به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، وضعیت تخصیص کرسی های تحصیلی دانشگاه ها به متقاضیان و شرایط متفاوت دانشجویان در زمینه پرداخت هزینه تحصیل، در بسیاری از دانشگاه های معتبر دولتی به موضوعی داغ برای بحث و نظر تبدیل شده است؛ اینکه دانشگاه ها علاوه بر جذب دانشجویان روزانه که از حق تحصیل رایگان برخوردارند، از دانشجویان علاقمند به تحصیل در این دانشگاه با دریافت شهریه استقبال می کنند. این موضوع در قالب اعتراض به پولی شدن دانشگاه ها در مراسم روز دانشجوی امسال (شانزدهم آذر) از محورهای مهم مورد توجه دانشجویان بود.
در این زمینه پژوهشگر ایرنا، به گفت و گو با «سهیلا جلودارزاده» نایب رییس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی و «سیدمصیب شکرالله زاده» استاد دانشگاه پرداخت.
جلودارزاده در این گفت و گو، ضمن مخالفت با پولی شدن دانشگاه های دولتی، از بین رفتن عدالت اجتماعی و افزایش شکاف طبقاتی را مهمترین دلیل ناکارآمدی خصوصی‌سازی آموزش عالی عنوان کرد. شکرالله زاده اما تحصیلات دانشگاهی را یکی از مهمترین ابزارها برای پیشرفت اجتماعی و تغییر طبقه اقتصادی عنوان کرد که بدون هزینه میسر نمی شود و در نهایت افزایش کیفیت آموزش را به دنبال خواهد داشت.

**جلودارزاده: نسبت شکاف طبقاتی و تحصیل غیررایگان
بر اساس اصل30 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد. به گفته جلودارزاده اما سالیانی است که به بهانه های مختلف، آموزش طبقاتی در حال شکل گیری و گسترش است. زمانی برای طبقات خاص، مدارس غیرانتفاعی مطرح شد که ایجاد انتظارات خاص ازسوی سایر اقشار را به دنبال داشت و دولت برای رفع این بی عدالتی مدارس نمونه دولتی را ایجاد کرد که به مرور این مساله به دانشگاه هم کشیده شد.
این به اصطلاح سازمان دهی ها، با عدالت اجتماعی و آرمان های انقلاب مغایرت دارد چرا که انگیزه تحصیل را از قشر کم درآمد و ساکن در شهرستان ها و روستاها می گیرد. به عنوان نمونه پردیس های علوم پزشکی، نشان داده که نه به نفع دانشجویانی است که شهریه پرداخت می کنند و نه دانشجویانی که با زحمت زیاد در بخش دولتی قبول می شوند. نخست این که پذیرش دانشجو در بخش های پردیس خودگردان یا شهریه پرداز، سهمیه محصلانی را که در دانشگاه دولتی درس می خوانند کم می کند و این ظلم بزرگی است به زحمت کشانی که با امکانات اندک اما همت بلند خود را به کرسی های دانشگاه های دولتی می رسانند. پس با اشاعه این امر، عدالت اجتماعی دیگر معنایی پیدا نمی کند.
دانشگاه های آزاد و خصوصی، به منظور جلوگیری یا کاهش خروج تحصیلکردگان از کشور ایجاد شد اما در حال حاضر، به وسیله ای برای کسب درآمد بیشتر تبدیل شده است که نتیجه آن کاهش کیفیت علمی دانشگاه و عدم تمایل دانشجویان برای خدمت رسانی به مناطق محروم است.

** شکرالله زاده: پرداخت شهریه، ضامن آموزش برتر و رشد مدیران بهتر
استفاده از عنوان پولی شدن دانشگاه، برای جامعه ای که جمعیت کثیر آن از طبقه متوسط به پایین هستند، سوتفاهم علیه دولت ایجاد می کند پس بهتر است از عنوان دانشگاه شهریه بگیر استفاده شود. در واقع باید گفت وقتی هزینه و اعتباری برای امری پرداخت می شود، اهمیت و ارزش آن دو چندان می شود چرا که شخص در مقابل پرداختی که می کند تلاش برای حداکثر استفاده را بالا می برد و انتظار خدمات بهتری دارد.
در مورد چرایی استقبال برخی از دانشجویان از دانشگاه های شهریه بگیر هم باید گفت افراد به طور کلی به دنبال کمال هدفی و تکمیل تحصیلات خود هستند که در سطوح مختلف دست یافتنی است و به اندازه و ظرفیت این جوانان دانشگاه مادر و کاربردی وجود دارد. عده ای هم به دنبال کمال وسیله ای یعنی رسیدن به فلان سِمت و شغل در این راه گام برمی دارند که این افراد پول رسیدن به کمال وسیله ای را می پردازند. متخصص باید کیفی باشد و این تا زمانی که هزینه پرداخت نشود مقدور نیست. نگاه علمی به هر موضوعی اهمیت دارد در این جا آموزش هم کالایی است که دانشگاه ارایه می دهد و هر چقدر خوب ارایه شود کیفیت آموزشی بهتر می شود.
اما وقتی عده ای با برجام و رفع تحریم مقابله می کنند، اثرات و پیامدهای آن بر مقاطع گوناگون آموزش به خصوص آموزش عالی آشکار می شود. عده ای که خود از منابع دولت و نظام استفاده کرده و به تحصیلات عالیه رسیده اند اما جوان روستایی را علیه دولت تحریک می کنند که می خواهد از شما پول بگیرد.
دیگر این که وجود دانشگاه های شهریه ای در برخی استان ها برای حفظ فرهنگ و رسوم توجیه پذیر است به عنوان نمونه در منطقه آذربایجان غربی توجیه دارد چرا که اولویت ما حفظ فرهنگ منطقه است. وقتی که درها به روی تحصیلات تکمیلی بسته می شود حجم تقاضا بالا می رود و وقتی این نیاز مدیریت نشود به کشورهای همسایه که آموزه های فرهنگی آنان با ما مغایرت دارد، سرریز می شود. دانشجو برای تحصیلات تکمیلی از کشور خارج می شود و با یک آسیب فرهنگی و آموزش ضعیف بازمی گردد.
با این حال نباید فراموش کرد که شهریه پرداختی دانشجو به دانشگاه ها، باید برای تربیت مدیران متخصص هزینه شود نه برای رفع کمبود بودجه. اگر دانشگاه برای بودجه مشکل دارد باید با مدیریت هزینه آن را برطرف کند نه این که دانشجوی شهریه ای بپذیرد.

پژوهشم**9294**9279**خبرنگار: فاطمه دهقان نیری**انتشار: سیدمحمد موسی کاظمی
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید