خبرگزاری شبستان-آران و بیدگل: ولادت حضرت معصومه(س) در روز اول ذى‌القعده سال ۱۷۳(ه . ق) در مدینه منوره واقع و دیرى نپایید که در سنین کودکى، با مصیبت شهادت پدر گرامى خود در حبس هارون در شهر بغداد مواجه شد و از آن پس تحت مراقبت و تربیت برادر بزرگوارش، حضرت على بن موسى الرضا(ع) بزرگ شد. در سال ۲۰۰(ه . ق) در پى اصرار و تهدید مأمون عباسى سفر تبعید گونه حضرت رضا(ع) به مرو آغاز شد. آن حضرت بدون اینکه کسى از بستگان و اهل بیت(ع) خود را همراه ببرند راهى خراسان شدند.
یک سال پس از هجرت برادر، حضرت معصومه(س) به شوق دیدار برادر، همراه عده‌اى از برادران و برادرزادگان به سوى خراسان حرکت نمودند و در هر شهر و محلى از سوى مردم مورد استقبال قرار می‌گرفتند. اینجا بود که آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان حضرت زینب (س) پیام مظلومیت و غربت برادر گرامى‌شان را به مردم مؤمن و مسلمان مى‌رساندند و مخالفت خود و اهل‌بیت(ع) را با حکومت حیله‌گر بنى‌عباس اظهار مى‌فرمودند؛ بدین ترتیب، تا کاروان حضرت به شهر ساوه رسید، عده‌اى از مخالفین اهل بیت(ع) که از پشتیبانى مأمورین حکومت برخوردار بودند، سر راه را گرفتند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند. در نتیجه، تقریباً همه مردان کاروان به شهادت رسیدند، حتى بنا بر نقلى حضرت معصومه(س) را نیز مسموم کردند.
به هرحال، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه(س) مریض شدند و از آن جایى که دیگر امکان ادامه راه به سوى خراسان ممکن نبود، قصد شهر قم را نموده و سؤال فرمودند: از این شهر (ساوه) تا «قم» چند فرسخ راه است؟ در پاسخ گفتند: ده فرسخ. فرمودند: مرا به شهر قم ببرید، زیرا از پدرم شنیدم که مى‌فرمود: «شهر قم مرکز شیعیان ماست.» آن بزرگوار به مدت ۱۷ روز در این شهر زندگى نمود و در این مدت، مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بود. هم‌اکنون محل عبادت آن حضرت حجره‌اى است در مدرسه ستیه به نام «بیت النور» که محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است.
سرانجام، آن بزرگ یادگار اهل‌بیت(ع) در روز دهم یا دوازدهم ربیع الثانى سال ۲۰۱ ه. ق، پیش از آن دیدگان مبارکش به دیدار برادر روشن شود، در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فرو بست و شیعیان را به سوگ نشاند...
حضرت معصومه(س) در روایات
امام صادق (ع) فرمود: «براى خدا حرمى است و آن مکه است براى رسول خدا(ص) حرمى است و آن مدینه است، براى امیرالمؤمنین(ع) حرمى است و آن کوفه است و براى ما حرمى است و آن شهر قم است و بزودى زنى از فرزندان من در آنجا دفن خواهد شد که نامش «فاطمه» است. هرکس که او را زیارت کند، بهشت بر او واجب خواهد شد» امام جواد (ع) فرمود: «کسی که عمه ام را در قم زیارت کند پاداش او بهشت است.»
امام صادق (ع) فرمودند : «کسی که آن خانم ( حضرت معصومه(س)) را زیارت کند در حالی که آگاه به شأن و منزلت ایشان باشد، به بهشت می‌رود.»
امام رضا (ع) فرمود: «هرکس معصومه را در قم زیارت کند، مانند کسی است که مرا زیارت کرده است.»
سه درب بهشت از قم باز می‌شود
جلوه‌هایی از مقام و منزلت حضرت فاطمه معصومه(س) را می‌توان در سیره و کلام بزرگان مشاهده کرد؛ اما یکی از ویژگی‌های آن حضرت که مبین جایگاه والای ایشان است شباهت به جده‌اش حضرت زهرا(س) در معیارهای ارزشی است.
همان گونه که پیامبر (ص) در شأن حضرت زهرا(س) فرمود: «فداها ابوها»: (پدرش به فدایش باد)، حضرت موسی بن جعفر (ع) نیز در شأن حضرت معصومه(س) فرمود: «فداها ابوها»
«روزی عده ای از شیعیان وارد مدینه شدند و پرسشهایی داشتند که می‌خواستند از محضر امام کاظم(ع) بپرسند. امام(ع) درسفر بودند، پرسشهای خود را نوشته به دودمان امامت تقدیم نمودند، چون عزم سفر کردند برای پاسخ پرسشهای خود به منزل امام(ع) شرفیاب شدند، امام کاظم(ع) مراجعت نفرموده بود و آنها امکان توقف نداشتند، از این رو حضرت معصومه(س) پاسخ آن پرسشها را نوشتند و به آنها تسلیم نمودند، آنها با مسرت فراوان ازمدینه منوره خارج شدند، در بیرون مدینه به امام کاظم(ع) برخوردند و داستان خود را برای آن حضرت شرح دادند. هنگامی که امام(ع) پرسش های آنان و پاسخ های حضرت معصومه(س) را ملاحظه کردند، سه بار فرمودند: «فداها ابوها»
همچنین حضرت معصومه(س) همنام حضرت فاطمه زهرا(س) است و چون جده بزرگوار خویش داراى مقام شفاعت است و به واسطه این بانوى گرامى بسیارى ازشیعیان داخل بهشت مى‌گردند. در این‌باره امام صادق(ع) مى‌فرماید: آگاه باشید، براى بهشت هشت درب است؛ سه تا از آن ها به سوى قم باز مى‌شود. در آنجا بانویى قبض روح مى‌شود. او از جمله فرزندانم، و نامش فاطمه دختر موسى(ع) است؛ به شفاعت او همه شیعیان داخل بهشت مى‌گردند.
رؤیای صادقه آیت ا... مرعشی
اما یکی از گفتنی‌های در خور تأمل در شأن و مقام حضرت معصومه(س)، تجلی و برابری بارگاه ایشان با حضرت زهرا(س) است؛ حکایتی از آیت ا... مرعشی نجفی است.
آقای شیخ عبد الله موسیانی (از شاگردان آیت‌ا...مرعشی) نقل می‌کنند که: آیت ا...مرعشی نجفی به طلاب می‌فرمودند:علت آمدن من به قم این بود که پدرم (که از زهاد و عباد معروف بود) چهل شب در حرم حضرت علی (ع) بیتوته نمود که آن حضرت را ببیند، شبی در حالت مکاشفه حضرت را دیده بود که به ایشان می‌فرمایند: سید محمود چه می‌خواهی؟ عرض می‌کند: می‌خواهم بدانم قبر حضرت فاطمه زهرا(ع) کجاست تا آن را زیارت کنم. حضرت فرمود : من که نمی توانم (بر خلاف وصیت آن حضرت) قبر او را معلوم کنم. عرض کرد: پس من هنگام زیارت چه کنم؟ حضرت فرمود: خدا جلال و جبروت حضرت فاطمه زهرا(ع) را به فاطمه معصومه (س) عنایت فرموده است، پس هر کس بخواهد حضرت زهرا(ع) را درک کند به زیارت فاطمه معصومه(س) برود.
آیه الله مرعشی می‌فرمودند: پدرم مرا سفارش می‌کرد که من قادر به زیارت ایشان نیستم اما تو به زیارت آن حضرت برو، لذا من به خاطر همین سفارش، برای زیارت فاطمه معصومه(س) و ثامن الائمه(ع) آمدم و به اصرار مؤسس حوزه علمیه قم (آیت الله حائری) در قم ماندگار شدم. آیت الله مرعشی در آن زمان می‌فرمودند: «شصت سال است که من اول زائر حضرتم»./
*دکتر جواد دهقانی آرانی(پژوهشگر قرآن و عترت)
∎