اعلام جزئیات 15نفر!

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در ارتباط با جزئیات قتل جمال خاشقجی گفت: جزئیات ناپدید شدن جمال خاشقجی روزنامه‌نگار عربستانی در کنسولگری این کشور در استانبول را روز سه شنبه در نشست پارلمانی فراکسیون پارلمانی عدالت و توسعه اعلام خواهم کرد و توضیح خواهم داد که چرا پانزده نفر به استانبول آمدند و هجده نفر در عربستان بازداشت شدند. تلاش میکنیم واقعیت این ماجرا را کشف کنیم.

بی اطلاع؛ اشتباه وحشتناک

عادل الجبیر، وزیر خارجه رژیم سعودی در مصاحبه‌ای گفت: که مقام‌های این کشور نمی‌دانند جسد «جمال خاشقجی»، روزنامه‌نگار منتقد آل‌سعود که داخل ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول کشته شد، کجا است. عربستان سعودی بامداد شنبه، ۱۸ روز بعد از ناپدید شدن خاشقجی در پی ورود به سفارت سعودی در استانبول کشته شدن او را تأیید کرد. روایت ریاض درباره اینکه او چگونه کشته شده به شدت با تردید در سطح دنیا رو به رو شده است. در شرایطی که فشارهای بین‌المللی روی رژیم سعودی به نحو بی‌سابقه‌ای اوج گرفته الجبیر در مصاحبه با شبکه خبری فاکس‌نیوز از الفاظی مانند «اشتباه وحشتناک»، «تراژدی وحشتناک» و «اشتباه عظیم و جدی» برای توصیف کشته شدن خاشقجی استفاده کرد.

بزرگترین بحران!

نیویورک تایمز نوشت: با فزونی یافتن شوکه شدن جهان از سعودی ها بابت کشتن روزنامه نگار مخالف سعودی، جمال خاشقجی در استانبول، شاه سلمان یک ‏مقام بلندپایه را برای پیگیری ماجرا به ترکیه اعزام کرده است. پس از ماجرای یازده سپتامبر، عربستان با بزرگترین بحران بین ‏المللی خود مواجه شده است. ‏خبرگزاری رویترزنوشت؛ یکی از مقام‌های سعودی که خواست نامش فاش نشود، جزئیاتی را درباره این مساله عنوان کرده که چگونه تیمی ۱۵ نفره از اتباع سعودی برای رویارویی با جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد دولت سعودی دوم اکتبر وارد ترکیه شده و وی را تهدید کردند که به وی مواد مخدر داده، او را می‌ربایند و سپس در صورت مقاومت، خفه‌اش می‌کنند. همچنین سپس فردی از اعضای این تیم با لباس خاشقجی از کنسولگری خارج می‌شود تا اوضاع عادی جلوه کند. این مسئول ادعا می‌کند، خاشقجی در اثر اشتباه تیم مذاکره کننده کشته می‌شود. براساس جدیدترین روایت، دولت عربستان می‌خواست خاشقجی را برای بازگشت به عربستان متقاعد کند که بخشی از کمپین برای جلوگیری از به خدمت گرفته شدن مخالفان دولت ریاض توسط دشمنان است. براساس اسناد دولت عربستان، خاشقجی را به سمت دفتر سرکنسول هدایت کرده و در آنجا ماهر عبدالعزیز مطرب، رئیس سرویس اطلاعات عربستان با وی درباره بازگشت به عربستان صحبت کرد اما خاشقجی این مساله را رد کرد و به مطرب گفت که شخصی خارج از کنسولگری در انتظارش است و اگر تا یک ساعت دیگر بازنگردد، مقام‌های ترکیه را در جریان می‌گذارد. براساس اسناد دولتی، زمانی‌که خاشقجی صدایش را بالا برد، تیم ۱۵ نفره سعودی دستپاچه شد. آنها به دنبال مهار این روزنامه‌نگار جلوی دهانش را گرفتند. آنها تلاش کردند تا مانع فریاد زدن او شوند اما او در نهایت خفه شد. آنها قصد کشتنش را نداشتند. این مقام سعودی در پاسخ به این سوال که آیا این تیم ۱۵ نفره خاشقجی را خفه کرد، گفت: اگر کسی در سن و سال خاشقجی در آن موقعیت قرار داشت، به طور حتم می‌مرد.

نجات پادشاه

اعضای خاندان سلطنتی نگران مسیری هستند که کشور تحت رهبری ولیعهد جدید بن سلمان در پیش گرفته است. اما برخلاف سال ‌‏۲۰۰۱ که اعضای خاندان دور هم جمع شدند تا منافع مشترکشان را حفط کنند، این بار چنین چیزی ممکن نیست. در عوض نگرانی ‏عمیقی وجود دارد که چگونه ولیعهد را نجات دهند، ولیعهدی که چنان قدرت را یکپارچه کرده که تقریبا تمام اطرافیان به حاشیه رفته‏اند. تنها کسی که می‌تواند کمک کند خود پادشاه است؛ اما شاهزادگان ارشد تمایلی برای رجوع به این پیرمرد ۸۲ ساله را ندارند که ‏بعید است حتی از هوشیاری کافی برای درک شرایط موجود برخوردار باشد.‏ با روی کار آمدن بن سلمان سازوکار ‏حصول سازشی که سالها به بقای سعودیها کمک کرد، کنار گذاشته شد.‏ برآمدن بن سلمان موجب وحشت بسیاری از پسرعموهایش شده است که بی آنکه کاری ‏از دستشان برآید، نظاره‌گر تخریب حیثیت پادشاهی هستند.‏ مقامات ترکیه می‌گویند تیمی ۱۵ نفره در کنسولگری منتظر خاشقجی بودند تا او را به قتل برسانند. بعید به نظر میرسد چنین ‏اتفاقی بدون اجازه ولیعهد رخ داده باشد. این امر شرایطی را پیش آورده که خویشاوندان شاهزاده هرگز تصور نمیکردند که این معضل با پول حل نشود. در همین حال ولیعهد تلاش می کند عواقب کار را تخفیف دهد. یکی از مشاورانش گفته که او از واکنش شدید جهان غافلگیر شده ‏است. این غافلگیری در اعلام موضع ریاض دیده میشود. در ابتدا آنها گفتند که خاشقجی کنسولگری را ترک کرده و اطلاعی ‏از سرنوشتش ندارند. اما شنبه ریاض پذیرفت که خاشقجی در کتسولگری کشته و ۱۸ نفر در ارتباط با این قتل بازداشت شده ‏اند.

تنها راه نجات

از یک سو برکناری چنین ولیعهد قدرتمندی می تواند ‏تبعاتی به همراه بیاورد و اصولا شاهزاده ای با وجود بن سلمان ناراضی، جرات پذیرش ولیعهدی را نخواهد داشت. اما یک ‏دیپلمات باسابقه انگلیسی می گوید که احتمال دارد شاه ولیعهد را با محدود کردن اختیاراتش نگه دارد و برخی پست‌های امنیتی را ‏در اختیار سایر شاهزاده ها بگذارد. ‏برادر ناتنی او شاهزاده ترکی الفیصل، یکی از دوستان خاشقجی پیش از منتقد شدنش بود. شاهزاده خالد فیصل پس از بازگشت به کشورش از آنکارا، پیام ناامیدکننده ای برای خاندان پادشاهی داشت: «خروج و جان سالم به در بردن از این ماجرا بسیار دشوار است».

‏بیعت اینترنتی

در اینترنت مخالفان ولیعهد با شاهزاده احمد بیعت کردند اما جبههگیری او ‏چندان طول نکشید و خیلی زود در بیانیه ای مدعی شد از اظهارات او سوءبرداشت شده است.‏ هرچند برخی در عربستان به شدت دنبال او هستند و قصد دارند بستر را برای برکناری بن سلمان فراهم نمایندو احمد را جایگزین او کنند. کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا شنبه اعلام کرده‌اند که روایت رسمی حکومت عربستان سعودی درباره قتل «جمال خاشقچی»، روز‌نامه‌نگار منتقد آل‌سعود آنها را قانع نکرده است. آلمان، فرانسه و اتحادیه اروپا همگی خواستار توضیحات بیشتر از سوی رژیم سعودی درباره پرونده خاشقچی شده و بر ضرورت تحقیقات کامل در این خصوص و پاسخگو کردن عاملان آن تأکید کردند. وزراى خارجه آلمان ، فرانسه و بریتانیا در يك بيانيه مشترك اعلام كردند: كشته شدن خاشقچى (روزنامه نگار سعودى) پذيرفتنى نيست و روابط اروپا و دولت سعودى در خطر است.