فرحناز هاشمی–خبرنگار اعزامی پایگاه اطلاع رسانی به خوزستان

خوزستان در چهار دهه اخیر ماجراهای زیادی به خود دیده است.از مصیبت ها و خسارت های جنگ تحمیلی گرفته تا خشکسالی ها، شور شدن خاک و آب رودخانه اروند، کم توجهی مسوولان و چند سالی هم هجوم ریزگردها. همه اینها بر اقتصاد و معیشت مردم این خطه به ویژه کشاورزان تاثیر گذاشته است.این تاثیرات تا حدی بوده که برخی از نخلستان ها از بین رفته و بعضی از کشاورزان نیز باغات و مزارع خود را رها کردند. هر چند خوزستان در برابر این مشکلات کمر خم نکرده و هنوز به عنوان یکی از قطب های کشاورزی در ایران محسوب می شود، اما مقام معظم رهبری در سفر به این استان در سال 75 بر ضرورت اقدام اساسی برای رونق کشاورزی تاکید کردند که به دنبال آن، طرح احیای اراضی 550 هزار هکتاری خوزستان و ایلام با اهدافی همچون استفاده بهینه از آب و خاک، افزایش درآمد کشاورزان، تجهیز و نوسازی اراضی، اشتغالزایی و جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهر ها شکل گرفت. با تدوین این طرح، کار در بخش هایی از اراضی خوزستان به تدریج و با اعتبارات جزیی آغاز شد. با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و وعده دکتر روحانی رییس جمهوری در دور قبل، اجرای این طرح و انجام عملیات تجهیز و نوسازی، زهکشی و احداث شبکه های فرعی آبیاری در اراضی کشاورزی سرعت گرفت و اعتبارات قابل توجهی به آن اختصاص یافت. در نخستین گام، برای اجرای فاز نخست این طرح 1.5میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی اختصاص یافت و وزارت نیرو قرار شد آب مورد نیاز این اراضی را تخصیص دهد.موسسه جهاد نصر هم به عنوان مجری به این طرح ملحق شد. سرانجام فاز نخست طرح با 312 هزار هکتار کلید خورد، اما به گفته مهندس علیمراد اکبری معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی به علت محدودیت منابع آبی، وسعت طرح در فاز نخست به 295 هزار هکتار کاهش یافت.اکنون فاز نخست طرح احیای اراضی 550 هکتاری خوزستان و ایلام رو به پایان است و بخشی از آن توسط کشاورزان به زیر کشت رفته است.

آن طور که یداله شمایلی مدیرعامل موسسه جهاد نصر می گوید، فاز دوم این طرح از سال 97 آغاز و تا سال 1400 در صورت تخصیص آب مورد نیاز به اتمام می رسد. سفر دو روزه و بازدید خبرنگاران اعزامی به آبادان و اهواز، فرصتی را ایجاد کرد تا با بخش هایی از اقدامات و عملکردها در این طرح آشنا شویم.

یکی از پروژه هایی که در قالب طرح احیای اراضی 550 هزار هکتاری خوزستان و ایلام در حوزه آبادان و خرمشهر اجرا می شود، 32هزار هکتار وسعت دارد که کار مطالعات آن برای انتقال آب به زمین های کشاورزی در واقع به 50 سال پیش باز می گردد.

مهندس فرخ توکلیان مدیر اجرایی طرح در حوزه آبادان و خرمشهر می گوید: در این پروژه اقداماتی همچون ایجاد شبکه های آبیاری، زهکشی، تسطیع و نوسازی اراضی انجام می گیرد و با توجه به افزایش شوری آب رودخانه اروند، استفاده از منبع آبی رودخانه کارون مد نظر است.

وی می افزاید: با اتمام این طرح در حوزه آبادان و خرمشهر 32 هزار فرصت شغلی مستقیم و غیر مستقیم در سطح 32 هزار هکتار ایجاد می شود و با افزایش تناژ نخیلات و کیفیت محصولات آن، امکان میانه کاری توسط کشاورزان مانند کشت سبزی و صیفی و برخی گیاهان دارویی فراهم می شود.

طرح خوداجرایی نیز یکی از برنامه های جدید موسسه جهاد نصر در حوزه آبادان و خرمشهر برای نخلستان ها و اراضی با سابقه کشت است. این طرح در سطح 3 هزار هکتار در حال اجرا می باشد. در این طرح بخشی از فعالیت ها به منظور بالا بردن مشارکت مردمی، پایداری بهره برداری از نخلیات و کاهش هزینه ها به کشاورزان واگذار می شود.

در بازدید از طرح خوداجرایی در نخلستان های روستای رمیله و شلحه حاج حسین که در سطح 500 هکتار انجام می شود، مهندس پژمان احمدی مدیر طرح می گوید: کشاورزان در طرح خوداجرایی اقداماتی همچون نی بری و علف کنی، لایروبی انهار و شخم بین مزارع و نخلستان را انجام می دهند.

سید حمید موسوی یکی از کشاورزان این روستا است که در طرح خوداجرایی مشارکت کرده و از نتیجه کار راضی است. او 9 هکتار زمین دارد و اظهار می کند: تا قبل از اجرای طرح احیای اراضی خوزستان، این منطقه مرده بود اما اکنون نخلستان های ما در حال احیا هستند و اشتغالزایی بیشتر شده است.

وی می افزاید: بیشتر اهالی این روستا به شهر های دیگر مهاجرت کرده بودند، اما با اجرای این طرح، امیدوار شده اند و به روستا برگشته اند.

موسوی در عین حال از مسوولان می خواهد که حمایت شان از کشاورزان ادامه پیدا کند و تسهیلات ارزان، سموم و کود در اختیارشان قرار گیرد.

اجرای شبکه توزیع آب با لوله یکی دیگر از اقدامات جهاد نصر به منظور احیای نخلستان ها و مزارع حوزه آبادان و خرمشهر است. این طرح در سطح 3500 هکتار در آبادان در دست اجرا می باشد.در بازدیدی که از روستای امام حسن عسکری (ع) داشتیم، شبکه توزیع آب با لوله UPVC در سطح هزار هکتار در نخلستان ها و زمین هایی که سابقه کشت داشتند، انجام شده و قرار است 300 هکتار دیگر به آن اضافه شود. آب این نخلستان ها نیز از رودخانه کارون تامین می شود.

مجری طرح حوزه آبادان و خرمشهر که در این بازدید خبرنگاران را همراهی می کند، می گوید: این شبکه توزیع آب در باغات و مزارع در هیچ نقطه دیگری از کشور اجرا نشده و کشاورزان با اجرای این طرح می توانند آب را در سر مزارع و باغات خود دریافت کنند.

توکلیان پیش بینی می کند با اجرای این طرح، بازدهی نخیلات از 50 کیلوگرم خرما به ازای هر نخل به 200 کیلوگرم افزایش یابد.

در این سفر، خبرنگاران از چند طرح آبیاری تحت فشار در شهرستان شوشتر نیز بازدید کردند و در جریان جزئیات کار قرار گرفتند.