گروه جهان|
عربستان سعودی تهدید کرد هرگونه فشار و تحریم علیه این کشور با پاسخی شدیدتر روبرو خواهد شد. ساعاتی پس از اینکه دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا، تهدید کرد در صورتی که ثابت شود عربستان در کشته شدن روزنامه‌نگار منتقد این کشور دست داشته، اقدامات تنبیهی را علیه ریاض اعمال خواهد کرد، خبرگزاری رسمی سعودی به نقل از مقامی که نامی از وی برده نشده، نوشت: «پادشاهی سعودی تاکید می‌کند که هر اقدام دشمنان را با اقدامی شدیدتر پاسخ خواهد داد، و هر تاثیر منفی بر اقتصاد کشور، اقتصاد جهان را تحت تاثیر قرار خواهد داد.» این جنگ لفظی و تشدید فشارهای بین‌المللی بر ریاض در پی ناپدید شدن جمال خاشقجی، شاخصهای بورس در عربستان را قرمزپوش کرد.
بلومبرگ نوشته، این مقام سعودی اشاره‌ای به جمال خاشقجی روزنامه‌نگار ناپدید شده سعودی نکرده، اما گفته است: «عربستان سعودی هرگونه تهدید و تلاش برای ضربه زدن به جایگاه کشور را رد می‌کند، چه از طریق تهدید به تحریم‌های اقتصادی، یا فشارهای سیاسی باشد، و چه از طریق طرح اتهامات بی‌اساسی که نمی‌تواند جایگاه محکم عربی و اسلامی سعودی را زیر سوال برد، و تاکید می‌کند که اینگونه اقدامات مانند همیشه شکست خواهد خورد.»
ترامپ درباره احتمال دست داشتن عربستان در ناپدید شدن خاشقجی گفته بود: «اگر مساله به این نحو باشد، بسیار خشمگین خواهم شد. چه بسا عربستانی‌ها در ناپدید شدن خاشقجی دست داشته باشند، اگر این مساله ثابت شود، ایالات متحده مجازات سختی را علیه آنها وارد می‌کند.»
در حالی که فشارهای بین‌المللی در مورد پرونده جمال خاشقجی بر عربستان بیشتر می‌شود، شمار بیشتری از شرکت‌ها از حضور در کنفرانس موسوم به «داوس صحرا» انصراف می‌دهند. قرار بود غول‌های فناوری در این کنفرانس که در چند روز آینده برگزار شود، شرکت کنند. در این میان شاخص سهام بورس عربستان نیز یک‌شنبه ۷ درصد سقوط کرد. بلومبرگ نوشته، شاخص بورس «تداول» سعودی ۵۰۰ واحد معادل ۷ درصد سقوط کرد و همه سود حاصل شده از ابتدای سال جاری میلادی را از دست داد. شاخص سهام عربستان پیشتر نیز در روز پنج‌شنبه ۳درصد سقوط کرده بود. مقام‌ها و رسانه‌های ترکیه عربستان را متهم کرده‌اند که جمال خاشقجی روزنامه‌نگار ناراضی سعودی را در کنسولگری سعودی در استانبول به قتل رسانده است. عربستان این اتهام را رد کرده اما رسانه‌های ترکیه می‌گویند صدا و ویدئویی از کشته شدن خاشقجی در اختیار دولت ترکیه است.
ترامپ زمانی مجبور شد زبان به تهدید عربستان سعودی بگشاید که اغلب رسانه‌های جهان با ابراز تعجب از سخنان او درباره بی‌اهمیت بودن ناپدید شدن یک خبرنگار در برابر قراردادهای کلان نظامی واشنگتن ـ ریاض، از بی‌توجهی کاخ‌سفید به ارزش‌های جهانی سخن گفتند. پس از تشدید این فشارها بود که کارشناسان پیش‌بینی کردند ترامپ احتمالا در شرایط بسیار دشوار قرار خواهد گرفت و برای کاهش از حجم گسترده انتقادها، آن هم در آستانه انتخابات میان‌دوره کنگره مجبور خواهد شد که با وجود تاکید بر همکاری تجاری و نظامی با ریاض، از نزدیک‌ترین متحد خود در خاورمیانه (اگرچه به ظاهر) انتقاد کند. اما بن‌سلمان حتی تاب این انتقاد ظاهری را هم نداشت و فورا تهدید کرد که هرگونه اقدام تنبیهی با پاسخی شدیدتر روبرو خواهد شد.
گاردین درباره روحیه به‌شدت انتقادناپذیر ولیعهد عربستان نوشته: «بن سلمان چهره‌ای اصلاح‌طلب از خود به نمایش گذاشته اما در پذیرش هرگونه انتقادی دست و پا می‌زند... او برای تشخیص خطاها یا پذیرش نرم‌ترین انتقادها مشکل دارد. این پوسته نازک زمانی در معرض دید بین‌المللی قرار گرفت که توییتی انتقادی از کانادا برای آزادی فعالان منتشر شد و در پی آن، آل‌سعود روابط دیپلماتیک و تجاری خودش را محدود کرد.»
تلاش برای مدیریت بحران
دیلی‌تلگراف هم با اشاره به خدشه‌دار شدن وجهه بن‌سلمان به نقل از منابع مطلع نوشته که حلقه نزدیک به ولیعهد عربستان از مشاهده شدت و سرعت مطرح شدن خشم جهانی از بابت ناپدید شدن خاشقجی علیه ریاض شوکه شده‌اند. این نشریه نوشته: «ریاض پس از ۱۱روز انکار هرگونه مسوولیت، تلاش می‌کند یک مسیر فعالانه‌تر را برای مدیریت تبعات این حادثه در پیش گرفته و در جهت حفظ وجهه بن‌سلمان تلاش کند. یک تئوری مورد بحث در محافل حامی حکومت عربستان این بوده که ریاض، ترکیه‌ای‌ها را مجاب کرده و موافقت آنها را جلب کند برای آنکه طی یک بیانیه مشترک اقدام به توضیح مرگ خاشقجی کنند به گونه‌ای که آسیب حداقلی برای محمد بن‌سلمان در پی داشته باشد. یکی از احتمالات این است که آنها بگویند خاشقجی در اثر سکته قلبی در داخل کنسولگری جان خود را از دست داده و جسد او توسط پرسنل وحشت‌زده این کنسولگری مخفی شده است. هنوز مشخص نیست که آیا ترکیه با ارایه یک روایت سالم‌سازی شده برای این رخداد موافقت خواهد کرد یا خیر. اگر ترکیه این درخواست‌ها را قبول نکند و مدرکی دال بر به قتل رسیدن خاشقجی ارایه دهد ریاض ممکن است بخواهد تقصیر این قتل را به گردن عناصر خودسر در نیروهای امنیتی انداخته و بگوید بن‌سلمان از برنامه آنها خبر نداشته است. اما مقصر دانستن سرویس‌های امنیتی خطرات خود را دارد؛ مثلا ترکیه ممکن است از عربستان بخواهد قاتلان را برای محاکمه تحویل دهد که این هم تبعاتی را متوجه بن‌سلمان خواهد کرد. “
قدس عربی هم نوشته عربستان ممکن است با تشدید فشارها مقام‌های امنیتی سعودی را متهم کرده و بطور ضمنی مسوولیت ترور را به گردن بگیرد و مدعی شود امنیتی‌ها به اشتباه خاشقجی را کشته‌اند. در این گزارش آمده است: «عربستان می‌خواهد مسوولیت این جنایت را بپذیرد اما پای دولت را به این موضوع باز نکند تا پرونده به دادگاه‌های بین‌المللی منتقل نشود و شاهزادگان سعودی در امان بمانند.» یک منبع آگاه به قدس عربی گفته که مقام‌های سعودی در ابتدا می‌خواهند این رسوایی را مهار کنند و مسوولیت به گردن مقامات امنیتی سعودی انداخته و مدعی شوند آنها به جای راضی کردن خاشقچی برای بازگشت به کشورش، با او درگیر شده‌اند و این فاجعه را به بار آورده‌اند و سپس خواسته‌اند که تمام نشانه‌های جرم را پاک کنند. در مقابل، عربستان سعودی مسوولیت محدود خود را در مقابل این جنایت می‌پذیرد و تلاش می‌کنند خانواده خاشقجی را با دادن دیه و محاکمه جنایت‌کاران راضی کند. متهمان هم برای نجات کشورشان از تبعات این جرم مسوولیت این جنایت را می‌پذیرند.