پرونده خاشقجی به بهانه دولت ترامپ برای دوشیدن بیشتر خاندان سعودی تبدیل شده است
عملیات روانی آمریکا برای تغییر بن سلمان
هر روز ابعاد جدیدی از قتل روزنامه نگار عربستانی در کنسولگری این کشور در استانبول منتشر میشود و در عین حال تلاش دولت ترامپ برای لاپوشانی این ماجرا به نفع سعودیها نیز بیشتر و بیشتر میشود. با این وجود رسانههای آمریکایی گزارش دادهاند که جلسه دیدار پمپئو با سران سعودی چندان هم خوب پیش نرفته است و در همین حال نمایندگان مجلس نمایندگان آمریکا نیز به دنبال تهیه لایحهای برای ممانعت از فروش سلاح به عربستان سعودی هستند؛ مسئلهای که مطمئناً با واکنش منفی رییس جمهور آمریکا رو به رو میشود.
صاحبخبر - روز گذشته شبکه خبری «سی ان ان» در گزارشی اعلام کرد که تصاویر خندان پمپئو با ولیعهد عربستان هیچ نشانی از جلسه سخت و جدی دیپلمات ارشد آمریکا با خاندان سعودی و هشدار وی به آنها در باره آینده وی به عنوان پادشاه نداشت. یک منبع نزدیک به مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا گفت: تصاویر خندان پمپئو و بن سلمان، ولیعهد عربستان نباید به عنوان دیداری دوستانه قلمداد شود. این منبع با ذکر این نکته که این لبخندها فقط در مقابل دوربینها بود، گفت: پمپئو به بن سلمان هشدار داد که آینده وی به عنوان پادشاه به عملکردش در پرونده جمال خاشقجی، روزنامهنگار مفقود شده عربستانی بستگی دارد و اینکه تمام حقایق در باره این پرونده باید روشن شود. این منبع که نخواست نامش فاش شود، گفت که پمپئو با تاکید بر اینکه زمان کوتاه است به صراحت به ولیعهد سعودی گفته که سعودیها باید به سرعت تحقیقاتی جامع در این رابطه انجام دهند و با عاملان این اقدام برخورد جدی داشته باشند. این در حالی است که پمپئو بطور علنی از درخواستهایش از عربستان در مورد خاشقجی حرفی نزده است.این منبع نگفت که واکنش پادشاهی و ولیعهد عربستان به این درخواستها چه بوده اما به گفته وی به نظر میرسد که آنها پیام را دریافت کردهاند. این دریافت پیام بود که سعودیها را واداشت تا همزمان با سفر پمپئو به این کشور، 100 میلیون دلار به حساب آمریکا واریز کنند. به همین دلیل به نظر میرسد دولت ترامپ همچنان به دنبال دوشیدن سعودیها این بار به بهانه قتل خاشقجی روزنامه نگار عربستانی است. در همین حال مجلس نمایندگان آمریکا در طرحی پیشنهاد ممنوعیت فروش سلاح به عربستان سعودی را ارائه داد مگر اینکه وزیرامورخارجه این کشور بتواند ثابت کند که دولت سعودی دستور قتل جمال خاشقجی را صادر نکرده است. جیم مگ گاورن، سناتور دموکرات و رئیس کمیسیون حقوق بشر مجلس نمایندگان آمریکا و از اعضای عالی رتبه کمیته قانون این مجلس گفت: مساله خاشقجی، روزنامهنگار ناپدید شده سعودی نقض آشکار تمامی معیارهای بینالمللی است. این قانونگذار آمریکایی گفت که کمکهای نظامی آمریکا و فروش سلاح به عربستان باید ممنوع شود مگر این که مایک پمپئو، وزیر خارجه بتواند درباره وضعیت خاشقجی توضیحات قانع کنندهای ارائه دهد. مک گاورن افزود: اگر آمریکا نخواهد برای هیچ چیزی اقدام کند باید با صدای بلند و با صراحت از حقوق بشر دفاع کند. ارزشهای ما قدرت ماست و ما نمیتوانیم در برابر آنها و زمانی که این ارزشها تضعیف شده یا مورد حمله قرار میگیرد، بی تفاوت بمانیم. دیگر قانونگذاران آمریکایی نیز مواضع مشابهی در قبال عربستان اتخاذ کرده و گفتهاند در صورتی که گزارشها از قتل خاشقجی به دستور ولیعهد عربستان اثبات شود دولت آمریکا باید این کشور را تحریم کند. به نوشته اینترسپیت این لایحه از سوی شش قانونگذار دموکرات و جمهوریخواه مورد تأیید قرار گرفته و به مجلس نمایندگان ارائه شده است. چه کسی جانشین محمد بن سلمان میشود؟ گرچه احتمال تأیید کردن لایحه پیشنهادی نمایندگان کنگره برای تحریم عربستان بسیار پایین است و ترامپ عربستان را بزرگترین متحد خود میداند، اما به نظر میرسد آمریکاییها به دنبال تغییر ولیعهد عربستان سعودی هستند. یک رسانه آمریکایی گزارش داده است خالدبنسلمان برادر ولیعهد سعودی که سفیر ریاض در واشنگتن بوده است، دیگر به آمریکا بازنخواهد گشت، برخی رسانهها از مطرح شدن مجدد نام ولیعهد معزول در میان غربیها سخن گفتهاند، روزنامه نیویورک تایمز آمریکا نوشته است شاهزاده خالد بن سلمان برادر محمد بن سلمان ولیعهد سعودی که سفیر رژیم در واشنگتن بوده است، هفته گذشته در پی بحران ناپدید شدن جمال خاشقجی روزنامهنگار منتقد سعودی، آمریکا را ترک کرده و دیگر به این کشور باز نخواهد گشت. این روزنامه به نقل از یک مسئول آمریکایی که اشارهای به نام وی نکرد، افزود فراخوانده شدن خالد بن سلمان در چارچوب تدابیر سفارت سعودی در واشنگتن صورت گرفته که شامل لغو جشن روز ملی بود که قرار بوده در هجدهم اکتبر جاری (پنجشنبه 26 مهر) برگزار شود. این رسانه نوشته است هنوز مشخص نیست که چه زمانی وی برکنار خواهد شد یا چه کسی جایگزین وی خواهد شد. بر اساس این گزارش، تدابیر پادشاهی سعودی در سایه اعتقاد روافزون نهادهای تصمیمگیرنده غربی قرار دارد مبنی بر اینکه محمد بن سلمان ولیعهد سعودی که آتش جنگ در یمن را شعلهور کرده و تا حد یک فاجعه انسانی پیش رفته و همچنین قطر را تحت محاصره قرار داده و گروهی از نخبگان سعودی را برای دستیابی به پول دستگیر کرد و دو هفته هم طول کشید تا به یک تفسیر و توضیح قابل قبول درباره سرنوشت خاشقجی دست یابند،چنین فردی برای اینکه در آینده به تاج و تخت پادشاهی برسد،آماده نیست. جان برنان رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در سالهای 2013 تا 2017 میلادی نیز به نوبه خود از برتری دوران محمد بن نایف نسبت به دوران پسرعمویش یعنی ولیعهد کنونی سخن گفته بود. این نویسنده تصریح کرد: رویکرد حرفهای دستگاههای امنیتی عربستان با کنار گذاشته شدن محمد بن نایف از یک سو و رفتن اداره آنها زیر دست مستقیم بن سلمان با تأثیر منفی همراه شده است. مجله فارین پالیسی نیز در گزارشی این احتمال را مطرح کرد که بحران خاشقجی سبب شود تا بن سلمان جایگاه ولایتعهدی خود را از دست بدهد. روزنامه واشنگتن پست در گزارشی ضمن تأکید بر لزوم تحقیقات کنگره درباره عملکرد سازمان اطلاعاتی آمریکا در موضوع ناپدیدشدن «جمال خاشقجی»، روزنامهنگار منتقد محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان از تشکیل جریانی مخالف ولیعهد سعودی پیرامون شاهزاده «احمد بن عبدالعزیز»، آخرین پسر باقیمانده «عبدالعزیز بن سعود» خبر داد. واشنگتن پست با تأکید بر اینکه کنگره باید گزارش و تحلیلی دقیق و مفصل از نقش عربستان و محمد بن سلمان، ولیعهد خودسر آن، درباره موضوع ناپدیدشدن خاشقجی ارائه دهد، میافزاید: کاخ سفید تلاش دارد مانع درز اطلاعات مربوط به عربستان شود و حتی «باب کورکر»، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا روز چهارشنبه در اعتراض به کاخ سفید گفته بود «من تصور میکنم آنها نمیخواهند ما به این اطلاعات دسترسی داشته باشیم». نویسنده در ادامه به نقل از منابع سعودی میگوید مخالفان محمد بن سلمان پنهانی در حال جمعشدن به دور «شاهزاده احمد بن عبدالعزیز»، تنها پسر باقیمانده «عبدالعزیز بن سعود» هستند. در ادامه این مطلب، از کمیته تحقیق کنگره خواسته شده بررسی کند «آیا سرویسهای اطلاعاتی آمریکا ارزیابی از دیدگاههای «احمد بن عبدالعزیز» و چشماندازهای سیاسی مرتبط با آن در اختیار کاخ سفید قرار دادهاند؟ آیا پس از زلزله محمد بن سلمان، او میتواند ثبات را به پادشاهی عربستان برگرداند یا بیثباتی بیشتری را ایجاد میکند؟» روزنامه لوفیگارو فرانسه نیز روز پنجشنبه به نقل از منابعی آگاه در ریاض گزارش داد هیئت بیعت عربستان جلسهای سری برای انتخاب جانشین ولیعهد سعودی تشکیل داده است. به نوشته «لوفیگارو» در پرتو فشارهای روز افزون بین المللی که عامل آن ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامهنگار سعودی بوده است هیئت بیعت عربستان چند روزی است که مساله پادشاهی محمد بن سلمان-که تردیدهای بسیاری درباره او ایجاد شده- را مورد اهتمام قرار داده است.∎