفته پیش یک نفتکش ایرانی موسوم به«گریس ١» را در تنگه جبلالطارق توقیف کرد. ایران توقیف نفتکش خود را راهزنی دریایی خواند و گفت این اقدام بی پاسخ نخواهد ماند. شاید به همین دلیل بود که وزیر خارجه بریتانیا در یکی دیگر از موضعگیریهای خود درباره توقیف نفتکش ایرانی این چنین گفت: «ما به دنبال یافتن راهی برای حل موضوع گریس 1 ایران در جبل الطارق هستیم اما ایمنی کشتیرانی خود را نیز تضمین خواهیم کرد.»
اینک در شرایطی که توقیف نفتکش انگلیسی به اقدام تلافی جویانه ایران تعبیر شده است، اما به نظر میرسد که نیروهای نظامی ایران با استناد به یک اصل قانونی که تابع قوانین مرکز کنترل دریایی است، نفتکش انگلیسی را به سمت آبهای ایران هدایت کردهاند. به این ترتیب که نفتکش مورد نظر با خودداری از ارائه اطلاعات مربوط به سفر خود و بدون توجه به هشدار مرکز کنترل دریایی ایران، قصد عبور از آبهای سرزمینی را داشته است که در نهایت بنا به خواست این مرکز دریایی، نیروهای نظامی سپاه نفتکش انگلیسی را به سواحل کشورمان هدایت میکنند.