حفظ سلامت و امنیت دانش آموزان به عنوان اصلی ترین مساله در برگزاری اردوهای دانش آموزی به شمار می آید که نیازمند مجموعه ای از زیرساخت های گوناگون از جمله بهسازی سیستم ناوگان حمل و نقل جاده ای کشور است. با نگاهی گذرا به این بخش می توان به این نتیجه رسید که در بسیاری از اردوهای حادثه خیز، اتوبوس های استفاده شده از طرف مدارس به منظور حمل و نقل دانش آموزان از استانداردهای لازم برخوردار نبوده اند.

به گفته کارشناسان پلیس راه، بیشتر تصادف های اتوبوس ‌های حامل دانش ‌آموزان تاکنون براثر خطای انسانی راننده مانند خواب‌آلودگی، سرعت غیرمجاز و نقص فنی اتوبوس اتفاق افتاده است که همگی حاکی از سوءمدیریت در برگزاری این اردوها به شمار می رود. در این میان تمامی متولیان امر از جمله سازمان آموزش و پرورش وظیفه دارند که امانتدار اعتماد خانواده ها در ارتباط با سپردن فرزندان خویش به آنان باشند.

«علی رمضانی» مدیرکل فرهنگی- هنری اردویی و فضا‌های پرورشی کشور چندی پیش کنترل سفرها‌ی برون ‌استانی دانش‌آموزان را لازم دانست و در این باره گفت: «برپایه شیوه ‌نامه جدید آموزش و پرورش، به منظور افزایش ضریب ایمنی دانش‌آموزان تمامی اردو‌ها با فاصله بیش از 20کیلومتر از حاشیه شهر به وسیله مرکز کنترل سفر‌های برون استانی به ‌صورت 24 ساعته کنترل می‌شود و مدارس برای سفر‌های دانش‌آموزی ملزم به کسب مجوز رسمی شده‌اند.»

هر چند اردوهای دانش آموزی همچنان در حال برگزاری و جاده ها نیز پرخطر هستند اما باید برای جلوگیری از وقوع حوادث تلخ به تدوین و برنامه ‌ریزی هدفمند پرداخت تا سیستم جامع اردوهای پژوهشی کشور به مسیر درست هدایت شود. همچنین بایستی آیین‌ نامه ‌های اردوهای دانش‌آموزی به صورت دقیق تری بازنگری شوند و تمهیدات لازم برای اجرای امن این‌گونه اردوها صورت پذیرد.

«داوود محمدی» نایب رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی هماهنگی بیشتر میان دستگاه ‌های مختلف را برای کاهش آمار تصادفات جاده‌ای لازم دانست و این آمارها را بسیار نگران کننده عنوان کرد. در ادامه نظرهای وی را در این باره از نظر می گذرانیم.

** نظارت بیشتر آموزش و پرورش بر آیین نامه اردوهای دانش آموزی
با واژگونی اتوبوس دانش آموزان هرمزگانی در شهریور سال جاری، بحث های جدی درباره امنیت اردوهای دانش آموزی شکل گرفت. کمیسیون آموزش مجلس خواستار نظارت بیشتر از طرف وزارت آموزش و پرورش شد تا در این راستا با هدفمندی و برنامه ریزی صحیح به بحث اردوها بپردازد و در صورت لزوم آیین نامه های اجرایی خود را اصلاح و بازنگری کند تا دیگر حوادث و فاجعه هایی از این دست دیگر تکرار نشود. باید دانست برگزاری اردوهای دانش آموزی لازم و ضرورت دارد و در مواردی تاثیر آنها بر روی روحیه و مشارکت گروهی دانش آموزان بیشتر از کلاس درس است. مسوولان و متولیان آموزش و پرورش هم وعده هایی مبنی بر نظارت بیشتر داده اند و در این میان آیین نامه ای جدید نیز در حال تدوین است.

** دانش آموزان آینده سازان این کشور
نمی‌توان به صورت کلی این اردو‌ها را ممنوع اعلام کرد، بلکه بایستی ساز و کاری برای افزایش این اردو‌ها در نظر گرفت اما زمانی می‌توان به‌ این موضوع اندیشید که امنیت کامل در برگزاری اردو‌های دانش‌آموزی برقرار شود. دانش ‌آموزان آینده‌ سازان این کشور هستند و سلامت و آموزش آنها 2 مقوله ای هستند که باید برای آن راهکارهای ویژه ای اندیشید. با واژگون شدن اتوبوس حامل دانش آموزان بحث آیین نامه ها برای اردوها به طور جدی مطرح شد اما مشاهده می شود که همچنان ضعف هایی در این زمینه وجود دارد و آنگونه که باید به وعده ها در این خصوص عمل نشده است زیرا بار دیگر شاهد بروز چنین حادثه ای برای دانش آموزان بوده ایم. اقدام های فوری برای بررسی این موضوع بسیار جدی به نظر می رسد و امیدواریم آیین ‌نامه اردو‌های دانش‌آموزی این ضعف ها را بر طرف کند. قوانین و آیین‌ نامه‌های موجود در مدارس در ارتباط با سلامت و حقوق دانش‌آموزان باید به صورتی تدوین شود که حافظ و حامی سلامت دانش ‌آموزان باشد زیرا در مدارس نهادهای مختلفی نظارت می‌کنند و بر پایه مقررات موجود آموزش و پرورش، مدیر و مسوول مدارس موظفند تا مراقبت و نظارت‌های لازم را داشته باشند.

** نبود امنیت لازم در اردوهای دانش آموزی
جان‌ باختن یک دانش ‌آموز به قدری دردناک محسوب می شود که باید به هر روشی از رخ دادن آن جلوگیری کرد. اینک در شرایطی که تکرار حوادث مسجل شده نشان دهنده این است که امنیت لازم برای اردو‌های دانش‌آموزی وجود ندارد و برگزاری این اردو‌ها بازی با جان دانش‌آموزان به شمار می رود، باید آنها را متوقف کرد و تنها در صورت تضمین لازم برای برگزاری اردوی امن، دگربار از سر گرفته شوند. حوزه سلامت و امنیت راننده‌ای که در شرکت اتوبوسرانی کار می‌کند باید تعریف شود. همچنین وزارت راه و شهرسازی بر پایه وظایفی که بر عهده‌ دارد، باید نسبت به شرکت ‌های مسافربری و راننده‌ها نظارت بیشتری داشته باشند. نباید به ‌این صورت عمل شود که وقتی حادثه‌ای رخ می‌دهد، درباره آن حرف بزنند و وعده بدهند اما چند روز بعد موضوع را از یاد ببرند. باید از تکرار حوادث جلوگیری کرد و به نظر می‌رسد راهکار ممنوعیت کامل اردو‌های دانش ‌آموزی تا زمان تدوین آیین‌نامه مناسب است. حادثه هایی که برای دانش‌آموزان در اردوهای دانش آموزی رخ می دهد خانواده ‌های زیادی را داغدار و افکار عمومی را جریحه‌دار می کند.

«حسن خلیل آبادی» سخنگو و عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی معلمان ایران و عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران، ری و تجریش در ادامه اردوهای دانش آموزی را به عنوان یک امر بدیهی و از مهمترین شاخصه های توسعه دانست که دانش آموزان در این زمینه با مناظر تاریخی و طبیعی کشور آشنا می شوند. اینک به مرور دیدگاه های او می پردازیم.

** ضرورت برگزاری اردوهای دانش آموزی
ضرورت برگزاری اردوهای دانش آموزی امری بدیهی به شمار می رود اما لزوم ایمنی جاده ها، نظارت پلیس راهور و کنترل های معاینه فنی اتوبوس ها و وضعیت آب و هوایی برای فرستادن دانش آموزان به اردوها بسیار قابل توجه محسوب می شود و مساله امنیت روانی این فرزندان از اهمیت خاصی برخوردار است. باید تلاش کرد تا این امنیت خاطر در میان خانواده ها افزایش یابد و این امر با وجود اتفاقاتی که در حال وقوع است میسر نخواهد شد. پرداختن به فعالیت ‌های تکمیلی همچون اردوها و بازدیدها از ویژگی ها و کارکردهای نظام آموزش و پرورش به حساب می آید که باید با غنی سازی اوقات فراغت، دوام یادگیری را برای دانش آموزان مهیا ساخت اما تاکنون اردویی برگزار نشده است که به عنوان ابزاری کارآمد در تحقق اهداف آموزشی و پرورشی نقشی ایفا کرده و در فراگیری مهارت های زندگی اجتماعی آنها اثر داشته باشد. بایستی برنامه‌های فرهنگی، آموزشی و پرورشی برپایه تربیت دینی، سیاسی، اجتماعی، زیستی، علمی و فناوری تدوین و انجام شود و با نظارت بیشتری در امر برگزاری اردوها از پدید آمدن چنین حوادثی جلوگیری به عمل آید.

** تجهیز زیرساخت های مناسب جاده ای
نبود زیرساخت های لازم و مناسب جاده ای در کشور، حجم بالای ترافیک و کمبود علایم و تابلوهای هشدار و خطای انسانی (به عنوان اصلی ترین عامل این گونه حوادث) همگی از جمله مواردی هستند که این سوانح را هر از چندگاهی رقم می زند که با این وجود همچنان شاهد جابه جایی اردوهای دانش آموزی به وسیله حمل و نقل جاده ای هستیم. حمل و نقل ریلی و سفر با قطار به دلیل ایمنی بالا و ارایه خدمات با کیفیت می تواند بهترین گزینه برای برگزاری اردوهای دانش آموزی باشد زیرا به عنوان متداول ترین شیوه حمل و نقل در کشورهای مختلف جهان مطرح است. صرفه جویی در سوخت، ایمنی بالا، ظرفیت فراوان جابجایی و ارزان بودن حمل و نقل ریلی می تواند به عنوان مزیتی قلمداد شود. سرمایه‌ گذاری در این بخش و استفاده از سیستم مدرن و مجهز به فناوری روز و توسعه ناوگان مسافری، می‌تواند سهم بخش ریلی را در این حوزه افزایش دهد.

** شاخصه های تربیتی از اهداف اردوهای دانش آموزی
برگزاری اردوهای دانش آموزی باید اهداف رفتاری به دنبال داشته باشد که با برنامه ریزی های لازم می توان به این مهم دست یافت. با ایجاد مرکز کنترل سفرهای برون استانی دانش آموزی هر اردویی را که از محدوده شهر خارج می شود، می توان پوشش داد. تامین امنیت این اردوها به عهده تمامی نهادها است و نمی توان هنگام بروز حوادثی این چنینی دستگاه خاصی را مقصر دانست. تصادف های جاده ای وجه مشترک تمامی سفرها به شمار می رود که در هر در زمان و مکانی نسبت به هم متفاوت هستند اما سفر با وسیله نقلیه همواره از پرخطرترین سفرهای دانش آموزی هستند که لازم است تمامی قوانین حمل و نقل ملی و مقررات ارایه شده به وسیله وزارت آموزش و پرورش رعایت شوند. پوشش کامل بیمه وسایل نقلیه و رانندگان آن، تجربه و سابقه کافی در رانندگی، به کارگیری وسایل حمل و نقل مسافربری میان شهری مطمئن، تجهیزات ایمنی مناسب و امکانات لازم در اجرای اردوهای دانش آموزای، رضایت نامه و اطلاع خانواده از سفر فرزندان خود، آشنایی کامل رانندگان از مقاصد اردوها، آموزش سفر و رعایت نکات ایمنی به دانش آموزان از جمله مسایل مهم ایمنی در حمل و نقل سفرهای دانش آموزی به شمار می رود که باید به آنها توجه ویژه ای کرد.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مریم همتی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9117**2002**9131
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.