ظریف امروزراهی دمشق شد تا در اولین سفر یک مقام عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران به سوریه بعد از سفر اخیر بشار اسد به ایران با مقامات سوری دیدار و گفت گو کند. سفری که به گفته او، در پی تحولات اخیر در منطقه و طراحی برای پیشبرد برنامه گفتوگوها در سوریه برای رسیدن به راهحل سیاسی بعد از پیروزیهای میدانی صورت گرفته است. ناکامی امریکا و اسرائیل در صحنه تحولات میدانی منطقه، اقدام غیرقانونی ترامپ در اعلام پذیرش الحاق غیرقانونی بلندیهای جولان به رژیم صهیونیستی و اعلام پایتختی قدس شریف و بعد از آن قرار گرفتن نام نیروی سپاه پاسداران از جمله رویدادهایی است که ظریف در بدو سفرش گفتوگو پیرامون آنها با شرکای منطقهای ایران در منطقه را ضروری میداند.
اواخر سال گذشته بود که بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در سفری از پیش اعلام نشده به تهران آمد تا در گفتوگو با مقامهای کشورمان به تعمیق روابطی بپردازد که بیشک یکی از مهمترین خروجیهای آن ترسیم نقشه راه جبهه مقاومت در مواجهه با رژیم اسرائیل و تحکیم پایههای مذاکرات صلح سوریه بود. کمی پس از این سفر بود که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا با امضای اعلامیهای حاکمیت اسرائیل بر بلندیهای جولان را به رسمیت شناخت. اسرائیل این بخش از خاک سوریه را بعد از جنگ 6 روزه اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۶۷ اشغال کرده بود و این در حالی بود که اغلب کشورهای جامعه جهانی و سازمان ملل همچنان بلندیهای جولان را بخشی از خاک سوریه میداند. در حالی که این اقدام ترامپ با مخالفت شمار زیادی از کشورهای منطقه و خارج از منطقه روبهرو شد مقامهای امریکایی در ادامه تلاش برای تضعیف توان منطقهای بازیگران مؤثر در حل بحران سوریه، نام نیروی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست تحریمهای یکجانبه خود قرار داد.
این در حالی است که سوریه یکی از عرصههای میدانی مواجهه غیرمستقیم نیروهای ایرانی با جبهه اسرائیل است که به درخواست دولت دمشق در این کشور حضور دارند و در مقابله با داعش جنگیدهاند. تقابلی که در کنار رفع اختلافات ایران و روسیه با ترکیه برای حل و فصل سیاسی بحران سوریه میتوانست به تضعیف موقعیت جبهه اسرائیل در منطقه بینجامد. بهرهگیری از این تغییر معنادار در روابط بازیگران مؤثر در مسیر مذاکرات صلح سوریه و لزوم همکاری شرکای منطقهای ایران برای مقابله با تحریم سپاه از سوی امریکا از جمله اهدافی است که وزیر امور خارجه ایران در سفر اخیرش به سوریه و ترکیه دنبال میکند. ظریف دیگر اهداف سفرش به دمشق را این چنین تشریح کرده است: «برای هماهنگی درباره مسائل منطقهای و بینالمللی و همچنین اجرای توافقات صورتگرفته میان رؤسای جمهوری دو کشور به سوریه سفر کردهام و با همین اهداف نیز سفری به ترکیه خواهیم داشت.»
استقبال ویژه اسد
استقبال ویژه بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه از وزیر خارجه ایران که دیدار آنها بدون حضور خبرنگاران و عکاسان برگزار شد، نشان میداد که رویکرد دولت جمهوری اسلامی ایران و حضور مؤثرش در زمین سوریه تا چه اندازه برای مقامهای دمشق از اهمیت برخوردار است و حتی کشورهایی چون روسیه و ترکیه را علی رغم ادامه یافتن برخی اختلافات پیرامون موضوع سوریه به سوی مشارکت مؤثرتر در مذاکرات صلح سوریه ترغیب کرده است. وزیر امور خارجه از روند مذاکراتش با بشار اسد ابراز رضایت کرد و با بیان اینکه درباره موضوعات منطقهای، روند صلح آستانه و روابط دوجانبه ایران و سوریه هم گفتوگو کردیم، تأکید داشت: «ما همیشه در کنار مردم سوریه هستیم و با دولت سوریه و مردم سوریه برای بهبود وضعیت اقتصادی هر دو کشور همکاری خواهیم کرد و معتقدم از طریق همکاری میتوانیم شرایط زندگی را برای هر دو ملت ارتقا دهیم.» ظریف به گفت وگوهای سازنده پیرامون همکاریهای اقتصادی نیز اشاره داشت و گفت: «تصمیمات خوبی در دو کشور برای همکاری بین دو کشور و بخش خصوصی و دولتی دو کشور در حوزه اقتصادی اتخاذ شده است.» وزیر خارجه ادامه داد: «درباره ترانزیت بین ایران، عراق و سوریه نیز بحثهای خوبی در سفر آقای روحانی به بغداد و همچنین سفر عادل عبدالمهدی به ایران صورت گرفت و امیدوارم این اقدامات در جهت صلح و امنیت منطقه و منافع مردم منطقه بویژه مردم ایران، عراق و سوریه باشد.»
نگرانی از وضعیت ادلب
مذاکرات آستانه و ضرورت پیگیری آن از طریق کمیته قانون اساسی ترکیه از جمله موضوعاتی بود که در دیدار وزیر خارجه ایران با ولید معلم، وزیر خارجه سوریه مورد بحث قرار گرفت. ایران کمی پس از دیدار همتای سوریه خود به نگرانی از وضعیت ادلب اشاره کرد و ایران، ترکیه و روسیه را موظف به اجرای تعهداتی دانست که یکی از مهمترین آنها خلع سلاح گروههای تروریستی و خارج کردن این گروهها از ادلب بود. ظریف علاوه بر این گفت: «گروه النصره و تهدیدی که اینها برای مردم ادلب و مردم مناطق اطراف بویژه حلب دارند، تهدید جدی است و همه ما در گروه آستانه موظفیم در این زمینه این کار را با جدیت دنبال کنیم و در سفر به ترکیه حتماً در این زمینه صحبت خواهم کرد.»
اشاره وزیر خارجه ایران به نگرانی وضعیت ادلب به عنوان آخرین سنگرگاه تروریستها در حالی است که تعیین تکلیف این شهر و عملیات پاکسازی آن از وجود جریانهای تروریستی، پایانی بر بحران سوریه از حیث نظامی خواهد بود. آخرین بار در مذاکرات رؤسای جمهوری روسیه، ترکیه و ایران در سوچی درباره وضعیت ادلب، روند پاکسازی سوریه، بازگشت آوارگان و در نهایت کمک به تعیین سرنوشت این کشور از مسیر کنگره ملی سوریه با هدف تدوین قانون اساسی جدید برای این کشور و نیز ادامه حضور کشورهای حاضر در سوریه رایزنی شد.
پیگیری روند مذاکرات صلح سوریه از سوی ایران، ترکیه و روسیه که امریکا و شرکای منطقهایاش در جبهه مخالف آن قرار دارند، با صفبندی این دسته از کشورها برای تضعیف راهکارهای سیاسی روبهرو است. امریکا با بهرهگیری از ابزار تحریم ایران که در جدیدترین آنها سپاه ایران را هدف قرار داده است، میکوشد حلقه فشار بر ایران را تنگتر کند. اقدامی که به این بهانه صورت گرفته که نظامیان ایرانی منبع تهدید بزرگ برای امریکا و متحدانش در منطقه از جمله اسرائیل به شمار میآیند.
سوریه که تاکنون از مواهب کمکهای مستشاری نظامیان ایرانی و حمایتهای سیاسی دولت ایران برای مقابله با نیروهای تروریستی بهرهمند بوده است، از نخستین کشورهایی بود که در برابر تحریم سپاه از سوی دولتمردان امریکایی موضعگیری کرد. حالا وزیر خارجه ایران در خلال رایزنیهای جاری بر لزوم اهمیت حفظ این اتحاد در برابر اقدامات ضد ایرانی امریکا و استمرار رایزنیهای سیاسی جهت پایان دادن به بحران دمشق تأکید میکنند.
وزیر خارجه ایران بعد از دمشق راهی آنکارا میشود تا با مقامهای این کشور نیز دیدار و گفتوگو کند.
نظر شما