به گزارش ایسنا، مارتین شولوف در مطلبی برای روزنامه گاردین نوشت: "دوم اکتبر جمال خاشقجی، منتقد دولت عربستان وارد کنسولگری کشورش در استانبول شد تا با انجام یک سری کارهای اداری بتواند مقدمات ازدواجش با زنی ترک را که با نگرانی فراوان به انتظار او ایستاده بود، فراهم کند.
این مخالف سعودی از مانعی مقابل کنسولگری عبور کرد و به سمت درب اصلی ساختمان رفت. دوربینی روی سقف محل نگهبانی نزدیک آنجا تصاویر او را ضبط کردهاند. او ساعت ۱:۱۴ دقیقه بعد از ظهر وارد آنجا میشود؛ آخرین باری که خاشقجی زنده دیده شده است.
در ۲۱ روزی که از ناپدید شدن و مرگ این ستوننویس و منتقد ۵۹ ساله میگذرد، گمانهزنی درباره آنچه درون کنسولگری به وقوع پیوسته همچنان محل سوال است و جنجالی در سراسر جهان به راه انداخته است. پادشاهی سعودی از زمان وقوع حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر هیچگاه اینگونه در کانون توجه قرار نگرفته بود. در این میان شاهد بودیم که واشنگتن و ریاض چگونه برای لاپوشانی این اتفاق در راستای حفظ منافع دوجانبه و حفاظت از محمد بن سلمان، ولیعهد جوان سعودی تقلا کردند.
شنبه همین هفته عربستان نهایتا توضیحی از آنچه بر سر خاشقجی آمده است، ارائه کرد و به دو هفته تکذیبیه که نقشی در آن ماجرا نداشتهایم، پایان دادند. آنها در شرایطی مدعی کشته شدن خاشقجی حین درگیری فیزیکی هستند که بازرسان ترکیهای و آژانسهای اطلاعاتی جهانی توضیحی کاملا متفاوت از این هدفگیری دولتی با نیت قبلی آماده کردند.
ترکیه هم مشغول پرورش افکار عمومی بود. بیشتر تمرکز آن در این پرونده علیه عربستان هم از افشاگری تکه تکه مقامها حاصل شده است که از توطئهای برای ترور یکی از سرسختترین منتقدان محمد بن سلمان در ساختمانی که قلمروی تحت حاکمیت عربستان به حساب میآید، حکایت دارد. این توطئه به ظن ترکها، ساعاتی پس از حضور روز جمعه خاشقجی (چهار روز قبل از حادثه) به کنسولگری ریاض شکل گرفت و از او خواسته شد تا سهشنبه مجددا مراجعه کند.
زمانی که در پشت سرش بسته شد، خاشقجی به طبقه دوم ساختمان که دفتر سرکنسول بود، وارد شد. چنین حرکتی در خور شخصی با موقعیت او در جامعه عربستان است که پیشتر به مقامهای سلطنتی شامل سفیر سابق در لندن و واشنگتن و ترکی الفیصل، رئیس اطلاعات عربستان مشورت میداد. با این حال خاشقجی در این ساختمان تنها غریبه نبود. در اتاقهای کناری ۱۵ مرد که همگی از اعضای دستگاه امنیتی بودند، حضور داشتند. ۹ تن از آنان در هتل موونپیک مستقر شدند که از آنجا بر کنسولگری اشراف داشتند.
یکی از آنها سرهنگ ماهر عبدالعزیز مطرب از نیروهای امنیتی ولیعهد عربستان و دیگری صلاح محمد الطبیقی، رئیس شورای پزشکی قانونی عربستان است. تصاویر دوربینهای امنیتی لحظه ورود المطرب به کنسولگری را ضبط کردند. همچنین گمان میرود سه فرد دیگر همراه او از اعضای گارد محافظتی شخصی ولیعهد عربستان بوده باشند. به محض ورود آنان کارمندان ترکیهای به بهانه ورود یک هیات دیپلماتیک بلندمرتبه از عربستان مرخص شدند. به برخی از وفاداران باقیمانده در کنسولگری هم دسترسی وجود ندارد. اعضای این تیم ضربت جزو کسانی هستند که بارها وفاداری آنها به اثبات رسیده است.
تا زمان ورود مابقی این تیم به کنسولگری که اندکی پیش از ورود خاشقجی بود، آنچه قرار بود در آنجا رخ دهد باید پشت همان دیوارها میماند. البته تیم ترور این طور گمان میکرد. اما در ترکیه و جاهای دیگر، هیاتهای دیپلماتیک میتوانند شنودهایی داشته باشند.
اندکی پس از ورود خاشقجی به دفتر کنسول، دو مرد وارد اتاق شدند و او را کشان کشان بردند. سعودیهای بیخبر اطلاعی نداشتند که مقامهای اطلاعاتی ترکیه از آژانس ملی جاسوسی موسوم به امآیتی گوش میکنند. اینکه چطور این اتفاق رخ داده است موضوع بیشتر بررسیهایی است که در روزهای گذشته انجام شده است و در این پرونده علیه ریاض کلیدی به حساب میآید.
سناریوهایی از جاسازی شنود در داخل کنسولگری تا وجود میکروفونی خارج از ساختمان که روی این محل تمرکز داشته باشد، مطرح شد. احتمال دیگری که در ترکیه و جاهای دیگر مطرح شده این است که برخی از اعضای همان تیم با اهداف خاصی تحولات را درون گوشیهایشان ضبط کرده باشند و اینکه آن فیلم یا اصوات ضبط شده هدف شنود قرار گرفته و یا از تلفن یکی از اعضای همان تیم یافت شده است.
مقامهای ترکیه به سرعت دریافتند که خاشقجی ظرف هفت دقیقه هدف شکنجه قرار گرفته، بعدا پس از آنکه بیحس شود، ماده آرامبخشی به او تزریق شده و نهایتا مثله شد. طبق این فایل صوتی، صدای یکی از قاتلان به گوش میرسد که میگوید: "اگر میخواهی به عربستانی برگردی، خفه شو". پس از آن صدای الطبیقی به گوش میرسد که هدفون به روی گوشش میگذارد و به همکارانش میگوید: "وقتی این کار را انجام میدهم، باید موسیقی گوش کنم. شما هم این کار را بکنید."
براساس این فایل صوتی، انگشتان دست خاشقجی بریده شد. مادهای به او تزریق شد که دیگر صدایش درنیامد و سپس او را به اتاق دیگری بردند و روز میزی قطعه قطعه کردند. یک مقام ترکیهای بعدا گفت که آنها اره استخوانبر به کنسولگری آورده بودند.
پنجم اکتبر، سه روز پس از ناپدید شدن خاشقجی، رهبری ترکیه شامل رجب طیب اردوغان با هاکان فیدان، رئیس امآیتی و افسران ارشد جلسهای در آنکارا برگزار کرد. در آنجا به اطلاع رئیسجمهوری ترکیه رسید که خاشقجی سلاخی شده است و آنها هم سند غیر قابل بحثی دارند. اردوغان با این روزنامهنگار منتقد عربستانی دوست بود و دیدگاه نزدیکی درباره جهان، خصوصا نقش اسلام سیاسی در جامعه داشتند. به گفته مقامهای ارشد ترکیهای، شوک اردوغان به سرعت تبدیل به خشم شد. او از فیدان و سایر حاضران در جلسه خواست تا سعودیها را احضار کنند و بخشی از آنچه میدانند را به آنها بگویند.
اولین ملاقات میان مقامهای سعودی و ترکیه ششم اکتبر صورت گرفت که چندان خوب جلو نرفت. به گفته یک منبع مطلع، سعودیها کلا مساله را منکر شدند. این مقام مطلع گفت: شاید آنها راست گفته باشند. حساسیت این مساله به حدی بالا بود که این امکان وجود داشت آن کسانی که با ما طرف صحبت شدند بیاطلاع بوده باشند.
نیمه شب همان روز که ریاض پاسخی نداد، ترکیه کارت اول را رو کرد و به خبرگزاری رویترز گفت خاشقجی احتمالا درون کنسولگری کشته شده است. سایر مقامها هم به صورت ناشناس میگفتند، او نه تنها کشته شده بلکه بدنش قطعهقطعه شده و در کیسههایی از آنجا خارج شده است.
۱۰ روز پس از این حادثه دلخراش، ملک سلمان یکی از نمایندگان کاملا معتمدش را که خالد الفیصل امیر مکه است، راهی آنکارا کرد تا با رئیسجمهوری ترکیه ملاقات کند. گمان میرود هدف از سفر خالد الفیصل پاکسازی کثافتکاری بیمحابای ولیعهد عربستان بوده باشد. یک مقام ترکیهای گفت: روش کار آنها اینطور است: نماینده خردمندی را اعزام کنید.
ریاض به سرعت بر طبل دوستی برادرانه میان این دو متحد منطقهای کوبید. اما در پشت صحنه، اوضاع چندان خوب پیش نمیرفت؛ دستکم برای ملک سلمان. این منبع مطلع ترکیهای درباره خالد الفیصل گفت: او به معنای واقعی کلمه، به ما التماس کمک میکرد. آنها خیلی مستاصل بودند.
همزمان با ادامه ارائه اطلاعات قطره چکانی، به نظر میرسد پای انتقامگیری در میان باشد. این کشتن آل سعود با هزاران زخم بود. در پی یک پاسخ اولیه، یک هدف راهبردی وجود داشت. اردوغان به این سادگیها کوتاه نمیآمد. این تصور سعودیها مبنی بر اینکه تزریق پول به اقتصاد ترکیه میتواند محاسبات ترکیه را تغییر دهد، غلط از آب درآمد. سعودیها خیلی راحت میتوانند با پرداخت سخاوتمندانه پول و مدیریت یک بحران کنار بیایند اما اردوغان به چیزی بزرگتر فکر میکرد؛ فرصتی برای تضعیف یک رقیب که مدعی است نماینده اسلام سنی است و احیای جایگاه ترکیه به عنوان یک پایگاه قدرت اسلامی.
در همین حال مایک پامپئو، وزیر امور خارجه آمریکا و آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا هم به نوار آخرین لحظات خاشقجی گوش کردهاند و این صوت به حدی آشکار است که حتی دونالد ترامپ هم دیگر نمیتواند کارهای ولیعهد عربستان را لاپوشانی کند. پرونده خاشقجی بر روابط جامعه بینالمللی با محمد بن سلمان در آینده تاثیر میگذارد."
انتهای پیام
نظر شما