گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- امیرحسین پناهی*؛ نشست منامه چهارشنبه ۵ تیر ۹۸، بدون هیچ نتیجه‌ خاصی در پایتخت بحرین، به پایان رسید. این نشست با حضور مقامات بسیاری از کشور‌های عربی در سطوح مختلف و با عنوان «کارگاه صلح برای آبادانی» برگزار شد. این نشست مخالفت‌های بیشماری در پس و پیش خود به‌همراه داشت.

با اینکه عنوان این گردهمایی Peace To Prosperity بود، مباحثی در خصوص بُعد اقتصادی معامله قرن و جذب سرمایه‌گذار در منطقه فلسطین محوریت این کارگاه دو روزه را تشکیل داد. این اولین قدم رسمی برای اجرایی ساختن طرح دولت ترامپ موسوم به معامله قرن است. اما قبل از پرداختن به جزئیات نشست منامه، به توضیحاتی پیرامون معامله قرن می‌پردازیم.

«معامله قرن» اصطلاحی که به کرات از رسانه و فضای مجازی شنیدهایم، طرحی از سوی دولت کنونی آمریکا به ریاست دونالد ترامپ است که به هدف برقراری صلح دائمی میان رژیم صهیونیستی از یکسو و تشکیلات خودگردان فلسطین و جنبش حماس از سوی دیگر مطرح شده است. تاکنون جزئیات زیادی از این طرح به صورت رسمی بیان نشده است و تنها اطلاعاتی که در اختیار است، از سخنرانی‌ها و صحبت‌های مقامات کشور‌های منطقه، امریکا و اسرائیل است. البته هفته گذشته کاخ سفید در قالب ۴۰ صفحه کلیاتی از این طرح را ارائه داد. با این حال اطلاعات دقیقی از ابعاد سیاسی این طرح در اختیار نداریم.

علی‌ای‌حال اطلاعاتی که از روزنامه‌های عبری زبان و منابع فوق‌الذکر به دست آمده، این برداشت می‌شود که با اجرای این طرح، حق ایجاد دولت مستقل فلسطین (فلسطین جدید) در نوار غزه و مناطقی از کرانه باختری که هنوز در اشغال رژیم صهیونیستی درنیامده است، را به پایتختی «ابودیس» می‌دهد. در حالی که مالکیت تمام مناطقی که تاکنون به‌وسیله اسرائیل در آن شهرک‌سازی شده است، به این رژیم خواهد رسید. علاوه‌بر این حق توسعه و احداث شهرک‌های جدید به اسرائیل داده می‌شود. در نتیجه آرزوی ۶ میلیون فلسطینی برای بازگشت به سرزمین‌های اباواجدادی خود نابود خواهدشد.

اما در خصوص قدس باید گفت که مالکیت این شهر به هیچ یک از طرفین داده نمی‌شود و شهری بی‌طرف قلمداد خواهدشد. دولت جدید فلسطین موظف است برای اداره شهر قدس، هرساله هزینه‌ای به شهرداری این شهر (رژیم صهیونیستی) پرداخت کند، درعوض اسرائیل وظیفه ایجاد معبری امن و تامین امنیت زائرین فلسطینی را دارد.

دولت فلسطین جدید، حق داشتن ارتش و هرگونه نیروی مسلح (به استثنای پلیس) را ندارد و جنبش حماس باید خلع سلاح شود و تسلیحات خود را به مصر تحویل دهند. این قانون شامل سلاح‌های فردی رهبران حماس نیز می‌شود. وظیفه تامین امنیت مرز‌های فلسطین جدید بر عهده دشمن دیرینه آن‌ها، یعنی رژیم صهیونیستی خواهد بود البته با دریافت هزینه سالانه از فلسطینیان.

جدای از بُعد سیاسی این طرح، برای بعد اقتصادی موضوعاتی مطرح شده است که اگر بخواهیم به اختصار به آن بپردازیم، برآورد مالی این طرح که در سایت کاخ‌سفید آشکار شد، بالغ بر ۵۰ میلیارد دلار است که به تفکیک ۲۷.۵ میلیارد دلار در کرانه باختری و نوار غزه و مبالغ ۹.۱ میلیارد دلار، ۷.۴ میلیارد دلار و ۶.۳ میلیارد دلار به ترتیب صرف فلسطینیان ساکن در مصر، اردن و لبنان می‌شود. بنابر شنیده‌ها این مبالغ صرف ساخت ۱۷۹ پروژه از قبیل: ساخت راه، گذرگاه مرزی، نیروگاه و زیرساخت‌های گردشگری خواهد شد که قریب به ۱ میلیون به ظرفیت اشتغال فلسطینیان اضافه می‌کند. حمایت مالی این طرح بر عهده کشور‌های عربی، به ویژه عربستان سعودی خواهد بود. علاوه بر این بازسازی مناطق ویران شده انحصارا به عربستان و امارات داده شده است.

آن چیزی که از طرح تاکنون ارائه شده برمی‌آید، هیچ گونه توجهی به حساسیت‌های ملی، مذهبی، فرهنگی فلسطینیان نشده است. اسماعیل هنیه، دبیر تشکیلات خودگردان فلسطین، این طرح را «خدعه‌ای علیه فلسطین» دانست و گفت: «این پول نباید به قیمت ازدست‌رفتن حقوق ما، به قیمت بیت‌المقدس، به قیمت حق بازگشت ما، به قیمت حق حاکمیت و مقاومت ما پرداخت شود.»

نشست منامه اولین قدم در جهت اجرایی‌ساختن طرح موسوم به معامله قرن یا به گفته کوشنر، مشاور و داماد دونالد ترامپ، «فرصت قرن» بود. اما چرا بعد اقتصادی و چرا منامه؟ در وهله اول باید متذکر شد که بحرین کشوری کوچکی است و می‌توان گفت: از نظر سیاسی، کشوری درجه چندم در سیاست‌گذاری‌های جهان عرب است. در حالی که عربستان و امارات در جهان عرب کشور‌های تاثیرگذاری هستند. از طرفی مسئله فلسطین مسئله اول جهان عرب بوده و هست. اگر نشست در ریاض یا ابوظبی برگزار می‌شد، قطعا واکنش شدیدی از طرف اتحادیه عرب و کشور‌های عربی در پی‌داشت. با هدف اینکه کشور‌هایی که در پشت پرده اجرایی شدن معامله قرن هستند، کمترین هزینه را متقبل شوند، گردهمایی اقتصادی این طرح در کشور کوچکی مثل بحرین برگزارشد.

اما چرا جنبه اقتصادی؟ نزدیک به ۱۱ سال است که نوار غزه در محاصره از همه جوانب است. گرسنگی جان حدود ۱ میلیون نفر را تهدید می‌کند و ساکنین این مناطق به‌شدت وابسته به کمک‌های جهان هستند. اکنون امریکا قصد دارد با تطمیع مردم و مقامات فلسطینی، حساسیت این موضوع را کم کند. در حقیقت، ایالات متحده با شروع از جنبه اقتصادی سعی در عادی سازی این مسئله و کاهش حساسیت جوامع بین‌الملل دارد.

در نشست منامه، سخنرانان به سخنرانی پرداختند. درون‌مایه صحبت‌هایی که شد جذب سرمایه‌گذار برای تامین مالی معامله قرن بود. از موافقین این طرح می‌توان به صندق بین المللی پول اشاره کرد. البته هنوز پرسش‌های بنیادین زیادی توسط رئیس این ارگان بین المللی بدون جواب ماند. در نشست منامه به طور واضح فلسطین را به مزایده بین‌المللی گذاشته بودند که جنبش حماس در مصاحبه‌ای گفت: «فلسطین فروشی نیست»

حضور و عدم حضور کشور‌ها در نشست، خود حاشیه‌هایی را درپی‌داشت که در مجامع بین‌المللی بازتاب‌های زیادی داشت. تحریم سازمان ملل متحد و کشور‌هایی مانند فلسطین، لبنان و عراق از طرفی و سطح مقامات شرکت‌کننده کشور‌های مصر و اردن که در سطح معاون وزیر بود درحالی که حتی سفیر کشور‌ها در مراسم حضور نیافتند، قابل تامل بود.

حضور جانی اینفانتینو، رئیس فیفا، با وجود به درخواست رسمی رئیس فدراسیون فوتبال فلسطین از وی برای تحریم در این نشست قابل توجه بود. اینفانتینو از اجرای معامله قرن استقبال کرد و وعده احداث استادیوم و زمین فوتبال متعدد در فلسطین را در صورت اجرایی شدن آن داد.

در حین و قبل از شروع این گردهمایی اعتراض‌های متعددی در کشور‌های بسیاری مانند عراق، فلسطین، لبنان، سوریه و البته خود بحرین صورت گرفت. علاوه‌بر اعتراض‌های قبل «کارگاه صلح برای آبادانی»، در طول برگزاری برنامه در شهر منامه، بحرینی‌ها (از تشکلات دانشگاهی و اساتید دانشگاه تا کانون وکلا کشور بحرین) باحضور در خیابان‌ها نارضایتی و مخالفت خود را نسبت به اجرایی‌شدن معامله قرن نشان دادند. قطعا میزبانی نشست منامه به عنوان لکه ننگی در کارنامه آل‌خلیفه ثبت خواهدشد.

از پیش شکست خورده ایست که توسط دولت فعلی امریکا پیشنهاد شده‌است. کاخ سفید در متنی که در سایت خود منتشر کرد، عنوان کرد: «چندین نسل از فلسطینی‌ها تحت فشار و مشقت‌بار زندگی کرده‌اند؛ اما فصل بعد زندگی آن‌ها می‌تواند با آزادی و منزلت قرین شود.»، اما گوش جهانیان از این دست وعده‌های امریکا پر است. از وعده‌های داده شده به کره شمالی گرفته تا ایران. ایالات متحده به خوش‌رقصی و خوش‌خدمتی خاندان‌های حاکم بر کشور‌های عربی دل خوش نکنند.

* امیرحسین پناهی- دبیر سیاسی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شاهد

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.