آنچه کشمکش و تخاصم را در جوامع افزایش می‌دهد و بستر خشونت‌ ورزی و افراطی‌گری را مهیا می‌کند، منافع انسان ها است. تلاش بشر برای کاهش خشونت چه در عرصه بین ‌الملل و چه در داخل کشورها گرچه روزهای آرام و امنی را رقم زده، اما جهان هیچ ‌گاه از حضور انسان ‌هایی خشن، خودخواه، افراطی و خودحق ‌پندار خالی نبوده است. اگر بر این مهم قایل باشیم بسیاری از شرکت ‌های چندملیتی تسلیحات‌ سازی، تراست‌های بین ‌الملل تامین تجهیزات نظامی و بسیاری از سیاستمداران ترویج خشونت را عامل مهمی برای حفظ، بقا و سودمندی خود می‌دانند، آنگاه درمی ‌یابیم بشر برای ترسیم جهان عاری از خشونت و افراطی ‌گری چه مسیر سخت و پرپیچ و خمی را پیش روی خود دارد. تحقق عدالت در سایه رفع تبعیض یکی از مهم‌ترین عوامل رفع خشونت در جهان است.

«غلامحسین بیابانی» رییس مرکز تحقیقات کاربردی پلیس آگاهی ناجا و استادیار علوم ارتباطات، سده21 را به عنوان دورانی مملو از خشونت مدرن می داند که ابعاد آن تاکنون سابقه نداشته است، در ادامه دیدگاه های وی را از نظر می گذرانیم.

** عصر تروریسم، عصر خشونت های بی پایان
خشونت در سده 21 نه تنها کاهش نیافته، بلکه هر روز بر دامنه آن گسترش می یابد. عصر تروریسم دنیایی است که مسابقه تسلیحاتی از طرف قدرت های بزرگ صورت می گیرد و کشورهای پیرامون هر روز به خرید انواع تسلیحاتی رو می آورند که این خود گویای خشونت های بی پایان است. خشونت هایی که در ضعف یا نبود دموکراسی و تنفر دولت ها از هم توسعه می یابد و از طرف دیگر حمایت صاحبان قدرت از خشونت افراطی و تروریسم در جوامع کمتر توسعه یافته خاورمیانه آن را مباح می دانند. خسارت های انسانی ناشی از خشونت، قابل محاسبه نیست و در حقیقت بخش قابل توجه آن پنهان است.

** هم اندیشی دولتمردان جهان در راه مبارزه با خشونت ناشی از تروریسم
خشونت و افراطی گری موضوعی جهانی است که دولتی به تنهایی نمی‌تواند با آن مقابله کند. زیرا پس از واقعه 11 سپتامبر تروریسم به یک اصل جدید در روابط بین الملل تبدیل شده است. تروریسم تهدید قدرتمندی به شمار می رود که به شکل های مختلف ظاهر می شود، بنابراین سازمان دهندگان تروریسم نوین از وسعت ساختارهای سازماندهی و نیز توانایی مالی مناسبی برخوردار هستند که این امکانات آنها را به فعالیت ها و عملیات های راهبردی مستقل و جهانی قادر می سازد. تروریسم و همه جوانب آن، تهدیدی خطرناک برای صلح و امنیت جهان است و همه کشورها ملزم به مبارزه با آن هستند. اگر چه رسانه ها بسیاری از انواع خشونت ناشی از جنگ، تروریسم و افراطی گری را منعکس می کنند. دولتمردان در کشورها بایستی برای همگرایی تلاش کنند تا برخی از حکومت های کم تجربه؛ منطقه را درگیر تفکرهای فرقه گرایی و خشونت های افراطی نکنند. زیرا همگرایی کشورها به جای واگرایی و تنفر از هم می تواند آنها را به هم نزدیک سازد و گفت وگو را به عنوان یک اصل مد نظر قرار دهد.

** روش های صحیح برخورد با خشونت و مبارزه با ریشه های ناشی از تروریسم
در دنیای امروز قدرت مسلط جهانی به دنبال ایجاد دنیای یک قطبی و تک صدایی است و هر آنچه در ذهن باقی بماند مقابله با آن دشوار می شود. بنابراین تمام آنچه که در جهان به عنوان خشونت اتفاق می افتد تا حد زیادی پروژه قدرت مسلط جهانی برای درهم شکستن ساختار دولت ملت ها است. بر این پایه پدیده خشونت و تروریسم در طول تاریخ وجود داشته و این پدیده ریشه در تاریخ دارد. مبارزه با افراطی گری و خشونت باید خواست همه دولت‌ها،‌ سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و حتی سازمان های مردم نهاد باشد و برای مبارزه با خشونت باید حرکت جمعی داشته باشند. از طرف دیگر اصل گفت و گو یکی از ضروری‌ترین ابزار برای مقابله با خشونت و افراطی‌گری است که هدف آن بایستی دستیابی به مبانی مشترک به جای دست یافتن به آراء و نظرات مشترک باشد. زیرا تروریسم و افراطی گری یکی از چالش های امروز جهان اسلام است که دین، مذهب، ملیت و قومیت نمی شناسد. همه باید تلاش کنند و نگذارند چهره اسلام قربانی افراطی گری به نام دین شود. امروزه شاهد ترویج خشونت به نام دین در نقاط مختلف جهان هستیم که این رفتارها هرگز از مقبولیت نزد بزرگان و رهبران دینی برخوردار نبوده و حتی تروریسم و افراط گرایی را به هر شکل آن محکوم می کنند.

** جایگزینی گفتمان تکفیر و واگرایی به جای گفتمان تقریب و همگرایی
افراط گرایان با ریختن خون بیگناهان به دنبال جایگزینی گفتمان «تکفیر و واگرایی» به جای «گفتمان تقریب و همگرایی» هستند. قدرتمندان جهانی حامی خشونت ‌های بین‌المللی هستند زیرا با وجود تسلیحات و قدرت مالی و سیاسی تمایلی به کاهش خشونت ندارند. بنابراین در این عرصه فقط دولت ها تنها مسوولان تامین کننده امنیت نیستند، بلکه تمامی بازیگران صحنه نظام بین الملل، از فرد گرفته تا بزرگترین نهاد بین المللی هر یک می توانند به ایفای نقش بپردازند. از این میان خانواده و گروه های اجتماعی مهمترین نهادهای اجتماعی برای فرهنگ سازی و مبارزه با پدیده خشونت هستند. رعایت ارزش های انسانی را باید به افراد تعلیم داد و اگر این فرهنگ سازی در خانواده ها صورت نگیرد، محیط را برای بروز انسان های خشن آماده می کند.

** ضرورت انتخاب روز جهانی عاری از خشونت و افراطی گری
طرح جهان عاری از خشونت خود سبب ساز این است که فکر جهانیان را به طرف صلح و آرامش سوق داد. این عمل زمانی مهیا می شود که با برگزاری نشست ها، همایش های منطقه ای و فرامنطقه ای اقدام شود و حمایت از گروه ها و جنبش های ضد جنگ را تقویت کرد، به هر حال خشونت پدیده ای بسیار پیچیده است که در پیدایی آن عوامل متعدد نقش دارد و هرگز نمی توان عامل خاصی را برای وقوع آن تعریف کرد. بنابراین هر حادثه ای که در نقطه ای از جهان اتفاق بیفتد بر سرنوشت تمام جهان تاثیر می گذارد. در حقیقت مهمترین ویژگی وضعیت نوین «ناامنی دایمی» جهانی است و همه کشورهای مستقل و آزاد اندیش باید تلاش کنند تا جهانی عاری خشونت و صلح و آرامش و همزیستی مسالمت آمیز را به جای تفکر افراط گرایی جایگزین سازند.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مریم همتی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9117**9131**
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.