رجبطیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه روز سهشنبه اول آبانماه، سخنرانی هفتگی خود در پارلمان آن کشور برای اعضای حزب عدالت و توسعه (آک پارتی) را به بیان توضیحاتی مفصل درباره قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار سعودی در کنسولگری عربستانسعودی در ترکیه اختصاص داد.
جمال خاشقجی، روزنامه نگار و منتقد عربستانسعودی، پس از مراجعه به کنسولگری کشور متبوعش در استانبول ناپدید شد. رسانهها و مقامات ترکیه از نخستین ساعات، از قتل او خبر دادند.
عربستان سعودی که تا جمعه گذشته (۲۷ مهرماه) این گزارشها را تکذیب کرده بود، نهایتا قتل خاشقجی را پذیرفت و آن را یک عملیات خودسرانه خواند.
بخشهایی از مهمترین صحبتهای اردوغان درمورد جزئیات قتل خاشقجی:
- ساعت ۱۶:۳۰ دوشنبه نهم مهرماه (یکم اکتبر) یک گروه سهنفره با یک هواپیمای خاص به ترکیه و کنسولگری عربستانسعودی میآیند و آنجا مستقر میشوند. یک گروه دیگر هم در جنگلهای یالوا و بلگراد مستقر میشوند.
- از ساعت ۵ و نیم روز دهم مهرماه (دوم اکتبر)، نامزد خاشقجی با پلیس ترکیه تماس میگیرد و درمورد وضعیت او اظهار نگرانی میکند.
- همزمان با شروع تحقیقات ازسوی پلیس ترکیه، دادستانی کشور هم تحقیقات خود را آغاز میکند و نتایج جالبی بهدست میآید. در همان روز جنایت، تیم ۱۵نفره وارد ترکیه و کنسولگری میشوند.
- دوربینهای داخل کنسولگری، برداشته شده بودند و تصاویر دوربینهای خارج از کنسولگری، نشان میداد که خاشقجی از آنجا خارج نشده است.
- یکی از افراد تلاش کرده بود خود را شبیه خاشقجی کند. او با لباسهای خاشقجی از در کنسولگری خارج شد و بعد هم به ریاض بازگشت.
- عربستان روز دوازدهم مهرماه (۴ اکتبر) اعلام کرد که خاشقجی اصلا کشته نشده و به خبرگزاری رویترز گفت که بیایید اینجا (کنسولگری) را بگردید. نیروهای پلیس و دادستانی ترکیه نیز همزمان تحقیقات خود را عمیقتر کردند و نتایج جدیدی بهدست آوردند.
- یک هیات از نمایندگان خاص سعودی روز ۱۹ مهرماه (۱۱ اکتبر) وارد ترکیه شد و بعد از فشار رسانههای جهانی، درنهایت اجازه دادند که داخل کنسولگری بازرسی شود.
- همزمان که ابهامها درباره پرونده خاشقجی کم شد، دیگر کشورها هم شروع به پرسش کردند. من با خادم حرمین شریفین، آقای ملکسلمان درباره مساله تلفنی گفتوگو کردم و تصمیم گرفتیم یک هیات تحقیق مشترک ایجاد شود.
- بعد از این تصمیم، تحقیقات وارد مرحله جدیدی شد. پیش از آن، سرکنسول اجازه بازرسی نمیداد.
- ملکسلمان به من گفت ۱۸ نفر از نیروهای امنیتی استخبارات عربستانسعودی بازداشت شدند. آنها همان افرادی بودند که ما هم مدنظر داشتیم.
- روز ۲۹ مهرماه (۲۱ اکتبر) یک تماس تلفنی طولانی با ترامپ داشتم و هردو اتفاق نظر داشتیم که جزئيات این مساله باید روشن شود.
- تلاشها برای متزلزلکردن اعتبار کشور ما نتوانست ما را از تحقیق درباره مساله قتل خاشقجی عقب براند.
- کنسولگری جزو خاک عربستان است، ولی نباید فراموش کنیم که این اتفاق، اینجا در ترکیه روی داده است. معاهده وین درباره مصونیت اماکن دیپلماتیک، نباید اجازه بدهد که جنایت وحشیانهای از این قبیل در این اماکن اتفاق بیفتد.
- بر اساس اطلاعات بهدستآمده، جمال خاشقجی قربانی یک جنایت وحشیانه شده است. لاپوشانی جنایت، با انسانیت مغایر است. حکومت عربستانسعودی با قبول این جنایت، یک گام مهم برداشت.
- ما انتظار داریم که عربستانسعودی همه مسئولان جنایت را شناسایی کند و مورد پیگرد قانونی قرار دهد. این یک جنایت برنامهریزی شده بود. ۱۵ نفر مسئول جنایت از چهکسی دستور گرفته بودند؟ ما پاسخ این سوال را میخواهیم.
- چرا وقتی معلوم بود که جنایت انجام شده است، روایتهای متناقض از عربستان میشنیدیم؟ میگویند که جنازه به یک فرد محلی داده شده است. به ما بگویید این فرد محلی کیست؟
- با متهمکردن چند مامور امنیتی نمیتوان سروته مساله قتل خاشقجی را هم آورد.
- من درباره صداقت ملکسلمان شک و شبههای ندارم و بههمین دلیل، مهم است که ازطرف یک هیات بیطرف، درباره این مساله تحقیق شود.
- ترکیه تا انتها مساله خاشقجی را پیگیری خواهد کرد و هر چه لازم باشد، انجام میدهد. محل جرم استانبول بوده است و پیشنهاد من این است که ۱۸ متهم در استانبول محاکمه شوند.