جهــان مقابل ناپدید شدن مرموز روزنامهنگار منتقد سعودی در ترکیه موضعگیری میکند، خبرنگاری که حالا دیگر تقریباً قطعی است که قتل فجیع او به گردن سعودی است. ولی تا کنون هیچ مقام رسمی کاخ سفید درباره کشته شدن جمال خاشقجی موضعگیری نکرده است. این دیدگاه در شبکههای اجتماعی در حال شایع شدن است که رانت نفت سعودیها باعث شده کاخ سفید بعد از یک هفته در مقابل این فاجعه، سکوت کند.
به گزارش «جوان»، با گذشت چند روز از ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول، نوع واکنش کشورها به این پرونده متفاوت بوده است. بهرغم واکنشهای جهانی به این اقدام سعودی، دولت امریکا در مقابل این اقدام واکنشی نشان نداده است. دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا که بارها مقامات سعودی را به خاطر پرداخت نکردن هزینه حمایتهای نظامی واشنگتن از عربستان، مورد انتقاد قرار داده، در برابر پرونده حقوق بشری ریاض سکوت اختیار کرده است؛ سکوتی که پیوندهای عمیق بین ریاض و ترامپ را بیش از پیش نشان میدهد. روزنامه هاآرتص روز دو شنبه به نقل از تامارا کافمن ویتس، یک مقام سابق دولت امریکا نوشته است که «سیاست دوستانه دولت ترامپ در قبال عربستان سعودی باعث شده مقامات سعودی به این عقیده برسند که اقداماتشان هیچ عقوبتی ندارد. کاخ سفید هیچ اظهارنظری در مقابل این خشونت نکرده است.» به گفته این مقام سابق امریکا، «ترامپ اولین سفرش را به عربستان سعودی انجام داد و روابط شخصی بین ترامپ و محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی وجود دارد. ترامپ و جارد کوشنر، دامادش باعث شدهاند که بن سلمان احساس امنیت کند.» کافمن ویتس گفته است: «ترامپ از ابتدای ریاست جمهوری خودتوجهی به حقوقبشر ندارد، مگر وقتی حقوق اقلیتهای مسیحی به میان بیاید». روزنامه رأیالیوم هم «سکوت مشکوک دونالد ترامپ را در قبال قتل احتمالی جمال خاشقجی نشانه هماهنگی احتمالی ترامپ با رژیم سعودی دانست.»
ترامپ زمانی که بحث قیمت نفت و گرفتن پترودلارهای سعودی در میان است، صدای بلندتری در مقابل مقامات ریاض دارد، اما در مقابل سیاستهای حقوق بشری سعودی اظهارنظری نمیکند. انتقادهای مالی ترامپ از سعودیها در شرایطی است که او در دو سال گذشته از جنایات رژیم عربستان در کشتار مردم یمن و حذف منتقدان این رژیم هیچگونه انتقادی نکرده است. سعودیها در سالهای گذشته با حمایتهای امریکا و بدون هیچگونه انتقادی از سوی واشنگتن، جنایات گستردهای را در منطقه انجام دادهاند و با چنین سیاهه ضدحقوق بشری مورد حمایت بیقید و شرط رژیم امریکا و کشورهای غربی است و نحوه رفتار با این رژیم مستبد، استانداردهای دوگانه حقوق بشری ادعایی غرب را به خوبی آشکار میکند. ترامپ هفته گذشته در سخنرانی خود گفت که به سعودیها گفته است بدون حمایت واشنگتن دو هفته هم دوام نمیآورند و باید بهای این حمایتها را بپردازند، اما سعودیها در مقابل این اظهارات تمسخرآمیز گفتند که عاشق همکاری با ترامپ هستند.
در دسامبر ۲۰۱۶ روزنامه ایندیپندنت در گزارشی به نقل از «میدل ایستای» نوشت که «مقامات سعودی، حضور خاشقجی را در برنامههای تلویزیونی که ترامپ را به نقد میکشید، ممنوع کردند.» روابط عربستان با امریکا در دوره ترامپ به شکل گستردهای تقویت شده است و سعودیها با پرداخت دلارهای نفتی، به هر میزان که بخواهند از حمایتهای واشنگتن برخوردار میشوند. ترامپ سال گذشته با امضای قراردادهای ۵۰۰ میلیارد دلاری با عربستان، حمایت همهجانبه خود را از سیاستهای منطقهای ریاض اعلام کرد و حتی گزارشهایی منتشر شد که ترامپ در کودتای بنسلمان برای ولیعهد شدن نقش مؤثری ایفا کرده است.
به گزارش «جوان»، با گذشت چند روز از ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول، نوع واکنش کشورها به این پرونده متفاوت بوده است. بهرغم واکنشهای جهانی به این اقدام سعودی، دولت امریکا در مقابل این اقدام واکنشی نشان نداده است. دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا که بارها مقامات سعودی را به خاطر پرداخت نکردن هزینه حمایتهای نظامی واشنگتن از عربستان، مورد انتقاد قرار داده، در برابر پرونده حقوق بشری ریاض سکوت اختیار کرده است؛ سکوتی که پیوندهای عمیق بین ریاض و ترامپ را بیش از پیش نشان میدهد. روزنامه هاآرتص روز دو شنبه به نقل از تامارا کافمن ویتس، یک مقام سابق دولت امریکا نوشته است که «سیاست دوستانه دولت ترامپ در قبال عربستان سعودی باعث شده مقامات سعودی به این عقیده برسند که اقداماتشان هیچ عقوبتی ندارد. کاخ سفید هیچ اظهارنظری در مقابل این خشونت نکرده است.» به گفته این مقام سابق امریکا، «ترامپ اولین سفرش را به عربستان سعودی انجام داد و روابط شخصی بین ترامپ و محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی وجود دارد. ترامپ و جارد کوشنر، دامادش باعث شدهاند که بن سلمان احساس امنیت کند.» کافمن ویتس گفته است: «ترامپ از ابتدای ریاست جمهوری خودتوجهی به حقوقبشر ندارد، مگر وقتی حقوق اقلیتهای مسیحی به میان بیاید». روزنامه رأیالیوم هم «سکوت مشکوک دونالد ترامپ را در قبال قتل احتمالی جمال خاشقجی نشانه هماهنگی احتمالی ترامپ با رژیم سعودی دانست.»
ترامپ زمانی که بحث قیمت نفت و گرفتن پترودلارهای سعودی در میان است، صدای بلندتری در مقابل مقامات ریاض دارد، اما در مقابل سیاستهای حقوق بشری سعودی اظهارنظری نمیکند. انتقادهای مالی ترامپ از سعودیها در شرایطی است که او در دو سال گذشته از جنایات رژیم عربستان در کشتار مردم یمن و حذف منتقدان این رژیم هیچگونه انتقادی نکرده است. سعودیها در سالهای گذشته با حمایتهای امریکا و بدون هیچگونه انتقادی از سوی واشنگتن، جنایات گستردهای را در منطقه انجام دادهاند و با چنین سیاهه ضدحقوق بشری مورد حمایت بیقید و شرط رژیم امریکا و کشورهای غربی است و نحوه رفتار با این رژیم مستبد، استانداردهای دوگانه حقوق بشری ادعایی غرب را به خوبی آشکار میکند. ترامپ هفته گذشته در سخنرانی خود گفت که به سعودیها گفته است بدون حمایت واشنگتن دو هفته هم دوام نمیآورند و باید بهای این حمایتها را بپردازند، اما سعودیها در مقابل این اظهارات تمسخرآمیز گفتند که عاشق همکاری با ترامپ هستند.
در دسامبر ۲۰۱۶ روزنامه ایندیپندنت در گزارشی به نقل از «میدل ایستای» نوشت که «مقامات سعودی، حضور خاشقجی را در برنامههای تلویزیونی که ترامپ را به نقد میکشید، ممنوع کردند.» روابط عربستان با امریکا در دوره ترامپ به شکل گستردهای تقویت شده است و سعودیها با پرداخت دلارهای نفتی، به هر میزان که بخواهند از حمایتهای واشنگتن برخوردار میشوند. ترامپ سال گذشته با امضای قراردادهای ۵۰۰ میلیارد دلاری با عربستان، حمایت همهجانبه خود را از سیاستهای منطقهای ریاض اعلام کرد و حتی گزارشهایی منتشر شد که ترامپ در کودتای بنسلمان برای ولیعهد شدن نقش مؤثری ایفا کرده است.
نقش مؤثر ثروت سعودی
عربستان سعودی در سالهای گذشته با پرداخت میلیاردها دلار دهان مقامات واشنگتن را درباره هرگونه انتقاد حقوق بشری خود بسته است، این بار هم به نظر میرسد نقش پترودلارهارهای سعودی کارساز بوده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، کنت راث، رئیس سازمان دیدهبان حقوق بشر درباره استانداردهای دوگانه ترامپ در مقابل حقوق بشر در پیام خود در توئیتر نوشت: «زمانی که ترکیه یک کشیش امریکایی را بازداشت کرد، ترامپ همه اقدامات خود را علیه آنکارا به کار گرفت. حال که حکومت عربستان ظاهراً یک روزنامهنگار منتقد را در ترکیه به قتل رسانده ترامپ چه کار میکند؟ شاید ثروت عربستان سعودی موجب تفاوت قتل این روزنامهنگار و موضوع کشیش بازداشت شده در ترکیه باشد.» روزنامه واشنگتن پست هم نوشت: «امریکا باید از عربستان سعودی درباره ناپدید شدن و همچنین کشته شدن جمال خاشقجی پاسخ بخواهد.» واشنگتن پست همچنین «خواهان مجازات حکومت عربستان در صورت همکاری نکردن این حکومت بر سر این پرونده شد.»
جمال خاشقجی هفته گذشته پس از اینکه به کنسولگری عربستان در استانبول وارد شد، ناپدید شد و تاکنون خبری از او نیست. هرچند مقامات سعودی مدعی هستند که خاشقجی کنسولگری این کشور را ترک کرده است، اما برخی مقامات ترکیه و رسانهها اعلام کردهاند که وی به شکل فجیعی به دست سعودیها به قتل رسیده است. بر اساس گزارشها در همان روز ورود این روزنامهنگار سعودی به کنسولگری عربستان، ۱۵ نفر از افسران ارتش عربستان به استانبول سفر کردهاند که آموزشهای حرفهای دیدهاند و در همان روز نیز خاک ترکیه را ترک کردهاند؛ چیزی که تردیدها درباره قتل خاشقجی را بیش از پیش افزایش میدهد. یک منبع مطلع یکی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در گفتوگو با روزنامه الاخبار گفته است: «مقامات عربستان روز جمعه به آنکارا اطلاع دادند، جمال خاشقجی نویسنده سعودی در ریاض است.» بر اساس اطلاعات این منبع، «انتقال خاشقجی به عربستان طی یک عملیات پیچیده انجام شد آن هم پس از اینکه خالد بن سلمان، سفیر عربستان در واشنگتن یعنی فرزند شاه و برادر ولیعهد سعودی از قبل به او اطمینان دادند که اگر به کشور بازگردد به او آسیبی نمیرسد.»
واکنشهای جهانی
در مقابل سکوت امریکا، واکنشهای جهانی به ناپدید شدن روزنامهنگار منتقد عربستان افزایش یافته است. دیوید کایه، گزارشگر ویژه آزادی بیان سازمان ملل در گفتوگو با شبکه الجزیره اظهار داشت: با توجه به گفتههای برخی مسئولان در ترکیه درباره کشته شدن خاشقجی در کنسولگری عربستان و با توجه به ابعاد بزرگ این پرونده و پیچیدگیهای مسائل دیپلماتیک، ما به تحقیقاتی بینالمللی و مستقل در این پرونده نیاز داریم.» رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه روز یک شنبه روزنامهنگار منتقد مفقود شده سعودی را «دوست» خود خطاب کرد و گفت که شخصاً پرونده وی را دنبال میکند. همچنین وزارت خارجه ترکیه روز دو شنبه برای دومین بار طی هفته اخیر، سفیر عربستان سعودی را برای توضیح درباره ناپدید شدن جمال خاشقجی احضار کرد. به نوشته روزنامه «دیلی صباح» وزارت خارجه ترکیه بعد از احضار مجدد سفیر ریاض در آنکارا، از آنها خواست که ساختمان کنسولگری این کشور را در استانبول تفتیش کنند. به گزارش اسپوتنیک، خالد بن فرحان آلسعود، شاهزاده جدا شده از خاندان آل سعود، در پی مفقود شدن جمال خاشقجی، روزنامهنگار مخالف دولت عربستان، مردم این کشور به را نافرمانی مدنی دعوت کرد.