عبدالصمد رحمتی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، با اشاره به اجلاس 176 اوپک و تصمیمات احتمالیِ آن اظهار داشت: کشورهای اوپک و غیر اوپک از اواخر سال 2016 برای کاهش تولید نفت و به منظور افزایش جهانی قیمت طلای سیاه همکاری خود را برای کاهش روزانه 1.8 میلیونی بشکه‌ای نفت آغاز کردند. این پیمان در دسامبر سال 2018 مجدداً توسط اعضای اوپک و غیر اوپک موسوم به اوپک پلاس جهت کاهش 1.2 میلیون بشکه ادامه یافت که تولیدکنندگان عمده از اوپک کشور عربستان سعودی و غیر اوپک روسیه بود.

وی ادامه داد: بر اساس این توافق، سهم همکاری اوپک و سهم داوطلبانه کشورهای غیر اوپک از این اعلام همکاری به ترتیب 0.8  و 0.4  میلیون بشکه در روز بوده است. بر اساس آمار بین المللی 14 کشور عضو اوپک در ماه می، مجموعا 30.17 میلیون بشکه نفت تولید کرده‌اند که این رقم 60 هزار بشکه در روز، کمتر از ماه آوریل و پایین‌ترین رقم تولید ماهانه این سازمان از سال 2015 تاکنون بوده است. چرا که کارتل به طور معمول حدود 33-32 میلیون بشکه نفت تولید داشته است.

روز سخت اوپکی‌ها

وی با بیان اینکه بازار از ابتدای 2019 دچار عدم شفافیت عرضه و تقاضا شده است، افزود: به دلایلی منجمله تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده علیه برخی کشورها مثل ایران و ونزوئلا که اعضای اصلی اوپک و از موسسان آن بودند و نفت سنگین و نیمه سنگین روانه بازار می‌کردند، تسریع در عرضه نفت سبک و شیرین آمریکا به بازار جهانی، موضوع جنگ تعرفه‌ای بین آمریکا و چین و رکود اقتصاد جهانی، روی هم رفته شرایط را برای تصمیم‌ گیری و ادامه توافق اعضای اوپک پلاس سخت کرده است.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی همچنین گفت: مسئله دیگر اینکه تغییرات سریع حمل و نقل دریایی سوخت، طبق استانداردهای جدید سازمان بین المللی دریانوردی  IMO 2020 در حال انجام است که انتظار می‌رود باعث افزایش تقاضای نفت خام شود و آنگونه که انتظار می‌رود اوپک به احتمال زیاد نتواند کاهش تولید را اجرایی کند.

وی ادامه داد: از طرفی به دلیل کند شدن رشد اقتصادی انتظار می‌رود تا پایان سال تقاضای جهانی نفت کاهش یابد. یعنی ملغمه‌ای از فاکتورها وجود دارد که همه به طور غیر مستقیم بر بازار نفت تاثیر دارند و این پیش بینی آتی بازار نفت را سخت کرده است.

دوراهی توقف یا تداوم کاهش سقف تولید

رحمتی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم بازار را به سمتی ببریم که کاهش تولید از رقم 1.2 میلیون بشکه هم کمتر شود، درآمد برخی کشورها مثل عربستان که بر پایه نفت است دچار تزلزل می‌شود ضمن اینکه کاهش شدیدتر ممکن است منجر به جایگزینی با نفت شیل آمریکا شود، از طرف دیگر توقف کاهش تولید با توجه به افزایش تولید اعضای خارج از اتحاد اوپک پلاس می‌تواند به کاهش قیمت نفت منجر شود.

هجوم شیل به بازارهای آسیایی

وی تصریح کرد: براساس آمار اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده (EIA)، تولید نفت آمریکا با رشد 97 هزار بشکه در روز در پایان ماه می، به میزان قابل توجهی افزایش و به 12.3 میلیون بشکه در روز رسید. از آنجایی که کشورهای عضو اوپک شاهد کاهش حاشیه سود خود هستند ایالات متحده در حال روانه کردن نفت شیل به بازارهای آسیایی و سهم گیری از بازارهای آسیایی است. در سال 2017 شواهد روشنی از سهم گیری بازار آمریکا وجود نداشت همچنین با توجه به اینکه نفت خام شیرین آمریکا با نفت خام تولید شده در خاورمیانه شبیه نیست، برای حل این مشکل به مخلوط سازی نفت خام آمریکا با نفت‌های سنگین نیاز است. با این حال، دسترسی نسبتاً آسان به نفت خام ایالات متحده به تولید کنندگان آسیایی به ویژه در بازارهای کلیدی مانند هند، ژاپن، کره جنوبی و تایوان اجازه می‌دهد تا تنظیمات واحدهای فرآورشی خود را به سمت تنوع سبک‌تر سوق دهند.

این تحلیلگر بازار نفت گفت: علاوه بر این، کاهش تولید نفت خام سبک مالزی و اندونزی نیز موجب شده که مصرف کنندگان آنها به طور ناگهانی به مصرف کنندگان نفت خام ایالات متحده تبدیل شوند و نفت خام ایالات متحده آمریکا راه خود را به آسیا باز کند. به طور کلی، داده‌های EIA نشان می‌دهد که واردکنندگان آسیایی، به استثنای چین، تقریبا 50 درصد از 2.3 میلیون بشکه نفت صادراتی ایالات متحده را به خود اختصاص داده‌اند. با توجه به پویایی فعلی بازار، اوپک دیر یا زود باید واکنش نشان دهد و مواضع خود را مشخص کند، با ادامه کاهش تولید می‌تواند سهم بازار خود را کاهش دهد. بدون تضمین افزایش قیمت نفت با خواسته برخی از اعضای اوپک، توافق کاهش را پایان دهد و با افزایش تولید در بازار به کاهش قیمت‌های کنونی کمک کند.

عربستان و امارات گوش به فرمان ترامپ

وی بیان کرد: اثرگذاری اوپک متاسفانه به دلایل مختلف طی سال‌های گذشته زیر سوال رفته است، واضح ترین آن گوش به فرمانی کشورهای عربستان و امارات به توییت‌های ترامپ و یا تضعیف تصمیم گیری اوپک و دخالت دادن کشوری همانند روسیه در تصمیمات خود است. در واقع می‌بینیم تصمیم گیران اصلی فعلاً عربستان و روسیه هستند آنهم در نشست‌های خارج از نشست اوپک، و در نهایت طرح مسائل حاشیه‌ای و بی‌اهمیت مثل مدت زمان توافق کاهش تولید قطعاً موجب می‌شود اثرگذاری تصمیمات این کارتل پیر نفتی تحت الشعاع قرار گیرد.

رحمتی تاکید کرد: تصمیم گیری می‌بایست به گونه‌ای باشد تا توازن بازار حفظ شود چرا که اگر قیمت نفت پایین بیاید کشورهایی که اقتصاد نفتی دارند دچار ضرر و زیان زیادی خواهند شد و چنانچه بیش از حد بالا رود نفت شیل بیشتری روانه بازار جهانی می‌شود. در هر حال اکنون تمام مصرف کنندگان و تولیدکنندگان روی قیمت 60 تا 70 دلار توافق نظر دارند. 

پیام ایران به اوپک

وی همچنین با اشاره به وضعیت ایران در جلسه امروز یادآور شد: با درایت وزیر نفت ایران و همچنین با توجه به تحریم نفتی، تصمیم گیری اوپک کشور ما را تحت الشعاع قرار نخواهد داد و شاید اصلی‌ترین نقش وزیر نفتی کشور ما در این جلسه رساندن پیام تضعیف مواضع اوپک به دلیل اقدامات برخی کشورهای عضو باشد.