حق نشر عکس EPA Image caption رسانه‌های ترکیه تصاویر دوربین‌های مداربسته این ۱۵ نفر را منتشر کرده و می‌گویند آنها اعضای "تیم قتل" جمال خاشقجی هستند

یک منبع آگاه به بی‌بی‌سی گفته یکی از کسانی که مظنون به قتل جمال خاشقجی در کنسول‌گری عربستان در استانبول است آموزش‌های ویژه جاسوسی دیده است. تصویر ماهر عبدالعزیز مطرب در میان ۱۵ سعودی است که ترکیه می‌گوید تیم قاتلان خاشقجی هستند.

رسانه‌های ترکیه پیش‌تر تصاویری از ورود این ۱۵ نفر طی دو پرواز خصوصی منتشر کرده بودند که ماهر عبدالعزیز مطرب هم در میان آنها دیده می‌شود.

روز گذشته تصاویر جدیدی هم از او منتشر شده که وی را در نزدیکی ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول نشان می‌دهد. رسانه‌های ترکیه می‌گویند او و دیگر اعضای این گروه تنها چند ساعت پیش از قدم گذاشتن آقای خاشقجی به داخل کنسولگری وارد این ساختمان شده و چند ساعت بعد هم ترکیه را ترک کرده‌اند.

اکنون یک منبع آگاه که به دلایل امنیتی نخواسته هویتش فاش شود به بخش عربی بی‌بی‌سی گفته ماهر عبدالعزیز مطرب آموزش‌های ویژه جاسوسی دیده بوده و تحت عنوان افسر اطلاعاتی عربستان در این دوره آموزشی شرکت کرده بوده است.

همزمان شبکه خبری سی‌ان‌ان آمریکا به نقل از منابع خود گفته آقای مطرب دو سال در لندن تحت عنوان سرهنگ اطلاعاتی فعالیت می‌کرده است.

آن طور که این منبع به بی‌بی‌سی عربی گفته او از روی تصاویر منتشر شده در همان روزهای نخست ناپدیدشدن جمال خاشقجی، توانسته ماهر عبدالعزیز مطرب را شناسایی کند.

این منبع گفته مربیان آموزش جاسوسی سایبری نام او را "صورت تاریک" گذاشته بودند چرا که "او خیلی ساکت و اغلب جدی" بود.

عربستان سعودی هرگونه نقش داشتن در ناپدیدشدن و قتل احتمالی جمال خاشقجی را قویا تکذیب می‌کند و دادستان کل این کشور گروهی از بازرسان خود را به ترکیه فرستاده تا در قالب یک تیم تحقیقاتی مشترک بروی این ماجرا کار کنند.

حق نشر عکس AFP Image caption این تصویر آقای مطرب است که ترکیه می‌گوید در روز دوم اکتبر که آقای خاشقجی ناپدید شد در فرودگاه ضبط شده است

آموزش هدف قرار دادن شهروندان

در همین حال یک کارشناس اروپایی امور تجسس و جاسوسی تایید کرده که در سال ۲۰۱۱ در یک کارگاه آموزشی با آقای مطرب مشترکا شرکت کرده است. این کارگاه از سوی یک گروه که طرف قرارداد دولت سعودی بوده تشکیل شده و موضوع آن آموزش چگونه زیرنظرگرفتن شهروندان عربستانی و رخنه در کامپیوتر و تلفن‌های آنها بوده است؛ آموزش‌هایی نظیر چگونه آلوده کردن کامپیوترهای افراد مورد هدف با قصد استخراج اطلاعات و محتوای ذخیره شده در کامپیوتر یا تلفن شخصی آنها.

اطلاعاتی که دامنه آنها از نقشه یاب و جزئیات اماکن رفت و آمد شخص تا میکروفن و دوربین تلفن، ایمیل‌ها، پیامک‌ها و همه شماره تلفن‌ها و عکس‌های روی کامپیوتر یا گوشی تلفن افراد مورد هدف نهادهای اطلاعاتی را شامل می‌شود.

این خبره اروپایی امور تجسس و جاسوسی گفته آن دوره آموزشی در یک مرکز نظامی در نزدیکی ریاض، پایتخت عربستان برگزار شده و در جریان آن آقای مطرب "به کارگاه سر می‌زد و می‌رفت و تقریبا هیچ‌گاه حرف نمی‌زد".

"او از اون دسته افرادی نبود که خیلی به مسایل تکنیکی و اینها علاقه نشان بدهد."

به گفته این مربی امور جاسوسی اروپایی در جریان آن دوره آموزشی شرکت‌کنندگان به دو دسته تقسیم شدند؛ یک گروه بروی فناوری‌های جاسوسی چون دوربین، میکروفون و بقیه ابزار فیزیکی تجسس متمرکز شدند و گروه دوم تکنینک‌های جاسوسی دیجیتال را یاد می‌گرفتند.

"به نظرم او (عبدالعزیز مطرب) بیشتر اهل سخت افزارهای جاسوسی بود تا تجسس دیجیتال."

حق نشر عکس Getty Images Image caption در این عکس آقای مطرب در گوشه راست دیده می‌شود که بهار گذشته به همراه محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان از دانشگاه تکنولوژی ماساچوست، ام‌آی‌تی، بازدید می‌کند

ابزاری که آقای مطرب راه استفاده از آنها برای جاسوسی را یاد گرفته بنابر ادعای نهادهای غیردولتی "سیتی‌زن‌لب" و "عفو بین‌الملل" اخیرا برای جاسوسی از چندین دوست و آشنای جمال خاشقجی به کار گرفته شده است.

آن طور که مدارک منتشر شده از سوی دولت بریتانیا نشان می‌دهد آقای مطرب دو سالی در لندن و در سفارت عربستان فعالیت کرده است.

شبکه سی‌ان‌ان هم با منبعی گفتگو کرده که مدعی است در آن دوران در لندن از نزدیک آقای مطرب را می‌شناخته و او را سرهنگ دستگاه اطلاعاتی عربستان معرفی کرده است.

ویکی‌لیکس و خاشقجی

در همین حال، وبسایت افشاگر ویکی‌لیکس هفته گذشته (۱۲ اکتبر) اسنادی را بازنشر کرد که در آنها ایمیل‌هایی با نام مطرب و ۵ مرد دیگر دیده می‌شود که در سال ۲۰۱۱ در یک دوره آموزشی در ایتالیا شرکت کرده بودند.

دوره‌ای که یک شرکت تجهیزات جاسوسی ایتالیایی به نام "هکینگ تیم" (Hacking Team) برگزار کرده بوده است.

هکینگ تیم می‎گوید این ایمیل‎ها در سال ۲۰۱۵ از کامپیوترهای آن دزدیده شده و ویکی‌لیکس نخستین بار آنها را در سال ۲۰۱۵ به عنوان بخشی از ۴۰۰ گیگا بایت اطلاعات افشاگرانه منتشر کرده بود.

در ایمیل‌ها همچنین مکالماتی دیده می‌شود که در آنها هکینگ تیم از تکنیک‌های پیشرفته برای جاسوسی از فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران سخن به میان آورده است.

این ایمیل‌ها شامل فهرست کشورهایی است که سخت‌افزارهای لازم برای این گونه جاسوسی‌ها را خریداری کرده‌اند؛ عربستان سعودی، روسیه، مصر و سودان.

هکینگ تیم همچنین نرم افزارهای جاسوسی می‌فروشد که قابلیت انجام عملیات‌های تخریبی فیزیکی هم دارند.

اخبار مرتبط

• رئیس سابق اطلاعات خارجی بریتانیا: شواهد حاکی از مسئولیت بن سلمان در پرونده خاشقجی است

• جستجوی پلیس ترکیه در جنگل در پرونده جمال خاشقجی
• بات‌های عربستان و تلاش برای تغییر روایت ناپدید شدن جمال خاشقجی
• نمایش قدرت اردوغان در پرونده خاشقجی

حق نشر عکس EPA Image caption آقای خاشقجی برای واشنگتن پست می‌نوشت

رئیس سابق ام‌آی‌۶: ردپای محمد بن سلمان دیده می‌شود

در همین حال، امروز (جمعه ۱۹ اکتبر) جان ساورز، رئیس سابق اطلاعات خارجی بریتانیا، گفت همه شواهد حاکی از مسئولیت محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، در پرونده ناپدید شدن جمال خاشقجی است.

آقای ساورز در مصاحبه‌ با بی‌بی‌سی گفت: "همه شواهد حاکی از دستور و انجام (قتل خاشقجی) توسط افراد نزدیک به محمد بن سلمان است."

رئیس سابق اطلاعات خارجی بریتانیا افزود: "فکر نمی‌کنم که او (بن سلمان) این کار را بدون آن انجام می‌داد که فکر کند از دولت آمریکا مجوز دارد که هر طور دلش می‌خواهد رفتار کند."

جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد حکومت عربستان، بیش از دو هفته پیش پس از ورود به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شد. مقام‌های ترکیه می‌گویند آقای خاشقجی در محل کنسولگری و توسط ماموران سعودی به قتل رسیده، اما مقام‌های عربستان این ادعاها را رد می‌کنند.

مقام‌های ترکیه گفته‌اند نوارهایی وجود دارد که جزئیات چگونگی قتل آقای خاشقجی در کنسولگری عربستان را فاش می‌کند.

جان ساورز با بیان اینکه برای دستگاه اطلاعاتی ترکیه "احترام" قائل است و آنها را "حرفه‌ای" می‌داند، گفت ادعاهای منابع ترکیه درباره چگونگی قتل آقای خاشقجی را باور می‌کند.

او گفت: "میزان جزئیاتی که منابع اطلاعاتی ترکیه منتشر می‌کنند به حدی است که باید به ترتیبی نواری وجود داشته باشد."

آقای ساورز گفت به واسطه تنشی که میان عربستان و ترکیه وجود داشته، احتمال دارد که دستگاه امنیتی ترکیه در دفاتر سعودی شنود کار گذاشته است و یا آن که وسایل الکترونیک گروه قاتلان ادعایی را شنود می‌کرده است.